Εκτός από το ότι έχουν αυτές τις προσδοκίες από τα ενήλικα παιδιά τους, όλοι οι γονείς στον κόσμο έχουν και μια κοινή απαίτηση απ’ αυτά: θέλουν τα παιδιά τους να είναι ευσεβή απέναντί τους και να τους συμπεριφέρονται καλά. Σε κάποιες εθνοτικές ομάδες και περιοχές, βέβαια, ισχύουν πιο συγκεκριμένες απαιτήσεις από τα παιδιά. Για παράδειγμα, έχουν την υποχρέωση, εκτός από το να δείχνουν ευσέβεια απέναντι στους γονείς τους, να τους φροντίσουν κιόλας μέχρι να πεθάνουν και να οργανώσουν την κηδεία τους, να ζήσουν μαζί τους αφότου ενηλικιωθούν και να αναλάβουν την ευθύνη να τους ζήσουν. Και αυτή είναι η τελευταία πτυχή των απαιτήσεων απ’ τους γονείς προς τα παιδιά που θα συζητήσουμε τώρα. Οι γονείς απαιτούν από τα παιδιά τους να τους δείξουν ευσέβεια και να τους φροντίζουν στα γεράματά τους. Αυτή δεν είναι η αρχική πρόθεση όλων των γονιών όταν αποκτούν παιδιά; Αυτή δεν είναι η βασική απαίτηση από τα παιδιά τους; (Ναι.) Ρωτάνε τα παιδιά τους όταν είναι ακόμα μικρά και δεν καταλαβαίνουν: «Όταν μεγαλώσεις και βγάζεις λεφτά, για ποιον θα τα χαλάς; Θα τα χαλάς για τη μαμά και τον μπαμπά;» «Ναι». «Θα τα χαλάς για τους παππούδες από τη μεριά του μπαμπά;» «Ναι». «Θα τα χαλάς για τους παππούδες από τη μεριά της μαμάς;» «Ναι». Πόσα λεφτά μπορεί να βγάλει συνολικά ένα παιδί; Είναι υποχρεωμένο να συντηρεί τους γονείς του, τους παππούδες του και από τις δύο πλευρές, ακόμη και τους μακρινούς συγγενείς του. Για πείτε Μου, δεν είναι βαρύ αυτό το φορτίο για ένα παιδί, δεν είναι ατυχία; (Ναι.) Τα παιδιά μιλάνε μεν με τον αθώο και αφελή τρόπο που μιλάνε τα παιδιά, και δεν ξέρουν τι στ’ αλήθεια λένε. Κάτι τέτοιο, όμως, αντανακλά μια συγκεκριμένη πραγματικότητα, ότι δηλαδή οι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους με έναν συγκεκριμένο σκοπό, ο οποίος όμως δεν είναι ούτε αγνός ούτε απλός. Αρχίζουν από τότε που τα παιδιά είναι ακόμα πολύ μικρά να τους προβάλλουν απαιτήσεις και να τα δοκιμάζουν διαρκώς, ρωτώντας τα: «Όταν μεγαλώσεις, θα συντηρείς τη μαμά και τον μπαμπά;» «Ναι». «Θα συντηρείς τη γιαγιά και τον παππού απ’ τη μεριά του μπαμπά;» «Ναι». «Θα συντηρείς τη γιαγιά και τον παππού απ’ τη μεριά της μαμάς;» «Ναι». «Ποιον αγαπάς περισσότερο;» «Αγαπώ περισσότερο τη μαμά». Τότε ο μπαμπάς ζηλεύει: «Και τον μπαμπά;» «Αγαπώ περισσότερο τον μπαμπά». Η μαμά ζηλεύει κι αυτή: «Ποιον αγαπάς πραγματικά περισσότερο;» «Και τη μαμά και τον μπαμπά». Τότε και οι δύο γονείς είναι ικανοποιημένοι. Πασχίζουν για να κάνουν τα παιδιά τους ευσεβή απέναντί τους, από τη στιγμή που αρχίζουν να μιλάνε, και ελπίζουν να τους συμπεριφερθούν καλά όταν μεγαλώσουν. Αν και αυτά τα μικρά παιδιά δεν είναι σε θέση να εκφράζονται καθαρά και δεν καταλαβαίνουν και πολλά, και πάλι οι γονείς θέλουν να τους δίνουν μια υπόσχεση. Παράλληλα, θέλουν και να δουν το δικό τους μέλλον στα παιδιά τους, ελπίζοντας να μη μεγαλώσουν παιδιά αχάριστα, αλλά ευσεβή παιδιά τα οποία θα αναλάβουν την ευθύνη γι’ αυτούς και, κυρίως, παιδιά στα οποία θα μπορούν να βασιστούν και θα τους στηρίξουν στα γεράματά τους. Παρότι τα ρωτούν αυτά από τότε που είναι μικρά τα παιδιά τους, δεν είναι απλά ερωτήματα. Είναι αποκλειστικά απαιτήσεις και ελπίδες που πηγάζουν από τα βάθη της καρδιάς των γονιών αυτών, απαιτήσεις και ελπίδες απολύτως αληθινές. Μόλις, λοιπόν, αρχίσουν τα παιδιά να καταλαβαίνουν κάποια πράγματα, οι γονείς ελπίζουν ότι εκείνα θα τους φροντίζουν όταν είναι άρρωστοι, θα κάθονται στο προσκεφάλι τους και θα τους περιποιούνται, έστω κι αν αυτό σημαίνει να τους δίνουν απλώς ένα ποτήρι νερό. Αν δεν μπορούν να κάνουν και πολλά πράγματα, δεν μπορούν να βοηθήσουν οικονομικά ή με πιο πρακτικό τρόπο, πρέπει τουλάχιστον να επιδεικνύουν αυτήν την ευσέβεια που ταιριάζει σ’ ένα παιδί. Οι γονείς θέλουν από τον καιρό που τα παιδιά τους είναι μικρά να βλέπουν αυτήν την ευσέβεια και να την επιβεβαιώνουν κάθε τόσο. Όταν, για παράδειγμα, δεν νιώθουν καλά ή κουράζονται απ’ τη δουλειά, κοιτάνε να δουν αν τα παιδιά τους θα τους φέρουν κάτι να πιουν, θα τους φέρουν τα παπούτσια τους, θα τους πλύνουν τα ρούχα ή θα τους φτιάξουν κάτι απλό να φάνε, έστω και μια απλή ομελέτα με ρύζι, ή αν θα τους ρωτήσουν: «Είσαι κουρασμένος; Αν είσαι, τότε θα σου φτιάξω κάτι να φας». Κάποιοι γονείς στις αργίες βγαίνουν έξω και επίτηδες δεν γυρνάνε σπίτι την ώρα του φαγητού για να φτιάξουν κάτι, με σκοπό να δουν αν τα παιδιά τους έχουν μεγαλώσει και έχουν λογικευτεί, αν ξέρουν να τους μαγειρέψουν, αν είναι ευσεβή απέναντί τους και αν τους σκέφτονται, αν μπορούν να μοιραστούν τις δυσκολίες τους ή αν είναι άκαρδα και αχάριστα, κι αν τα μεγάλωσαν τζάμπα. Καθώς εκείνα μεγαλώνουν, και ακόμη και μετά την ενηλικίωσή τους, οι γονείς τους συνεχώς τα δοκιμάζουν και τους κάνουν αδιάκριτες ερωτήσεις, ενώ παράλληλα έχουν συνεχώς απαιτήσεις απ’ αυτά: «Μην είσαι τόσο άκαρδος και αχάριστος. Γιατί ποιον λόγο σε μεγαλώσαμε εμείς, οι γονείς σου; Για να μας προσέξεις όταν γεράσουμε. Τζάμπα σε μεγαλώσαμε; Μην αδιαφορείς για μας. Δεν μας ήταν εύκολο να σε μεγαλώσουμε. Ήταν πολύ κοπιαστικό. Πρέπει να μας σκέφτεσαι κι εμάς και να τα καταλάβεις αυτά τα πράγματα». Κυρίως κατά την περιβόητη φάση της επανάστασης, δηλαδή τη μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση, κάποια παιδιά δεν έχουν ιδιαίτερη λογική ή διάκριση και αδιαφορούν πολλές φορές για τους γονείς τους, προκαλώντας προβλήματα. Οι γονείς κλαίνε, κάνουν φασαρία και γκρινιάζουν στα παιδιά τους: «Δεν ξέρεις τι περάσαμε για να σε φροντίσουμε όταν ήσουν μικρός! Δεν περιμέναμε να γίνεις έτσι όταν μεγαλώσεις, να μην έχεις καμία ευσέβεια προς τους γονείς σου, να μην ξέρεις πώς να μοιράζεσαι μαζί μας το φορτίο για τις δουλειές του σπιτιού ή τις δυσκολίες μας. Δεν ξέρεις πόσο δύσκολα περάσαμε. Δεν είσαι ευσεβές παιδί, είσαι απείθαρχο, δεν είσαι καλός άνθρωπος!» Θυμώνουν στα παιδιά τους όχι μόνο λόγω της ανυπακοής τους ή της ριζοσπαστικής συμπεριφοράς που επιδεικνύουν στις σπουδές τους ή στην καθημερινότητά τους, αλλά και επειδή δεν βλέπουν σ’ αυτά το δικό τους μέλλον. Επιπλέον, βλέπουν ότι στο μέλλον δεν θα τους δείξουν την απαιτούμενη ευσέβεια, ότι ούτε σκέφτονται ούτε λυπούνται τους γονείς τους, ότι δεν έχουν θέση γι’ αυτούς στην καρδιά τους ή, πιο συγκεκριμένα, ότι δεν ξέρουν να είναι ευσεβή απέναντί τους. Οι γονείς τους, λοιπόν, όπως το βλέπουν, δεν μπορούν να εναποθέσουν τις ελπίδες τους σε τέτοια παιδιά. Μπορεί να γίνουν αχάριστα ή απείθαρχα, και οι γονείς τους πληγώνονται, γιατί πιστεύουν ότι όσα έξοδα έκαναν και όσα επένδυσαν για τα παιδιά τους πήγαν στράφι. Επιπλέον, πιστεύουν ότι έκαναν μια ασύμφορη συμφωνία, ότι δεν άξιζε τον κόπο, και μετανιώνουν γι’ αυτό, λυπούνται, στενοχωριούνται και βασανίζονται. Δεν μπορούν, όμως, να πάρουν πίσω όσα ξόδεψαν, και όσο το σκέφτονται αυτό τόσο μετανιώνουν, τόσο πιο πολύ απαιτούν ευσέβεια από τα παιδιά τους, και τους λένε: «Δεν μπορείς να γίνεις λίγο πιο ευσεβής προς τους γονείς σου; Δεν μπορείς να λογικευτείς λίγο; Δεν μπορούμε να βασιστούμε σ’ εσένα όταν μεγαλώσεις;» Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι οι γονείς χρειάζονται λεφτά και, παρ’ όλα αυτά, δεν λένε κουβέντα, αλλά τα παιδιά τους τους φέρνουν αυτά τα λεφτά. Ας υποθέσουμε ότι οι γονείς θέλουν να φάνε κρέας ή οτιδήποτε νόστιμο και θρεπτικό, και, παρ’ όλα αυτά, δεν λένε τίποτα, αλλά τα παιδιά τους τους φέρνουν σπίτι τέτοιο φαγητό. Τα συγκεκριμένα παιδιά σκέφτονται ιδιαίτερα τους γονείς τους —όσο απασχολημένα κι αν είναι με τη δουλειά τους ή όσο μεγάλα οικογενειακά φορτία κι αν έχουν κι αυτά— ποτέ δεν ξεχνάνε τους γονείς τους. Οι γονείς, τότε, θα σκεφτούν ως εξής: «Αχ, μπορώ να βασίζομαι στο παιδί μου, επιτέλους μεγάλωσε, άξιζε και ο κόπος και τα λεφτά που χάλασα για να το μεγαλώσω· τώρα η επένδυσή μας αρχίζει και αποδίδει». Αν, όμως, εκείνα κάνουν κάτι που δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στις προσδοκίες τους, τότε το κρίνουν με βάση πόση ευσέβεια τους δείχνουν, τα χαρακτηρίζουν ως μη ευσεβή, αναξιόπιστα και αχάριστα, και λένε ότι τα μεγάλωσαν τζάμπα.

Υπάρχουν και κάποιοι γονείς που ενίοτε είναι απασχολημένοι με τη δουλειά τους ή με άλλες δουλειές και όταν επιστρέφουν στο σπίτι αργά, διαπιστώνουν ότι τα παιδιά τους έφτιαξαν φαγητό και δεν τους φύλαξαν καθόλου. Αυτοί οι νέοι δεν έχουν φτάσει ακόμη στην ηλικία για να το καταλάβουν αυτό, μπορεί να μην το σκέφτονται καν ή να μην το συνηθίζουν, ή κάποιοι απλώς δεν έχουν αυτήν την ανθρώπινη φύση και δεν μπορούν να σκεφτούν ή να νοιαστούν τους άλλους. Ίσως, επίσης, να επηρεάζονται από τους γονείς τους, ή μπορεί να έχουν έμφυτη εγωιστική ανθρώπινη φύση, με αποτέλεσμα να μαγειρεύουν για να φάνε μόνοι τους, ενώ στους γονείς τους ούτε αφήνουν τίποτα ούτε φτιάχνουν μια μερίδα παραπάνω. Κι όταν εκείνοι γυρίσουν σπίτι και το δουν αυτό, το παίρνουν κατάκαρδα και εκνευρίζονται. Για ποιον λόγο εκνευρίζονται; Θεωρούν πως τα παιδιά τους δεν είναι ευσεβή απέναντί τους ούτε λογικά. Κυρίως οι ανύπαντρες μητέρες, όταν βλέπουν τα παιδιά τους να έχουν τέτοια συμπεριφορά, εκνευρίζονται ακόμη περισσότερο. Βάζουν τα κλάματα και αρχίζουν να φωνάζουν: «Νομίζεις ότι μου ήταν εύκολο να σε μεγαλώνω τόσα χρόνια; Ήμουν για σένα ταυτόχρονα πατέρας και μητέρα όλον τον καιρό που σε μεγάλωνα. Δουλεύω τόσο σκληρά, και μόλις γυρίζω σπίτι, δεν μου έχεις ετοιμάσει ούτε ένα πιάτο φαγητό. Ακόμα κι ένα μπολ με χυλό, έστω και κρύο, θα έδειχνε την αγάπη σου για μένα. Πώς είναι δυνατόν να μην το καταλαβαίνεις αυτό στην ηλικία που είσαι;» Ναι μεν τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν και δεν έχουν σωστή συμπεριφορά, αλλά κι εσύ, αν δεν είχες αυτές τις προσδοκίες απ’ αυτά, θα θύμωνες τόσο πολύ; Θα το έπαιρνες στα σοβαρά; Θα έκρινες με βάση αυτό την ευσέβεια των παιδιών σου; Ας μη σου μαγειρεύουν αυτά, μπορείς να μαγειρέψεις μόνη σου. Αν δεν είχες αυτά, δεν θα έπρεπε να συνεχίσεις να ζεις; Αφού δεν είναι ευσεβή απέναντί σου, μήπως δεν θα έπρεπε να τα είχες γεννήσει εξαρχής; Αν όντως δεν μάθουν σε όλη τους τη ζωή ποτέ πώς να σε αγαπάνε και να σε φροντίζουν, τότε τι πρέπει να κάνεις; Πρέπει να αντιμετωπίσεις το ζήτημα σωστά ή μήπως πρέπει να θυμώνεις, να στενοχωριέσαι, να νιώθεις τύψεις, και να τσακώνεσαι συνέχεια μαζί τους; Τι πρέπει να κάνεις; Ποιο είναι το σωστό; (Να προσεγγίσω το ζήτημα σωστά.) Γενικά, ακόμα δεν ξέρεις τι να κάνεις. Και τελικά, λες απλώς στους άλλους: «Μην κάνεις παιδιά. Για κάθε παιδί που γεννάς, το μετανιώνεις. Δεν βλέπεις κανένα καλό όταν κάνεις και όταν μεγαλώνεις παιδιά. Όλα γίνονται άκαρδα και αχάριστα όταν μεγαλώνουν! Προτιμότερο είναι να είσαι καλός προς τον εαυτό σου και να μην ελπίζεις σε κανέναν. Κανένας δεν είναι αξιόπιστος! Όλοι λένε ότι μπορεί ο άνθρωπος να βασιστεί στα παιδιά του, αλλά πού μπορείς να βασιστείς; Πιο πολύ αυτά βασίζονται σ’ εσένα. Τους φέρεσαι καλά με χίλιους δυο τρόπους, κι αυτά σε αντάλλαγμα, θεωρούν υπέρτατο καλό το να είναι λίγο πιο ευγενικοί μαζί σου, και ότι αν κάνουν αυτό, σου φέρονται σωστά». Είναι λανθασμένη αυτή η δήλωση; Είναι κάποιου είδους γνώμη, κάποιου είδους σκέψη και άποψη που υπάρχει στην κοινωνία; (Ναι.) «Όλοι λένε ότι αν μεγαλώσεις παιδιά, θα σε γεροκομήσουν. Ούτε ένα πιάτο φαγητό δεν μπορείς εύκολα να τα πείσεις να σου φτιάξουν, πόσο μάλλον να σε φροντίσουν στα γεράματα. Μη βασίζεσαι σ’ αυτό!» Τι δήλωση είναι αυτή; Είναι κάτι παραπάνω από πολλή γκρίνια; (Αυτό είναι.) Από πού προέρχεται αυτή η γκρίνια; Μήπως επειδή οι γονείς έχουν υπερβολικά υψηλές προσδοκίες από τα παιδιά τους; Έχουν συγκεκριμένα πρότυπα και απαιτήσεις από αυτά, απαιτούν να είναι ευσεβή απέναντί τους, να τους νοιάζονται, να υπακούν σε κάθε τους λέξη και να κάνουν οτιδήποτε είναι αναγκαίο για να δείξουν ευσέβεια και να κάνουν ό,τι οφείλουν ως παιδιά. Μόλις προβάλεις αυτές τις απαιτήσεις και τα πρότυπα, είναι αδύνατο να ανταποκριθούν τα παιδιά σου σ’ αυτά, όσο κι αν προσπαθήσουν, και τότε εσύ θα γκρινιάζεις συνέχεια και θα έχεις ένα κάρο παράπονα. Ό,τι κι αν κάνουν τα παιδιά σου, εσύ θα μετανιώνεις που τα γέννησες, θα θεωρείς τις απώλειες μεγαλύτερες από τα κέρδη σου, και ότι η επένδυση σου δεν έχει αποδώσει τίποτα. Έτσι δεν είναι; (Ναι.) Δεν φταίει γι’ αυτό ότι μεγαλώνεις τα παιδιά σου με λάθος στόχο; (Ναι.) Είναι σωστό ή λάθος να προκαλούνται τέτοιες συνέπειες; (Λάθος.) Είναι λάθος να προκαλούνται τέτοιες συνέπειες, και ξεκάθαρα, λάθος ήταν και ο αρχικός σου στόχος όσον αφορά την ανατροφή των παιδιών. Η ανατροφή των παιδιών συνιστά από μόνη της ευθύνη και υποχρέωση καθενός. Στην αρχή, ήταν ανθρώπινο ένστικτο, ενώ στη συνέχεια μετατράπηκε σε υποχρέωση και ευθύνη. Τα παιδιά δεν χρειάζεται να δείχνουν ευσέβεια απέναντι στους γονείς τους ή να τους φροντίζουν στα γεράματά τους, και φυσικά δεν ισχύει ότι πρέπει κανείς να κάνει παιδιά μόνο με την προϋπόθεση ότι θα είναι ευσεβή. Ο συγκεκριμένος στόχος έχει ακάθαρτη προέλευση, κι έτσι τελικά αναγκάζει τους ανθρώπους να εκφράσουν αυτήν τη λανθασμένη σκέψη και άποψη: «Ποπό, μη μεγαλώνετε παιδιά, ό,τι κι αν κάνετε». Αφού είναι ακάθαρτος ο στόχος, λανθασμένες είναι και οι σκέψεις και οι απόψεις που απορρέουν απ’ αυτόν. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να τις διορθώσει και να τις εγκαταλείψει κανείς; (Ναι.) Με ποιον τρόπο πρέπει να το κάνει αυτό; Ποιος στόχος είναι αγνός; Ποια σκέψη και ποια άποψη είναι σωστή; Πώς, δηλαδή, μπορεί κανείς να χειριστεί σωστά τη σχέση του με τα παιδιά του; Πρώτα απ’ όλα, επιλογή σου είναι να μεγαλώνεις παιδιά, εσύ τα γέννησες επειδή το ήθελες· εκείνα γεννήθηκαν χωρίς να το θέλουν. Εκτός από το καθήκον και την ευθύνη που ανέθεσε ο Θεός στους ανθρώπους να κάνουν απογόνους, και εκτός από το γεγονός ότι καθόρισε ποιοι θα γίνουν γονείς, ο υποκειμενικός λόγος και το σημείο εκκίνησής τους είναι η θέλησή τους να γεννήσουν τα παιδιά τους. Εάν θέλεις να κάνεις παιδιά, τότε θα πρέπει να τα μεγαλώσεις και να τα αναθρέψεις μέχρι να φτάσουν στην ενηλικίωση και να γίνουν ανεξάρτητα. Είσαι πρόθυμος να φέρεις στον κόσμο παιδιά, και έχεις ήδη κερδίσει πολλά οφέλη καθώς τα μεγάλωνες· έχεις ωφεληθεί σημαντικά. Καταρχάς, έχεις περάσει ευχάριστα όσο ζούσες μαζί τους, και έχεις απολαύσει και τη διαδικασία της ανατροφής τους. Η διαδικασία αυτή είχε μεν σκαμπανεβάσματα, αλλά κυρίως χαρακτηριζόταν από την ευτυχία του να συντροφεύεις τα παιδιά σου και να σε συντροφεύουν κι αυτά, πράγμα απαραίτητο για την ανθρώπινη φύση. Τα έχεις απολαύσει όλα αυτά και έχεις ήδη αποκομίσει πολλά οφέλη από τα παιδιά σου, σωστά; Τα παιδιά προσφέρουν στους γονείς τους ευτυχία και συντροφιά, και οι γονείς είναι αυτοί που βλέπουν, αφού πληρώνουν το τίμημα και επενδύουν χρόνο και ενέργεια, αυτά τα μικρά πλασματάκια να εξελίσσονται σταδιακά σε ενήλικες. Ξεκινάνε ως νεαρές και ανίδεες ζωούλες που δεν ξέρουν τίποτα απολύτως, μετά μαθαίνουν σιγά-σιγά να μιλάνε, αρχίζουν και φτιάχνουν προτάσεις, μαθαίνουν να ξεχωρίζουν διάφορα είδη γνώσης, μαθαίνουν να συζητάνε και να επικοινωνούν με τους γονείς τους, καθώς και να βλέπουν τα πράγματα από αμερόληπτη σκοπιά. Αυτή είναι η διαδικασία στην οποία υποβάλλονται οι γονείς, και δεν την αλλάζουν με κανένα άλλο γεγονός ή ρόλο. Οι γονείς έχουν ήδη απολαύσει και αποκτήσει αυτά τα πράγματα από τα παιδιά τους, κάτι που αποτελεί για τους ίδιους μεγάλη παρηγοριά και ανταμοιβή. Η αλήθεια είναι ότι μόνο και μόνο που γέννησες και μεγάλωσες τα παιδιά σου, έχεις κερδίσει ήδη πολλά απ’ αυτά. Όσο για το αν εκείνα θα είναι ευσεβή απέναντί σου, για το αν θα μπορείς να βασιστείς σ’ αυτά μέχρι να πεθάνεις και για το τι μπορείς να κερδίσεις από κείνα, όλα αυτά τα πράγματα εξαρτώνται από το αν είναι στη μοίρα σας να ζήσετε μαζί. Αυτό το καθορίζει ο Θεός. Από μια άλλη άποψη, o Θεός καθορίζει και το περιβάλλον στο οποίο ζουν τα παιδιά σου, τις συνθήκες διαβίωσής τους, το αν έχουν τα μέσα για να σε φροντίσουν, το αν θα είναι καλά στα οικονομικά τους και αν θα τους περισσεύουν λεφτά για να σου προσφέρουν μερικές υλικές απολαύσεις και κάποια υποστήριξη. Επίσης, ο Θεός καθορίζει και το αν θα έχεις υποκειμενικά τη μοίρα να απολαμβάνεις ως γονιός τα υλικά αγαθά, τα λεφτά ή τη συναισθηματική παρηγοριά που σου δίνουν τα παιδιά σου. Έτσι δεν είναι; (Ναι.) Οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζητήσουν αυτά τα πράγματα. Βλέπεις, κάποια παιδιά δεν τα συμπαθούν οι γονείς τους και δεν θέλουν να ζήσουν μαζί τους, αλλά ο Θεός έχει ορίσει να ζήσουν μαζί, κι έτσι δεν μπορούν να ταξιδέψουν και να φύγουν μακριά ή να παρατήσουν τους γονείς τους. Είναι αναγκασμένα να μείνουν μια ζωή με τους γονείς τους —όσο και να προσπαθούσες, δεν θα μπορούσες να τα διώξεις. Από την άλλη, κάποια παιδιά έχουν γονείς που θέλουν πολύ να τα έχουν μαζί τους· είναι αχώριστοι, λείπει συνέχεια ο ένας από τον άλλον, αλλά οι συνθήκες τούς αναγκάζουν να μην μπορούν να μείνουν στην ίδια πόλη ή ακόμη και στην ίδια χώρα. Δυσκολεύονται πολύ που βλέπουν ο ένας τον άλλον και μιλάνε πρόσωπο με πρόσωπο· όσο κι αν έχουν εξελιχθεί οι μέθοδοι επικοινωνίας και παρόλο που είναι δυνατή η βιντεοκλήση, διαφέρει από το να ζουν μαζί κάθε μέρα. Τα παιδιά φεύγουν για τον έναν ή τον άλλον λόγο στο εξωτερικό, πάνε για δουλειά ή μετακομίζουν σε κάποιο άλλο μέρος μόλις παντρευτούν και ούτω καθεξής, κι έτσι τα χωρίζει από τους γονείς τους μια τεράστια απόσταση. Δεν μπορούν να συναντηθούν εύκολα, έστω και μια φορά, και το αν θα κάνουν βιντεοκλήση εξαρτάται από τη διαφορά ώρας. Η διαφορά της ώρας και κάποιες άλλες δυσκολίες μπορεί να μην επιτρέπουν στα παιδιά να επικοινωνούν συχνά με τους γονείς τους. Όλες αυτές οι σημαντικές πτυχές με τι συνδέονται; Δεν συνδέονται όλες με όσα καθορίζει ο Θεός; (Ναι.) Όλα αυτά δεν τα καθορίζουν οι υποκειμενικές επιθυμίες είτε του γονιού είτε του παιδιού· κυρίως, τα καθορίζει ο Θεός. Από μια άλλη άποψη, οι γονείς αγωνιούν για το κατά πόσον θα μπορούν στο μέλλον να βασιστούν στα παιδιά τους. Γιατί θες να βασιστείς σ’ αυτά; Για να σου φέρνουν τσάι και νερό; Τι είδους εξάρτηση είναι αυτή; Δεν μπορείς να το φέρεις μόνος σου; Δεν είναι τέλειο να έχεις την υγεία σου, και να μπορείς να κινηθείς και να φροντίσεις τον εαυτό σου, να κάνεις τα πάντα μόνος σου; Για ποιον λόγο να βασίζεσαι στους άλλους για να σε υπηρετούν; Είναι όντως ευτυχία να απολαμβάνεις τη φροντίδα και τη συντροφιά των παιδιών σου, ή το να σε σερβίρουν και στο τραπέζι του φαγητού και αλλού; Όχι απαραίτητα. Αν δεν μπορείς να κινηθείς και υπάρχει όντως ανάγκη να σε εξυπηρετούν τόσο στο τραπέζι όσο και εκτός αυτού, αυτό σε κάνει ευτυχισμένο; Αν μπορούσες να διαλέξεις, θα διάλεγες να έχεις την υγεία σου και να μη χρειάζεται να σε φροντίζουν τα παιδιά σου, ή θα διάλεγες να είσαι κατάκοιτος και να έχεις τα παιδιά σου στο πλάι σου; Ποιο απ’ τα δύο θα διάλεγες; (Να έχω την υγεία μου.) Είναι πολύ καλύτερα να έχεις την υγεία σου. Μπορείς, είτε φτάσεις στα 80, στα 90, είτε ακόμα και στα 100, να συνεχίσεις να φροντίζεις τον εαυτό σου. Αυτό αποτελεί καλή ποιότητα ζωής. Ναι μεν θα γεράσεις, θα γίνει το μυαλό σου λίγο πιο αργό, δεν θα τα θυμάσαι όλα, θα τρως λιγότερο, θα τα κάνεις όλα πιο αργά και όχι το ίδιο καλά, και δεν θα σου είναι τόσο εύκολο να βγαίνεις έξω, αλλά δεν παύει να είναι σπουδαίο το ότι θα μπορείς να φροντίζεις τις βασικές σου ανάγκες. Φτάνει να σε παίρνουν τα παιδιά σου πού και πού κάνα τηλέφωνο για να δουν τι κάνεις ή να έρθουν στο πατρικό τους και να περάσετε μαζί τις γιορτές. Γιατί να απαιτήσεις περισσότερα από κείνα; Συνέχεια βασίζεσαι στα παιδιά σου· μόνο αν γίνουν σκλάβοι σου θα ευχαριστηθείς; Δεν είναι εγωισμός αυτό εκ μέρους σου; Απαιτείς συνέχεια απ’ τα παιδιά σου να είναι ευσεβή απέναντί σου και να μπορείς να βασίζεσαι πάνω τους —να βασιστείς σε τι; Οι γονείς σου βασίζονταν σ’ εσένα; Αν ούτε καν οι γονείς σου δεν βασίζονταν σ’ εσένα, άρα γιατί πιστεύεις ότι εσύ πρέπει να βασίζεσαι στα δικά σου παιδιά; Δεν είναι παράλογο; (Ναι.)

Εφόσον οι γονείς προσδοκούν από τα παιδιά τους ευσέβεια, πρέπει αφενός να ξέρουν ότι τα πάντα τα ενορχηστρώνει και τα καθορίζει ο Θεός. Αφετέρου, οι άνθρωποι πρέπει να έχουν λογική· μόνο και μόνο που κάνουν παιδιά, βιώνουν έμφυτα μια ιδιαίτερη εμπειρία στη ζωή τους. Ήδη έχουν αποκομίσει πολλά οφέλη απ’ τα παιδιά τους και έχουν φτάσει στο σημείο να εκτιμούν τις στενοχώριες και τις χαρές του να είσαι γονιός. Μια τέτοια διαδικασία συνιστά πολύ πλούσια και φυσικά αξέχαστη εμπειρία ζωής γι’ αυτούς, η οποία αντισταθμίζει τις ελλείψεις και την άγνοια που υπάρχει στην ανθρώπινη φύση τους. Έχουν, λοιπόν, ως γονείς κερδίσει ήδη ό,τι ήταν να κερδίσουν επειδή μεγάλωσαν τα παιδιά τους. Υπάρχει, βέβαια, περίπτωση να μην τους φτάνει αυτό. Ίσως απαιτούν απ’ τα παιδιά τους να τους κάνουν τους υπηρέτες ή τους σκλάβους, και περιμένουν να τους ξεπληρώσουν επειδή τα μεγάλωσαν. Έχουν την προσδοκία να τους δείχνουν ευσέβεια, να τους φροντίσουν στα γεράματά τους, να κανονίσουν την κηδεία τους, να τους βάλουν στο φέρετρο και να μην αφήσουν το πτώμα τους να σαπίσει μες στο σπίτι, να κλάψουν γοερά γι’ αυτούς όταν πεθάνουν, να τους πενθήσουν και να τους θρηνήσουν για τρία χρόνια, και ούτω καθεξής. Θέλουν, δηλαδή, να αναγκάσουν τα παιδιά τους να ξεπληρώσουν το χρέος τους με όλους αυτούς τους τρόπους. Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για κάτι παράλογο και απάνθρωπο. Βλέπεις, ο Θεός μαθαίνει τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται στους γονείς τους ως εξής: τους ζητά μόνο να δείχνουν ευσέβεια απέναντι στους γονείς τους και δεν απαιτεί σε καμία περίπτωση να τους συντηρούν τα παιδιά τους μέχρι τον θάνατό τους. Δεν δίνει τέτοια ευθύνη και υποχρέωση στους ανθρώπους ο Θεός —ποτέ δεν έχει πει κάτι τέτοιο. Το μόνο που συμβουλεύει τα παιδιά ο Θεός είναι να δείχνουν ευσέβεια προς τους γονείς τους. Η ευσέβεια ενός παιδιού προς τους γονείς είναι μια γενική δήλωση με μεγάλο εύρος. Αν μιλήσουμε σήμερα γι’ αυτό με συγκεκριμένους όρους, θα πει ότι αρκεί να εκπληρώνεις τις ευθύνες σου όσο σου επιτρέπουν οι ικανότητές σου και τα μέσα σου. Τόσο απλό είναι· αυτή είναι η μοναδική απαίτηση από τα παιδιά. Πώς πρέπει, λοιπόν, να το κατανοήσουν αυτό οι γονείς; Ο Θεός δεν απαιτεί «τα παιδιά να είναι ευσεβή απέναντι στους γονείς τους, να τους φροντίζουν στα γεράματά τους και να τους κηδέψουν». Πρέπει, λοιπόν, οι γονείς να εγκαταλείψουν τον εγωισμό τους και να μην περιμένουν ότι όλη η ύπαρξη των παιδιών τους θα περιστρέφεται γύρω από τους ίδιους, μόνο και μόνο επειδή τα γέννησαν. Εφόσον δεν περιστρέφεται η ύπαρξη των παιδιών γύρω από τους γονείς τους και δεν τους θεωρούν το επίκεντρο της ζωής τους, τότε εκείνοι δεν πρέπει να τα μαλώνουν συνέχεια, να βασανίζουν τη συνείδησή τους και να λένε πράγματα όπως «Είσαι αχάριστος, ασεβής και ανυπάκουος· παρόλο που σε μεγάλωνα τόσον καιρό, δεν μπορώ να βασιστώ πάνω σου». Δεν πρέπει να επιπλήττουν συνέχεια τα παιδιά τους με αυτά τα λόγια και να τους δίνουν τέτοια φορτία. Είναι μεγάλο λάθος να απαιτεί κανείς απ’ τα παιδιά του να είναι ευσεβή προς τον ίδιο και να τον συντροφεύουν, να τον φροντίσουν στα γεράματα και να τον κηδέψουν, αλλά και να τον σκέφτονται συνέχεια, όπου κι αν πηγαίνουν· είναι απάνθρωπη σκέψη και ιδέα. Και το σκεπτικό αυτό μπορεί να υπάρχει σε διάφορες χώρες ή μεταξύ διαφορετικών εθνοτικών ομάδων, αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο· αν, όμως, κοιτάξουμε την παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα, οι Κινέζοι δίνουν μεγάλη σημασία στην ευσέβεια των παιδιών προς τους γονείς. Από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, αυτό αποτελούσε ανέκαθεν αντικείμενο συζήτησης και έμφασης ως μέρος της ανθρώπινης φύσης των ατόμων και ως κριτήριο μέτρησης για το αν κάποιος είναι καλός ή κακός. Βεβαίως, στην κοινωνία, υπάρχει και μια κοινή πρακτική και άποψη σύμφωνα με την οποία αν τα παιδιά δεν είναι ευσεβή, τότε και οι γονείς ντρέπονται, με αποτέλεσμα τα παιδιά να μην αντέχουν αυτό το στίγμα στη φήμη τους. Λόγω της επίδρασης διαφόρων παραγόντων, και οι γονείς δηλητηριάζονται έντονα από ένα τέτοιο παραδοσιακό σκεπτικό, και απαιτούν ευσέβεια απ’ τα παιδιά τους προς το πρόσωπό τους αδιάκριτα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Ποιο είναι το νόημα να μεγαλώνεις παιδιά; Δεν το κάνεις για τους δικούς σου σκοπούς· είναι ευθύνη και υποχρέωση που σου έχει δώσει ο Θεός. Η μία πτυχή είναι πως το να μεγαλώσεις παιδιά αποτελεί μέρος του ανθρώπινου ενστίκτου, ενώ η άλλη πτυχή είναι πως αποτελεί μέρος της ανθρώπινης ευθύνης. Ο λόγος για τον οποίον αποφασίζεις να κάνεις παιδιά είναι το ένστικτο και η ευθύνη, και όχι να προετοιμαστείς για τα γεράματα και να σε γηροκομήσουν. Σωστή δεν είναι αυτή η άποψη; (Ναι.) Όσοι δεν έχουν παιδιά θα αποφύγουν τα γεράματα; Όποιος γεράσει, άραγε, συνεπάγεται ότι θα είναι και δυστυχισμένος; Δεν είναι απαραίτητο, σωστά; Όσοι δεν έχουν παιδιά μπορεί φυσικά να ζήσουν μέχρι τα βαθιά γεράματα, και μερικοί μάλιστα έχουν την υγεία τους, χαίρονται τα τελευταία χρόνια της ζωής τους και πεθαίνουν γαλήνια. Είναι σίγουρο ότι όσοι έχουν παιδιά θα απολαύσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους ευτυχισμένοι και υγιείς; (Δεν είναι απαραίτητο.) Άρα, στην πραγματικότητα, αν οι γονείς θα είναι υγιείς κι ευτυχισμένοι, σε τι συνθήκες θα ζουν όταν φτάσουν σε μεγάλη ηλικία, και ποια ποιότητα ζωής θα έχουν ελάχιστη σχέση έχει με το αν τα παιδιά τους είναι ευσεβή· αυτά τα δύο δεν συνδέονται άμεσα μεταξύ τους. Οι συνθήκες διαβίωσής σου, η ποιότητα ζωής και η σωματική κατάσταση που θα έχεις στα γεράματά σου έχουν να κάνουν με αυτά που έχει ορίσει για σένα ο Θεός και με το περιβάλλον που έχει ρυθμίσει για να ζήσεις. Δεν έχουν καμία άμεση σχέση με το αν τα παιδιά σου σου δείχνουν ή όχι ευσέβεια. Δεν είναι αναγκασμένα να αναλάβουν την ευθύνη για τις συνθήκες της ζωής σου όταν γεράσεις. Δεν ισχύει αυτό; (Ναι.) Όποια στάση κι αν έχουν, λοιπόν, τα παιδιά προς τους γονείς τους, είτε θέλουν να τους φροντίσουν, είτε το κάνουν με μισή καρδιά, είτε δεν θέλουν καθόλου να το κάνουν, πρόκειται για τη στάση τους ως παιδιά. Ας βάλουμε λίγο στην άκρη την οπτική των παιδιών και ας μιλήσουμε μόνο από την οπτική των γονιών. Οι γονείς δεν θα πρέπει να απαιτούν από τα παιδιά τους ούτε ευσέβεια ούτε φροντίδα στα γεράματα ή να επωμιστούν το φορτίο της ζωής των γονιών τους στα τελευταία χρόνια της ζωής τους —δεν υπάρχει λόγος να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Από μια άποψη, αυτήν τη στάση πρέπει να έχουν οι γονείς προς τα παιδιά τους, και από μια άλλη, αυτήν την αξιοπρέπεια πρέπει να δείχνουν. Ασφαλώς, υπάρχει και μια πιο σημαντική διάσταση. Είναι η αρχή που πρέπει να τηρούν οι γονείς ως δημιουργήματα όσον αφορά το πώς φέρονται στα παιδιά τους. Αν τα παιδιά σου σε προσέχουν, σου δείχνουν ευσέβεια και σε φροντίζουν με προθυμία, δεν υπάρχει λόγος να τους το αρνηθείς· αν, όμως, δεν θέλουν να σε φροντίσουν, δεν είναι ανάγκη να γκρινιάζεις και να βαρυγκωμάς όλη μέρα ούτε να στενοχωριέσαι ή να δυσανασχετείς μέσα σου, ούτε να κρατάς κακία στα παιδιά σου. Πρέπει να αναλάβεις την ευθύνη και να επωμιστείς το φορτίο της ζωής και της επιβίωσής σου στο μέτρο των δυνατοτήτων σου, και όχι να το φορτώνεις στους άλλους, ιδίως στα παιδιά σου. Πρέπει να αντιμετωπίσεις δυναμικά και σωστά τη ζωή χωρίς τη συντροφιά ή τη βοήθεια των παιδιών σου, και να μπορείς να αντιμετωπίσεις μόνος σου ό,τι σου φέρνει η ζωή, ακόμα και αν τα παιδιά σου είναι μακριά. Βεβαίως, αν θέλεις μια μεγάλη βοήθεια απ’ τα παιδιά σου, ζήτησέ τους τη, χωρίς όμως να στηρίζεσαι στην ιδέα ότι είναι υποχρεωμένα να σου δείξουν ευσέβεια ή ότι πρέπει να σε στηρίξουν. Αντίθετα, και οι δυο πλευρές πρέπει να κάνουν διάφορα πράγματα ο ένας για τον άλλον από την άποψη ότι έτσι εκπληρώνουν τις ευθύνες τους. Έτσι, θα αντιμετωπίσουν ορθολογικά τη σχέση μεταξύ γονιού και παιδιού. Εννοείται πως αν είναι ορθολογικοί και οι μεν και οι δε, αν δίνουν χώρο ο ένας στον άλλον και υπάρχει αλληλοσεβασμός, στο τέλος, σίγουρα θα καταφέρουν να έχουν καλύτερες και πιο αρμονικές σχέσεις, να διατηρήσουν την οικογενειακή αγάπη και να εκτιμήσουν τη μεταξύ τους φροντίδα, το ενδιαφέρον και τη στοργή. Φυσικά, πιο ανθρώπινο και πιο σωστό είναι να τα κάνεις όλα αυτά με βάση τον αλληλοσεβασμό και την αλληλοκατανόηση. Έτσι δεν είναι; (Ναι.) Όταν τα παιδιά προσεγγίζουν και εκτελούν σωστά τις ευθύνες τους και εσύ, ως γονιός, πάψεις να έχεις απ’ αυτά υπερβολικές ή άσχετες απαιτήσεις, τότε θα δεις ότι όλα όσα κάνουν είναι εντελώς φυσικά και κανονικά, και θα τα θεωρείς πολύ σωστά. Δεν θα τα βλέπεις με τέτοια επικριτική ματιά όπως και πριν, και δεν θα λες πως οτιδήποτε κάνουν είναι δυσάρεστο, είναι λάθος και δεν φτάνει να ξεπληρώσει το χρέος που σου έχουν επειδή τα μεγάλωσες. Κάθε άλλο, θα έχεις τη σωστή στάση απέναντι στα πάντα, θα ευγνωμονείς τον Θεό για την παρέα και την ευσέβεια που σου δίνουν τα παιδιά σου, και θα θεωρείς ότι τα παιδιά σου έχουν αξιοπρέπεια και ανθρωπιά. Και ακόμα κι αν δεν έχεις την παρέα ή την ευσέβεια των παιδιών σου, ούτε τον Θεό θα κατηγορείς ούτε θα μετανιώνεις που τα μεγάλωσες, πόσο μάλλον θα τα μισείς. Με λίγα λόγια, είναι πάρα πολύ σημαντικό να αντιμετωπίζουν οι γονείς σωστά τη στάση που έχουν τα παιδιά τους απέναντί τους, όποια κι αν είναι αυτή. Και σωστή αντιμετώπιση σημαίνει να μην έχουν από τα παιδιά τους υπερβολικές απαιτήσεις, να μην έχουν ακραίες συμπεριφορές απέναντί τους, και φυσικά να μην επικρίνουν ή κρίνουν απάνθρωπα ή αρνητικά όλα όσα εκείνα κάνουν. Αν το κάνεις αυτό, θα αρχίσεις να ζεις με αξιοπρέπεια. Ως γονιός, πρέπει ανάλογα με τις ικανότητες και τις συνθήκες σου, αλλά βέβαια και ανάλογα με όσα καθορίζει ο Θεός, να απολαμβάνεις ό,τι σου δίνει Αυτός. Ακόμη κι αν δεν σου δώσει κάτι, οφείλεις και τότε να Τον ευχαριστείς και να υποτάσσεσαι σ’ Αυτόν. Δεν πρέπει να συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους και να λες: «Κοίτα την οικογένεια του τάδε, πόσο ευσεβές είναι το παιδί του, πηγαίνει συνέχεια βόλτα με τους γονείς του και τους πάει διακοπές στα νότια. Όποτε έρχεται στο πατρικό του, είναι φορτωμένο με κάθε λογής σακούλες. Πόσο ευσεβές παιδί! Κοίταξέ το το παιδί τους, μπορούν να βασιστούν σ’ αυτό. Για να έχεις κάποιον να σε φροντίσει στα γεράματα, θα πρέπει να μεγαλώσεις έναν τέτοιο γιο. Κοίτα τον δικό μας: Έρχεται στο σπίτι με άδεια χέρια, ποτέ δεν μας φέρνει τίποτα· και δεν φτάνει που έρχεται με άδεια χέρια, ούτε καν έρχεται συχνά. Αν δεν του πω να έρθει, δεν έρχεται. Και με το που έρθει, το μόνο που θέλει είναι να φάει και να πιει, δεν θέλει να κάνει καμία δουλειά». Αν είναι έτσι τα πράγματα, τότε απλώς μην τον καλείς στο σπίτι. Αν τον καλείς, δεν πας γυρεύοντας να στενοχωρηθείς; Αφού ξέρεις ότι αν έρθει σπίτι, απλώς θα κάτσει να φάει και να πιει τζάμπα, τότε γιατί να τον καλέσεις; Θα τον καλούσες ακόμα κι αν δεν είχες κανένα κίνητρο; Δεν φταίει ότι ευτελίζεις τον εαυτό σου και είσαι εγωιστής; Θέλεις συνέχεια να στηρίζεσαι σ’ αυτόν, με την ελπίδα ότι δεν τον μεγάλωσες άδικα, με την ελπίδα ότι αυτός ο γιος που μεγάλωσες εσύ ο ίδιος ίσως να μην είναι άκαρδος κι αχάριστος. Θέλεις όλη την ώρα να αποδείξεις ότι δεν ανέθρεψες έναν άκαρδο κι αχάριστο άνθρωπο, ότι το παιδί σου δείχνει ευσέβεια. Και τι σημασία έχει να το αποδείξεις αυτό; Μια χαρά δεν μπορείς να ζήσεις τη δική σου ζωή; Δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς παιδιά; (Ναι.) Μπορείς να συνεχίσεις να ζεις. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα σαν κι αυτό, έτσι δεν είναι;

Κάποιοι άνθρωποι παραμένουν κολλημένοι σε μια σάπια και παρωχημένη αντίληψη· λένε το εξής: «Δεν έχει καμία σημασία αν κάποιος κάνει παιδιά προκειμένου να του δείξουν ευσέβεια και αν εκείνα είναι ευσεβή απέναντί του στη διάρκεια της ζωής του· όταν, όμως, πεθάνει, τα παιδιά του πρέπει να τον βάλουν στο φέρετρο. Χωρίς τα παιδιά του στο πλευρό του, μπορεί να πεθάνει μόνος του και να σαπίσει μέσα στο σπίτι». Και τι έγινε αν δεν το μάθει κανένας; Μόλις πεθάνεις, είσαι νεκρός, δεν έχεις πλέον συνείδηση για τίποτα. Όταν πεθάνει το σώμα σου, κατευθείαν φεύγει και η ψυχή σου. Όπου κι αν είναι το σώμα, όπως κι αν φαίνεται μετά τον θάνατο, έτσι κι αλλιώς δεν είναι νεκρό; Ακόμα κι αν το κουβαλήσουν σε φέρετρο, του κάνουν μεγαλοπρεπή κηδεία και το θάψουν, ούτως η άλλως δεν θα σαπίσει; Οι άνθρωποι πιστεύουν το εξής: «Είναι θαυμάσιο πράγμα να έχεις δίπλα σου τα παιδιά σου για να σε βάλουν στο φέρετρο, να σε ντύσουν και να σε βάψουν για την κηδεία, να σου κανονίσουν μια μεγαλοπρεπή τελετή. Αν, όταν πεθάνεις, δεν σου κανονίσει κανένας την κηδεία σου ή δεν σε αποχαιρετήσει, είναι λες και όλη σου η ζωή δεν είχε σωστό τέλος». Είναι σωστή αυτή η ιδέα; (Όχι, δεν είναι.) Στις μέρες μας, οι νέοι δεν νοιάζονται και πολύ για τέτοια πράγματα, υπάρχουν, όμως, ακόμα κάποιοι που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές και κάποιοι ηλικιωμένοι που δεν έχουν και πολλή αντίληψη και μέσα τους είναι βαθιά ριζωμένη η σκέψη και η άποψη ότι τα παιδιά πρέπει να γηροκομούν τους γονείς τους και να τους κηδεύουν. Όπως κι αν τους συναναστραφείς σχετικά με την αλήθεια, δεν μπορούν να τη δεχτούν. Και πού οδηγεί αυτό τελικά; Στο να βασανίζονται πάρα πολύ. Κρύβουν μέσα τους από καιρό αυτόν τον όγκο που τους δηλητηριάζει. Όταν τον ανακαλύψουν και τον βγάλουν, θα πάψει να τους δηλητηριάζει, και τότε θα ζήσουν ελεύθεροι. Κάθε λανθασμένη πράξη προκαλείται από λανθασμένες σκέψεις. Αν αυτοί οι άνθρωποι φοβούνται μήπως, όταν πεθάνουν, σαπίσουν μες στο σπίτι τους, θα σκέφτονται διαρκώς το εξής: «Πρέπει να μεγαλώσω έναν γιο. Και όταν μεγαλώσει, δεν πρέπει να τον αφήσω να απομακρυνθεί πολύ. Τι θα γίνει αν δεν είναι δίπλα μου τη στιγμή που θα πεθάνω; Αν δεν έχω κάποιον να με γηροκομήσει ή να με κηδέψει, θα το μετανιώσω πικρά! Αν έχω κάποιον να με φροντίσει, τότε η ζωή μου δεν θα έχει πάει στράφι. Αυτή θα ήταν μια τέλεια ζωή. Δεν πρέπει με τίποτα να γίνω ο περίγελος των γειτόνων». Δεν είναι σάπια αυτή η ιδεολογία; (Ναι, είναι.) Είναι στενόμυαλη και παρακμιακή, αφού δίνει υπερβολική σημασία στο υλικό σώμα! Το υλικό σώμα, στην πραγματικότητα, είναι άχρηστο. Αφού βιώσει τη γέννηση, τα γηρατειά, την αρρώστια και τον θάνατο, δεν μένει τίποτα. Ο μόνος τρόπος να ζήσουν για πάντα οι άνθρωποι είναι να κερδίσουν την αλήθεια όσο ζουν και να σωθούν. Αν δεν έχεις κερδίσει την αλήθεια, τότε μόλις πεθάνει και σαπίσει το σώμα σου, δεν θα μείνει τίποτα· όσο ευσεβή κι αν είναι απέναντί σου τα παιδιά σου, εσύ δεν θα το ευχαριστηθείς. Όταν πεθαίνει κάποιος και τα παιδιά του τον θάψουν μέσα σε φέρετρο, νιώθει τίποτα αυτό το κουφάρι; Μπορεί να αντιληφθεί τίποτα; (Όχι, δεν μπορεί.) Δεν έχει καμία απολύτως αντίληψη. Οι άνθρωποι, όμως, στη ζωή το θεωρούν πολύ σημαντικό αυτό, και έχουν υπερβολικές απαιτήσεις απ’ τα παιδιά τους ώστε να τους κηδέψουν. Ανοησία δεν είναι αυτό; (Ναι, είναι.) Κάποια παιδιά λένε στους γονείς τους: «Πιστεύουμε στον Θεό. Όσο ζείτε, θα σου δείχνουμε ευσέβεια, θα σε φροντίζουμε και θα σε εξυπηρετούμε. Όταν, όμως, πεθάνεις, δεν θα σε κηδέψουμε». Και μόλις το ακούσουν αυτό οι γονείς, θυμώνουν. Τίποτα άλλο απ’ όσα λες δεν τους θυμώνει, αλλά μόλις το αναφέρεις αυτό, ξεσπάνε και λένε «Τι είπες; Τι ασεβής που είσαι, θα σου σπάσω τα πόδια! Μακάρι να μη σε είχα γεννήσει. Θα σε σκοτώσω!» Δεν τους ενοχλεί τίποτε άλλο από όσα λες, παρά μόνο αυτό. Όσο εκείνοι ζουν, τα παιδιά τους είχαν πολλές ευκαιρίες να τους φερθούν καλά, αλλά εκείνοι επιμένουν να τους κηδέψουν κιόλας όταν πεθάνουν. Τα παιδιά, επειδή έχουν μόλις ξεκινήσει να πιστεύουν στον Θεό, τους είπαν: «Όταν πεθάνεις, δεν θα σου κάνουμε κηδεία. Θα σε αποτεφρώσουμε και θα φυλάξουμε την τέφρα. Όσο ζεις ακόμα, θα απολαμβάνεις την ευλογία να μας έχεις κοντά σου, θα σου προσφέρουμε φαγητό και ρούχα, και δεν θα σε αδικήσουμε». Δεν είναι ρεαλιστικό αυτό; Οι γονείς απαντάνε ως εξής: «Τίποτα απ’ αυτά δεν έχει σημασία. Εκείνο που θέλω είναι να μου κανονίσετε κηδεία όταν πεθάνω. Αν δεν με γηροκομήσεις και δεν με κηδέψεις, τότε δεν θα το ξεχάσω ποτέ!» Κάποιος που είναι τόσο ανόητος, δεν καταλαβαίνει μια τόσο απλή λογική· όσο κι αν του τα εξηγείς ξανά και ξανά, δεν καταλαβαίνει —είναι σαν ζώο. Αν, λοιπόν, επιδιώκεις την αλήθεια, ως γονιός, πρέπει να εγκαταλείψεις πάνω απ’ όλα τις παραδοσιακές, σάπιες και παρακμιακές σκέψεις και απόψεις σχετικά με το αν τα παιδιά θα σου δείξουν ευσέβεια, αν θα σε γηροκομήσουν και αν θα σε κηδέψουν, και να προσεγγίσεις το ζήτημα σωστά. Αν είναι όντως ευσεβή τα παιδιά σου απέναντί σου, τότε αποδέξου το σωστά. Αν, όμως, τα παιδιά σου δεν έχουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις, την ενέργεια ή τη θέληση να σου δείξουν ευσέβεια, με αποτέλεσμα, όταν γεράσεις, να μην μπορούν να είναι στο πλάι σου για να σε φροντίσουν ή να σε κηδέψουν, τότε δεν υπάρχει λόγος να το απαιτείς ή να στενοχωριέσαι. Όλα βρίσκονται στα χέρια του Θεού. Υπάρχει η κατάλληλη στιγμή για τη γέννηση, η κατάλληλη ώρα για τον θάνατο, και ο Θεός έχει ορίσει πού θα γεννηθούν και πού θα πεθάνουν οι άνθρωποι. Ακόμα κι αν τα παιδιά σου σου δώσουν κάποια υπόσχεση και σου πουν «Όταν πεθάνεις, σίγουρα θα βρίσκομαι στο πλευρό σου· δεν πρόκειται να σε απογοητεύσω ποτέ», αυτές τις συνθήκες δεν τις έχει ενορχηστρώσει ο Θεός. Μπορεί να τύχει, όταν είναι να πεθάνεις, τα παιδιά σου να μη βρίσκονται στο πλευρό σου, και όσο κι αν τρέξουν να γυρίσουν πίσω, μπορεί να μην προλάβουν. Δεν θα προφτάσουν να σε δουν για τελευταία φορά. Μπορεί να περάσουν τρεις με πέντε μέρες από τη στιγμή που άφησες την τελευταία σου πνοή, μπορεί το σώμα σου να έχει σχεδόν σαπίσει, και τότε μόνο να γυρίσουν. Έχουν κανένα όφελος οι υποσχέσεις τους; Δεν μπορούν καν να είναι κύριοι της δικής τους ζωής. Εγώ σου το έχω ξαναπεί αυτό, εσύ όμως δεν το πιστεύεις με τίποτα. Επιμένεις να τα αναγκάζεις να σου υποσχεθούν. Ωφελούν σε τίποτα οι υποσχέσεις τους; Ικανοποιείς τον εαυτό σου με αυτές τις ψευδαισθήσεις και θεωρείς πως τα παιδιά σου μπορούν να κρατήσουν την υπόσχεσή τους. Όντως πιστεύεις ότι μπορούν; Δεν μπορούν. Ούτε τα ίδια τα παιδιά δεν ξέρουν πού θα βρίσκονται και τι θα κάνουν κάθε μέρα ή τι τους επιφυλάσσει το μέλλον τους. Στην πραγματικότητα, οι υποσχέσεις τους δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να σε ξεγελάσουν, να σου δώσουν ένα ψεύτικο αίσθημα ασφάλειας, κι εσύ τις πιστεύεις. Δεν μπορείς ακόμα να καταλάβεις ότι η μοίρα του καθενός βρίσκεται στα χέρια του Θεού.

Το πόσο είναι γραφτό τα παιδιά να είναι μαζί με τους γονείς τους και αυτοί να επωφελούνται από τα παιδιά τους οι άπιστοι το αποκαλούν «έχω βοήθεια» ή «δεν έχω βοήθεια». Δεν καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό. Σε τελική ανάλυση, με απλά λόγια, ο Θεός προκαθορίζει και ορίζει αν μπορεί κάποιος να στηριχθεί στα παιδιά του. Δεν πάνε όλα όπως ακριβώς τα θες. Ασφαλώς, όλοι θέλουν να πηγαίνουν καλά τα πράγματα και να καρπώνονται οφέλη απ’ τα παιδιά τους. Γιατί, όμως, δεν έχεις σκεφτεί ποτέ αν είναι γραφτό να το κάνεις αυτό, αν είναι στη μοίρα σου; Ο Θεός καθορίζει τα πάντα: το χρονικό διάστημα που θα κρατήσει ο δεσμός σου με τα παιδιά σου, αν η όποια δουλειά κάνεις στη ζωή σου θα συνδέεται με τα παιδιά σου, αν έχει προβεί ο Θεός στις κατάλληλες ρυθμίσεις ώστε τα παιδιά σου να συμμετέχουν στα σημαντικά γεγονότα της ζωής σου και αν θα είναι εκεί κι αυτά όταν βιώσεις κάποιο σοβαρό γεγονός στη ζωή σου. Αν δεν το έχει ορίσει ο Θεός, τότε, αφού μεγαλώσουν και ενηλικιωθούν τα παιδιά σου, ακόμη και αν δεν τα διώξεις απ’ το σπίτι, θα φύγουν μόνα τους όταν έρθει η ώρα. Πρέπει να το καταλάβουν αυτό οι άνθρωποι. Αν δεν καταλάβεις αυτό το ζήτημα, τότε θα εμμένεις συνέχεια στα θέλω και στις απαιτήσεις σου, θα θέτεις διάφορους κανόνες και θα δέχεσαι διάφορες ιδεολογίες για να κερδίσεις υλικές απολαύσεις. Και τι θα γίνει στο τέλος; Θα το διαπιστώσεις όταν πεθάνεις. Στη ζωή σου έχεις κάνει πολλές ανοησίες και έχεις σκεφτεί πολλά πράγματα μη ρεαλιστικά, τα οποία δεν συνάδουν με τα γεγονότα ούτε τα έχει καθορίσει ο Θεός. Αν όλα αυτά τα συνειδητοποιήσεις όταν είσαι στο νεκροκρέβατό σου, δεν θα είναι πολύ αργά; Δεν ισχύει αυτό; (Ναι.) Εκμεταλλεύσου το όσο είσαι ακόμα ζωντανός και το μυαλό σου είναι ακόμα καθαρό, όσο μπορείς ακόμα να κατανοήσεις ορισμένα θετικά πράγματα, και αποδέξου τα γρήγορα. Το να τα αποδεχτείς δεν σημαίνει να τα μετατρέψεις σε κάποια ιδεολογική θεωρία ή σε κάποιο σύνθημα, αλλά να προσπαθήσεις να τα υλοποιήσεις και να ασκηθείς σ’ αυτά. Σιγά-σιγά εγκατάλειψε τις ιδέες και τις εγωιστικές επιθυμίες σου, και μη νομίζεις πως ό,τι κάνεις ως γονιός είναι σωστό και αποδεκτό ή πως τα παιδιά σου είναι υποχρεωμένα να το αποδεχτούν. Πουθενά στον κόσμο δεν στέκει αυτή η λογική. Οι γονείς είναι άνθρωποι —άνθρωποι δεν είναι και τα παιδιά τους; Δεν είναι ούτε αξεσουάρ ούτε σκλάβοι σου, είναι ανεξάρτητα δημιουργήματα· τι σε αφορά αν θα σου δείξουν ευσέβεια; Οπότε, ό,τι είδους γονιός κι αν είσαι, όποια κι αν είναι η ηλικία των παιδιών σου, έχουν δεν έχουν φτάσει στην ηλικία που πρέπει να σου δείξουν ευσέβεια ή στην ηλικία που πρέπει να ζήσουν ανεξάρτητα, εσύ ως γονιός πρέπει να υιοθετήσεις αυτές τις ιδέες και να αναπτύξεις τις σωστές σκέψεις και απόψεις για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να φέρεσαι στα παιδιά σου. Ούτε στα άκρα να φτάνεις ούτε να αξιολογείς τα πάντα σύμφωνα με αυτές τις λανθασμένες, ξεπερασμένες ή παρωχημένες σκέψεις και απόψεις. Μπορεί αυτές οι σκέψεις και απόψεις να εναρμονίζονται με τις ανθρώπινες αντιλήψεις, τα συμφέροντα και τις σωματικές και συναισθηματικές ανάγκες των ανθρώπων, αλλά δεν αποτελούν την αλήθεια. Αυτά τα πράγματα, είτε τα θεωρείς κατάλληλα είτε όχι, το μόνο που θα κάνουν στο τέλος είναι να σου φέρουν προβλήματα και φορτία, να σε εγκλωβίσουν σε διάφορες δυσάρεστες καταστάσεις και να σε αναγκάσουν να αποκαλύψεις στα παιδιά σου τη θερμοαιμία σου. Εσύ θα εκφράσεις τα επιχειρήματά σου, εκείνα θα εκφράσουν τα δικά τους, και τελικά θα μισείτε και θα κατηγορείτε ο ένας τον άλλον. Η οικογένεια θα πάψει να λειτουργεί πια σαν οικογένεια. Θα στραφείτε ο ένας κατά του άλλου και θα γίνετε εχθροί. Αν αποδεχτούν οι πάντες την αλήθεια και τις σωστές σκέψεις και απόψεις, τότε αυτά τα ζητήματα θα αντιμετωπίζονται εύκολα, θα λύνονται οι αντιπαραθέσεις και οι διαφωνίες που δημιουργούνται. Αν, από την άλλη, επιμένουν όλοι στις παραδοσιακές αντιλήψεις, τότε όχι μόνο δεν θα λυθούν αυτά τα προβλήματα, αλλά θα μεγαλώσουν και οι αντιπαραθέσεις των δύο πλευρών. Η παραδοσιακή κουλτούρα δεν συνιστά από μόνη της κριτήριο για το πώς να αξιολογεί κανείς τα ζητήματα. Αυτό έχει σχέση με την ανθρώπινη φύση, ενώ εμπλέκονται και πράγματα που αφορούν τη σάρκα, όπως τα συναισθήματα των ανθρώπων, οι εγωιστικές επιθυμίες και η θερμοαιμία τους. Υπάρχει, βέβαια και κάτι πιο θεμελιώδες στην παραδοσιακή κουλτούρα, δηλαδή η υποκρισία. Οι άνθρωποι θέλουν μέσω της ευσέβειας που τους δείχνουν τα παιδιά τους να αποδείξουν ότι τα έχουν διαπαιδαγωγήσει σωστά και ότι εκείνα διαθέτουν ανθρώπινη φύση· αντίστοιχα, και τα παιδιά θέλουν μέσω της ευσέβειας προς τους γονείς τους να αποδείξουν πως δεν είναι αχάριστοι άνθρωποι, μα αντίθετα σεμνοί και ταπεινοί κύριοι και κυρίες, κι έτσι να βρουν ένα στήριγμα ανάμεσα στις διάφορες φυλές και ομάδες της κοινωνίας, στο οποίο θα βασιστούν για την επιβίωσή τους. Αυτή είναι εκ φύσεως η πιο υποκριτική και θεμελιώδης πτυχή της παραδοσιακής κουλτούρας, και δεν είναι κριτήριο αξιολόγησης των ζητημάτων. Πρέπει, λοιπόν, οι γονείς να εγκαταλείψουν τις απαιτήσεις που έχουν απέναντι στα παιδιά τους και να χρησιμοποιούν τις σωστές σκέψεις και απόψεις για να τους συμπεριφέρονται, αλλά και να αξιολογούν τη στάση των παιδιών τους απέναντί τους. Αν δεν διαθέτεις ούτε καταλαβαίνεις την αλήθεια, τουλάχιστον δες την από την οπτική της ανθρώπινης φύσης. Και πώς μπορεί να τη δει κανείς από την οπτική της ανθρώπινης φύσης; Τα παιδιά που ζουν σ’ αυτήν την κοινωνία, στις διάφορες ομάδες, δουλειές και κοινωνικές τάξεις δεν έχουν εύκολη ζωή. Είναι τόσα πράγματα που συναντούν και αντιμετωπίζουν μέσα σε τόσα διαφορετικά περιβάλλοντα. Έχουν τη ζωή και τη μοίρα, την οποία καθόρισε ο Θεός, αλλά και τις δικές τους μεθόδους επιβίωσης. Εννοείται πως στη σημερινή κοινωνία κάθε ανεξάρτητο άτομο δέχεται πολύ μεγάλες πιέσεις. Όλοι έχουν προβλήματα με την επιβίωση, με τις σχέσεις μεταξύ ανωτέρων και υφισταμένων, με τα παιδιά τους και ούτω καθεξής. Όλοι δέχονται τεράστια πίεση. Για να είμαστε δίκαιοι, κανείς δεν περνάει εύκολα. Ιδιαίτερα στο σύγχρονο χαοτικό, αγχωτικό περιβάλλον διαβίωσης, που είναι γεμάτο ανταγωνισμό και αιματηρές συγκρούσεις, κανένας δεν έχει εύκολη ζωή, όλοι περνούν δύσκολα. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες για το πώς έγινε αυτό. Σ’ αυτό το περιβάλλον που ζουν όλοι, αν κάποιος δεν πιστεύει στον Θεό και δεν εκτελεί το καθήκον του, τότε δεν του έχει μείνει κανένα μονοπάτι για να ακολουθήσει. Το μόνο μονοπάτι είναι να επιδιώκει τα εγκόσμια, να κρατιέται ζωντανός, να προσαρμόζεται κάθε μέρα σ’ αυτόν τον κόσμο και να παλεύει για το μέλλον και την επιβίωσή του με οποιοδήποτε κόστος, ίσα-ίσα για να βγάλει την κάθε μέρα. Η αλήθεια είναι ότι κάθε μέρα τού προκαλεί πόνο και πασχίζει να τα βγάλει πέρα. Αν, λοιπόν, οι γονείς συνεχίσουν να ζητάνε χίλια δυο επιπλέον πράγματα απ’ τα παιδιά τους, αυτό αναμφίβολα θα τα κάνει χειρότερα, θα καταστρέφει και θα βασανίζει το σώμα και το μυαλό τους. Οι γονείς έχουν τον δικό τους κοινωνικό κύκλο, τον δικό τους τρόπο ζωής και το δικό τους περιβάλλον διαβίωσης, τα δε παιδιά έχουν το δικό τους περιβάλλον διαβίωσης και τον δικό τους χώρο, όπως και το δικό τους κοινωνικό περίγυρο. Ας υποθέσουμε ότι οι γονείς ανακατεύονται υπερβολικά στις υποθέσεις των παιδιών τους ή έχουν υπερβολικές απαιτήσεις απ’ αυτά, και τους ζητάνε να κάνουν το ένα και το άλλο, έτσι ώστε να ξεπληρώσουν τον κόπο που έκαναν κάποτε αυτοί για χάρη των παιδιών τους· αν το εξετάσουμε απ’ αυτήν την οπτική, είναι πολύ απάνθρωπο, σωστά; Άσχετα με το πώς ζουν ή επιβιώνουν τα παιδιά τους ή με τις δύσκολες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν στην κοινωνία, οι γονείς δεν έχουν την ευθύνη ή την υποχρέωση να κάνουν για εκείνα το παραμικρό. Εννοείται, βέβαια, ότι πρέπει και να μην τους προσθέτουν περισσότερα προβλήματα ή φορτία στην ήδη περίπλοκη ζωή ή στη δύσκολη διαβίωση των παιδιών τους. Αυτό πρέπει να κάνουν οι γονείς. Μην έχεις υπερβολικές απαιτήσεις απ’ τα παιδιά σου και μην τα κατηγορείς υπερβολικά. Να τους φέρεσαι δίκαια και ισότιμα, και να δείχνεις ενσυναίσθηση για την κατάστασή τους. Οι γονείς πρέπει, βέβαια, να διαχειριστούν και τη δική τους ζωή. Έτσι, τα παιδιά θα τους σέβονται και οι ίδιοι θα είναι άξιοι σεβασμού. Ως γονιός, αν πιστεύεις στον Θεό και κάνεις τα καθήκοντά σου, τότε όποια κι αν είναι τα καθήκοντα που κάνεις στον οίκο του Θεού, δεν θα προλαβαίνεις να σκέφτεσαι πράγματα όπως να απαιτείς ευσέβεια από τα παιδιά σου και να στηρίζεσαι σ’ αυτά για να σε γηροκομήσουν. Εάν εξακολουθούν να υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, τότε δεν είναι αληθινοί πιστοί και σίγουρα δεν επιδιώκουν την αλήθεια. Όλοι τους είναι μπερδεμένοι και δύσπιστοι. Έτσι δεν είναι; (Ναι.) Αν λοιπόν οι γονείς έχουν δουλειά, αν έχουν καθήκοντα να κάνουν και είναι απασχολημένοι με το έργο τους, τότε ασφαλώς δεν πρέπει να μιλάνε για το αν είναι ή δεν είναι τα παιδιά τους ευσεβή απέναντί τους. Αν μιλάνε συνέχεια γι’ αυτό και λένε: «Τα παιδιά μου δεν είναι ευσεβή. Δεν μπορώ να βασιστώ σ’ αυτά και όταν γεράσω, δεν θα με προσέξουν», αυτό δείχνει ότι είναι απλώς τεμπέληδες και αργόσχολοι, ότι γυρεύουν προβλήματα χωρίς λόγο. Αυτό δεν ισχύει; Και τι πρέπει να κάνετε αν βρεθείτε μπροστά σε τέτοιους γονείς; Να τους δώσετε ένα μάθημα. Πώς θα το κάνετε αυτό; Αρκεί να πείτε «Δεν μπορείς να ζήσεις μόνος σου; Έχεις φτάσει σε σημείο να μην μπορείς να φας ή να πιεις πια μόνος σου; Έχεις φτάσει στο σημείο να μην μπορείς πια να επιβιώσεις; Εφόσον μπορείς να ζήσεις, τότε άντε να ζήσεις· αν δεν μπορείς, τότε πέθανε!» Θα τολμούσατε να πείτε κάτι τέτοιο; Σας ακούω, είναι απάνθρωπες αυτές οι κουβέντες; (Εγώ δεν τολμάω να το πω.) Δεν μπορείς να το πεις, ε; Δεν αντέχεις να το πεις. (Σωστά.) Όταν μεγαλώσετε λίγο, θα μπορέσετε. Αν κάνουν οι γονείς σου υπερβολικά πολλά εκνευριστικά πράγματα, τότε θα μπορέσεις να το πεις. Σου έχουν φερθεί πολύ καλά, δεν σε έχουν πληγώσει ποτέ· αν σε πληγώσουν, τότε θα μπορέσεις να το πεις. Σωστά; (Ναι.) Αν απαιτούν συνέχεια να πηγαίνεις στο πατρικό σου λέγοντας: «Έλα σπίτι και φέρε μου λεφτά, αχάριστο παιδί!» και κάθε μέρα σε μαλώνουν και σε βρίζουν, τότε θα μπορέσεις να το πεις. Θα πεις το εξής: «Εφόσον μπορείς να ζήσεις, τότε άντε να ζήσεις· αν δεν μπορείς, τότε πέθανε! Δεν μπορείς να συνεχίσεις να ζεις χωρίς παιδιά; Ρίξε μια ματιά στους γέρους που δεν έχουν παιδιά· μια χαρά δεν ζουν; Δεν είναι ευτυχισμένοι; Προσέχουν κάθε μέρα τη ζωή τους, και αν έχουν ελεύθερο χρόνο, πάνε μια βόλτα και κάνουν λίγη γυμναστική. Φαίνεται πως η ζωή τους είναι αρκετά ικανοποιητική κάθε μέρα. Κοίτα λίγο τον εαυτό σου· αφού τίποτα δεν σου λείπει, γιατί δεν μπορείς να συνεχίσεις να ζεις; Απαξιώνεις τον εαυτό σου και σου αξίζει να πεθάνεις! Πρέπει να σου δείξουμε ευσέβεια; Ούτε σκλάβοι σου είμαστε ούτε ιδιοκτησία σου. Πρέπει να βαδίσεις στο δικό σου μονοπάτι, εμείς δεν είμαστε υποχρεωμένοι να αναλάβουμε αυτήν την ευθύνη. Σου έχουμε δώσει αρκετό φαγητό, αρκετά ρούχα και αρκετά πράγματα. Για ποιον λόγο σαχλαμαρίζεις; Αν συνεχίσεις να σαχλαμαρίζεις, θα σε βάλουμε στο γηροκομείο!» Έτσι δεν πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς τέτοιους γονείς; Δεν γίνεται να τους κακομαθαίνεις. Αν δεν έχουν κοντά τους τα παιδιά τους για να τους φροντίζουν, τότε κλαίνε και οδύρονται όλη μέρα, λες και έπεσαν τα καράβια τους έξω, λες και δεν μπορούν να συνεχίσουν να ζουν. Αν δεν μπορούν να συνεχίσουν να ζουν, άσ’ τους να πεθάνουν για να το διαπιστώσουν και μόνοι τους. Δεν πρόκειται, όμως, να πεθάνουν, αγαπάνε πάρα πολύ τη ζωή τους. Έχουν μια τέτοια φιλοσοφία ζωής που τους κάνει να εξαρτώνται από τους άλλους για να ζήσουν καλύτερα, πιο ελεύθερα και πιο συνειδητά. Οικοδομούν την ευτυχία και τη χαρά τους πάνω στα βάσανα των παιδιών τους. Δεν θα έπρεπε να πεθάνουν τέτοιοι γονείς; (Ναι.) Όταν τα παιδιά τους τους κάνουν παρέα και τους υπηρετούν κάθε μέρα, τότε εκείνοι ευχαριστιούνται, χαίρονται και νιώθουν περήφανοι, ενώ τα παιδιά τους αναγκάζονται να υποφέρουν και να ανέχονται μια τέτοια κατάσταση. Δεν θα έπρεπε να πεθάνουν αυτοί οι γονείς; (Ναι.)

Ας κλείσουμε τη σημερινή μας συναναστροφή που αφορά το τελευταίο σημείο των προσδοκιών που έχουν οι γονείς από τους απογόνους τους. Έχετε ξεκαθαρίσει το ζήτημα σχετικά με το πώς προσεγγίζουν οι γονείς το κατά πόσο τα παιδιά τους είναι ευσεβή απέναντί τους, αν είναι αξιόπιστα, αν τους γηροκομούν και αν τους κηδεύουν; (Ναι.) Δεν πρέπει ως γονιός να έχεις τέτοιες απαιτήσεις, τέτοιες σκέψεις και απόψεις ούτε να βασίζεις στα παιδιά σου τέτοιες ελπίδες. Τα παιδιά σου δεν σου οφείλουν τίποτα. Ευθύνη σου είναι να τα μεγαλώσεις· το αν θα τα μεγαλώσεις σωστά ή όχι είναι άλλο θέμα. Τίποτα δεν σου χρωστάνε. Ο λόγος που σου φέρονται καλά και σε φροντίζουν είναι αποκλειστικά και μόνο για να εκπληρώσουν μια ευθύνη, όχι να ξεπληρώσουν οποιοδήποτε χρέος· δεν σου χρωστάνε τίποτα. Οπότε, δεν έχουν καμία υποχρέωση να σου δείξουν ευσέβεια ή να μπορείς να βασιστείς και να στηριχτείς πάνω τους. Το καταλαβαίνεις; (Ναι.) Το ότι σε φροντίζουν, το ότι μπορείς να βασιστείς πάνω τους και το ότι σου δίνουν κάποια λεφτά να ξοδέψεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ευθύνη τους ως παιδιά κι όχι ευσέβεια απέναντι στους γονείς τους. Έχουμε αναφέρει νωρίτερα την παραβολή με τα κοράκια που ταΐζουν τους γονείς τους και με τα αρνάκια που γονατίζουν για να θηλάσουν. Αφού ακόμα και τα ζώα καταλαβαίνουν αυτό το δόγμα και μπορούν να το υλοποιήσουν, εννοείται πως πρέπει να το κάνουν και οι άνθρωποι, αφού είναι τα πιο προηγμένα πλάσματα μεταξύ όλων των ζωντανών πλασμάτων. Ο Θεός τούς δημιούργησε και τους έδωσε σκέψεις, ανθρώπινη φύση και αισθήματα. Εφόσον είναι άνθρωποι, το καταλαβαίνουν αυτό χωρίς να χρειάζεται να τους το μάθει κανείς. Το αν θα έχουν ή όχι τα παιδιά ευσέβεια απέναντι στους γονείς τους εξαρτάται γενικότερα απ’ το αν ο Θεός έχει ορίσει έτσι τη μοίρα τη δική σου και των παιδιών σου, απ’ το αν θα έχετε μια σχέση αλληλοσυμπλήρωσης και αλληλοϋποστήριξης, και απ’ το αν μπορείς να απολαύσεις αυτήν την ευλογία· πιο συγκεκριμένα, εξαρτάται από το αν τα παιδιά σου έχουν ανθρώπινη φύση. Αν έχουν όντως συνείδηση και λογική, τότε δεν χρειάζεται να τα διαπαιδαγωγήσεις· θα το καταλάβουν από μικρά. Αν τα καταλαβαίνουν όλα αυτά από μικρά, τότε δεν νομίζεις ότι όσο μεγαλώνουν, θα καταλαβαίνουν ακόμα πιο πολλά; Αυτό δεν θα γίνει; (Ναι.) Εφόσον καταλαβαίνουν από πολύ μικρά κάποια δόγματα, όπως «Τα καλά παιδιά βγάζουν λεφτά για να τα ξοδέψουν για τη μαμά και τον μπαμπά», δεν θα τα καταλάβουν ακόμα περισσότερο όταν μεγαλώσουν; Τι τη θέλουν τη διαπαιδαγώγηση; Υπάρχει λόγος να τους κάνουν οι γονείς τους τέτοια ιδεολογικά μαθήματα; Δεν υπάρχει κανένας λόγος. Είναι ανόητο, λοιπόν, να απαιτούν οι γονείς ευσέβεια απ’ τα παιδιά τους ή να απαιτούν να τους γηροκομήσουν και να τους κηδέψουν. Δεν είναι άνθρωποι τα παιδιά που γεννάς; Μήπως είναι δέντρα ή πλαστικά λουλούδια; Άραγε δεν καταλαβαίνουν; Υπάρχει λόγος τα διαπαιδαγωγήσεις εσύ; Ακόμα και τα σκυλιά το καταλαβαίνουν αυτό. Κοίταξε, όταν δύο σκυλάκια είναι με τη μητέρα τους, αν αρχίσουν άλλα σκυλιά να τρέχουν γαυγίζοντας προς αυτήν, δεν το ανέχονται. Πίσω απ’ τον φράχτη, προστατεύουν τη μητέρα τους και δεν αφήνουν τα άλλα σκυλιά να της γαβγίζουν. Αφού μέχρι και τα σκυλιά το καταλαβαίνουν αυτό, εννοείται πως πρέπει να το καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι! Δεν υπάρχει λόγος να τους το μάθεις. Οι άνθρωποι μπορούν να εκπληρώσουν τις ευθύνες τους και δεν υπάρχει λόγος να εμφυσήσουν οι γονείς τέτοιες σκέψεις στα παιδιά τους. Θα το πράξουν από μόνα τους. Αν δεν έχουν ανθρώπινη φύση, τότε, ακόμα κι αν επικρατούν οι κατάλληλες συνθήκες, δεν θα το πράξουν· αν έχουν όντως ανθρώπινη φύση και επικρατούν οι κατάλληλες συνθήκες, τότε είναι φυσικό να το πράξουν. Άρα, δεν είναι ανάγκη οι γονείς να απαιτούν, να προτρέπουν ή να κατηγορούν τα παιδιά τους για το αν είναι ευσεβή ή όχι. Είναι αχρείαστα όλα αυτά. Αν τα παιδιά σου σου δείχνουν ευσέβεια, δες το ως ευλογία. Αν δεν την έχεις, μην το βλέπεις ως απώλεια. Ο Θεός δεν ορίζει τα πάντα; Ωραία, ας ολοκληρώσουμε εδώ τη σημερινή μας συναναστροφή. Αντίο!

27 Μαΐου 2023