Όλα αυτά που κάνουν οι γονείς για να υλοποιήσουν τις προσδοκίες που έχουν από τα παιδιά τους πριν ενηλικιωθούν αντιβαίνουν στη συνείδηση, τη λογική και τους φυσικούς νόμους, αλλά και, ακόμα περισσότερο, στην κυριαρχία του Θεού και ό,τι Εκείνος ορίζει. Τα παιδιά ναι μεν δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το σωστό απ’ το λάθος ή να σκεφτούν αυτόνομα, αλλά και πάλι η μοίρα τους βρίσκεται υπό την κυριαρχία του Θεού, δεν καθορίζεται από τους γονείς τους. Οι ανόητοι γονείς, λοιπόν, πέρα απ’ το ότι μέσα στη συνείδησή τους έχουν προσδοκίες από τα παιδιά τους, ενεργούν, θυσιάζονται και πληρώνουν πολλές φορές τίμημα με τη συμπεριφορά τους, κάνοντας το παν για τα παιδιά τους και δαπανώντας χρήμα, χρόνο, ενέργεια ή οτιδήποτε άλλο. Αυτά τα πράγματα τα κάνουν με τη θέλησή τους, αλλά είναι απάνθρωπα και δεν ανήκουν στις ευθύνες που θα έπρεπε να επωμίζονται οι γονείς· έχουν ήδη ξεπεράσει τα όρια των δυνατοτήτων τους και το μέτρο των ευθυνών που τους αναλογούν. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί οι γονείς επιχειρούν να σχεδιάσουν, να ελέγξουν και να καθορίσουν το μέλλον των παιδιών τους πριν εκείνα φτάσουν στην ενηλικίωση. Δεν είναι ανοησία αυτό; (Ναι.) Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι ο Θεός έχει ορίσει πως κάποιος άνθρωπος θα γίνει ένας απλός εργάτης και πως σ’ αυτήν τη ζωή θα μπορεί να βγάζει μόνο τον βασικό μισθό που θα του εξασφαλίζει φαγητό και ρούχα, αλλά οι γονείς του απαιτούν επίμονα να γίνει διάσημος, πλούσιος, υψηλόβαθμος αξιωματούχος και κάνουν γι’ αυτόν σχέδια και διευθετήσεις όταν είναι μικρός, πληρώνουν ένα τίμημα, όπως λέγεται, για διάφορα πράγματα, σε μια προσπάθεια να ελέγξουν τη ζωή και το μέλλον του. Δεν είναι ανοησία αυτό; (Είναι.) Το παιδί τους παίρνει μεν αρκετά καλούς βαθμούς, σπουδάζει, αποκτά πολλές δεξιότητες μόλις ενηλικιωθεί και έχει κάποιες ικανότητες, αλλά όταν πάει τελικά να ψάξει για δουλειά, ό,τι και να κάνει, τελικά καταλήγει να είναι ένας απλός εργάτης. Στην καλύτερη περίπτωση, είναι τυχερό και γίνεται επιστάτης, πράγμα ούτως ή άλλως καλό. Τελικά, παίρνει μόνο τον βασικό μισθό και δεν θα καταφέρει ποτέ να βγάλει τόσα χρήματα όσα ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος ή ένας πλούσιος, όπως θα ήθελαν οι γονείς του. Οι γονείς του θέλουν διαρκώς να ανελιχθεί στην κοινωνία, να βγάλει πολλά λεφτά, να γίνει υψηλόβαθμος αξιωματούχος, ώστε να απολαμβάνουν κι εκείνοι λίγη από τη δόξα του. Δεν φαντάστηκαν ποτέ ότι, παρά τις καλές επιδόσεις του στο σχολείο και την υπακοή του, παρά το τίμημα που πλήρωσαν τόσες φορές γι’ αυτόν και παρά το γεγονός ότι μεγαλώνοντας πήγε στο πανεπιστήμιο, η μοίρα του γι’ αυτήν τη ζωή θα ήταν να γίνει ένας απλός εργάτης. Αν το είχαν προβλέψει αυτό, δεν θα ταλαιπωρούνταν τόσο πολύ τότε. Αλλά είναι δυνατόν να αποφύγουν οι γονείς να ταλαιπωρούν τον εαυτό τους; (Όχι.) Πουλάνε τα σπίτια τους, τα χωράφια τους, την οικογενειακή τους περιουσία, μέχρι και το νεφρό τους θα πουλήσουν για να σπουδάσουν τα παιδιά τους σε φημισμένα πανεπιστήμια. Και όταν το παιδί διαφωνήσει με κάτι τέτοιο, η μητέρα λέει: «Έχω δύο νεφρά. Αν δώσω το ένα, έχω και το άλλο. Είμαι μιας κάποιας ηλικίας πια, δεν χρειάζομαι δύο νεφρά». Και τι σκέφτεται το παιδί μόλις το ακούσει αυτό; «Δεν υπάρχει περίπτωση να σε αφήσω να πουλήσεις το νεφρό σου, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι δεν θα σπουδάσω». Και η μητέρα λέει: «Δεν θα σπουδάσεις; Είσαι ανυπάκουος, δεν είσαι σωστό παιδί! Γιατί θέλω να πουλήσω το νεφρό μου; Για σένα, για το μέλλον σου!» Μόλις το παιδί τα ακούσει αυτά τα λόγια, συγκινείται και σκέφτεται: «Τότε ας το πουλήσει το νεφρό της η μαμά. Δεν θα την απογοητεύσω». Τελικά, η μητέρα το κάνει όντως —δίνει το νεφρό της για να εξασφαλίσει το μέλλον του παιδιού της— και τελικά το παιδί της γίνεται ένας απλός εργάτης, δεν πετυχαίνει τίποτε άλλο. Δηλαδή, η μητέρα πούλησε ένα νεφρό και ως αντάλλαγμα πήρε μόνο έναν εργάτη. Είναι σωστό αυτό; (Όχι.) Στο τέλος, η μητέρα βλέπει την κατάσταση και λέει: «Είναι στη μοίρα σου τελικά να είσαι εργάτης. Αν το ήξερα πιο πριν, δεν θα είχα πουλήσει το νεφρό μου για να σε στείλω στο πανεπιστήμιο. Μπορούσες απλά να πας να γίνεις εργάτης, έτσι δεν είναι; Τι νόημα είχε που σπούδασες;» Αλλά τώρα είναι αργά! Ποιος την ανάγκασε να κάνει τέτοια ανοησία τότε; Ποιος της έβαλε στο κεφάλι την ιδέα ότι το παιδί της θα γινόταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος και θα έβγαζε πολλά λεφτά; Την τύφλωσε η απληστία, της άξιζε αυτό που έπαθε! Αν και πλήρωσε τόσο μεγάλο τίμημα για το παιδί της, το παιδί τής χρωστάει τίποτα; Όχι. Το πλήρωσε με τη θέλησή της και πήρε ό,τι της άξιζε! Και δύο νεφρά να πούλαγε, πάλι με τη θέλησή της θα ήταν. Κάποιοι, για να στείλουν τα παιδιά τους σε σπουδαία πανεπιστήμια, πουλάνε τους κερατοειδείς χιτώνες τους, άλλοι το αίμα τους, ορισμένοι θυσιάζουν ό,τι έχουν και δεν έχουν και πουλάνε την οικογενειακή τους περιουσία· μήπως τελικά αξίζει τον κόπο; Λες και πιστεύουν ότι, αν πουλήσουν λίγο αίμα ή κανένα όργανο, αυτό μπορεί να κρίνει το μέλλον ενός ανθρώπου και να αλλάξει τη μοίρα του. Μπορεί; (Όχι.) Πόσο ανόητοι είναι οι άνθρωποι! Ψάχνουν για γρήγορα κέρδη, τους τυφλώνει το γόητρο και το κέρδος. Σκέφτονται συνέχεια: «Τι να κάνουμε, έτσι είναι η ζωή μου», οπότε εναποθέτουν τις ελπίδες τους στα παιδιά τους. Σημαίνει, άραγε, αυτό ότι τα παιδιά τους θα έχουν καλύτερη μοίρα από κείνους; Σημαίνει ότι τα παιδιά τους θα ανελιχθούν στην κοινωνία, ότι θα είναι διαφορετικά; Πώς γίνεται να είναι τόσο ανόητοι οι άνθρωποι; Πιστεύουν ότι, μόνο και μόνο επειδή έχουν μεγάλες προσδοκίες από τα παιδιά τους, εκείνα οπωσδήποτε θα γίνουν ανώτερα απ’ τους άλλους και θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους; Τη μοίρα του καθενός δεν την καθορίζουν οι γονείς του, ο Θεός την καθορίζει. Φυσικά, δεν υπάρχει κανένας γονιός που να θέλει να γίνουν ζητιάνοι τα παιδιά του. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι ανάγκη να επιμένουν να ανελιχθούν στον κόσμο τα παιδιά τους και να γίνουν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι ή επιφανείς προσωπικότητες των ανώτερων κοινωνικών τάξεων. Τι καλό έχει το να ανήκεις στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις; Τι καλό έχει το να ανελίσσεσαι στην κοινωνία; Βόρβορος είναι όλο αυτό, δεν είναι καλό πράγμα. Είναι καλό να γίνεις διάσημος, σπουδαία προσωπικότητα, υπεράνθρωπος ή πρόσωπο με θέση και κύρος; Αν είσαι συνηθισμένος άνθρωπος, η ζωή είναι πιο άνετη. Πού είναι το κακό να ζεις μια ζωή λίγο πιο φτωχή, πιο δύσκολη, πιο κουραστική, με λίγο χειρότερο φαγητό και λίγο χειρότερα ρούχα; Ένα τουλάχιστον πράγμα είναι σίγουρο: Από τη στιγμή που δεν ζεις στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις, ανάμεσα σ’ αυτές τις κοινωνικές τάσεις, τουλάχιστον θα αμαρτάνεις λιγότερο και θα κάνεις λιγότερα πράγματα που δείχνουν αντίσταση προς τον Θεό. Αν είσαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, δεν θα αντιμετωπίζεις τόσο μεγάλους ή τόσο συχνούς πειρασμούς. Θα έχεις μεν λίγο πιο δύσκολη ζωή, αλλά τουλάχιστον δεν θα κουράζεται το πνεύμα σου. Σκέψου το λίγο: Όντας εργάτης, το μόνο που χρειάζεται να σε απασχολεί είναι να εξασφαλίσεις τρία γεύματα την ημέρα. Αν είσαι αξιωματούχος, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Πρέπει να αγωνίζεσαι συνέχεια, και δεν μπορείς να ξέρεις πότε θα έρθει η στιγμή που η θέση σου δεν θα είναι πλέον εξασφαλισμένη. Και δεν τελειώνει εκεί το θέμα: Αυτοί που έχεις πειράξει και έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς μαζί σου θα σε ψάξουν για να σε τιμωρήσουν. Η ζωή είναι πολύ κουραστική για τους διάσημους, για τις σπουδαίες προσωπικότητες και για τους πλούσιους. Οι πλούσιοι φοβούνται διαρκώς μήπως στο μέλλον χάσουν τα λεφτά τους και ότι, αν συμβεί κάτι τέτοιο, δεν θα το αντέξουν. Οι διάσημοι ανησυχούν συνέχεια ότι θα χαθεί η λάμψη τους και θέλουν πάντοτε να την προστατέψουν, γιατί φοβούνται ότι θα αποκλειστούν από αυτήν την εποχή και τις τάσεις. Πόσο κουραστική είναι η ζωή τους! Οι γονείς δεν τα διακρίνουν ποτέ αυτά τα πράγματα και πάντοτε θέλουν να οδηγήσουν τα παιδιά τους στο μάτι του κυκλώνα, να τα στείλουν σ’ αυτόν τον λάκκο των λεόντων και στον βόρβορο. Είναι στ’ αλήθεια καλές οι προθέσεις των γονιών; Αν πω ότι δεν είναι καλές οι προθέσεις τους, δεν θα θελήσετε να το ακούσετε. Αν πω ότι οι προσδοκίες των γονιών σας έχουν αρνητικό αντίκτυπο σ’ εσάς με διάφορους τρόπους, αυτό το αναγνωρίζετε; (Ναι.) Σας βλάπτουν πολύ, έτσι δεν είναι; Κάποιοι από σας δεν θέλετε να το αναγνωρίσετε αυτό, και λέτε: «Οι γονείς μου θέλουν το καλό μου». Λες ότι οι γονείς σου θέλουν το καλό σου. Πού είναι, λοιπόν, αυτά τα καλά πράγματα; Οι γονείς σου θέλουν το καλό σου. Τότε, πόσα θετικά πράγματα σου έδωσαν τη δυνατότητα να καταλάβεις; Αφού θέλουν το καλό σου, πόσες από τις λανθασμένες και ανεπιθύμητες σκέψεις και απόψεις σου έχουν διορθώσει; (Καμία.) Μπορείς τώρα, λοιπόν, να τα διακρίνεις όλα αυτά; Καταλαβαίνεις τώρα ότι οι γονείς δεν έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες, έτσι δεν είναι;

Αναλύοντας την ουσία των προσδοκιών που έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους, καταλαβαίνουμε ότι οι προσδοκίες αυτές είναι εγωιστικές, πάνε κόντρα στην ανθρώπινη φύση και καμία σχέση δεν έχουν με τις γονικές ευθύνες τους. Με το να επιβάλλουν τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις τους στα παιδιά τους, δεν ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους. Και ποιες είναι, άραγε, οι «ευθύνες» τους; Οι πιο βασικές ευθύνες των γονιών είναι να μάθουν τα παιδιά τους να μιλάνε, να έχουν καλή καρδιά και να μη γίνουν κακοί άνθρωποι, και να τα καθοδηγήσουν προς μια θετική κατεύθυνση. Αυτές είναι οι κύριες ευθύνες τους. Πρέπει, επίσης, να τα βοηθήσουν να μάθουν κάθε λογής γνώσεις, δεξιότητες κλπ, που τους ταιριάζουν, ανάλογα με την ηλικία τους, με το πόσα μπορούν να διαχειριστούν, με το επίπεδο και με τα ενδιαφέροντά τους. Οι γονείς που είναι λίγο καλύτεροι θα φροντίσουν να καταλάβουν τα παιδιά τους ότι τον άνθρωπο τον έχει δημιουργήσει ο Θεός και ότι σ’ αυτό το σύμπαν υπάρχει ο Θεός, και θα τα καθοδηγούν να προσεύχονται και να διαβάζουν τα λόγια Του. Θα τους λένε ιστορίες της Βίβλου και θα προσδοκούν ότι, όταν εκείνα μεγαλώσουν, θα ακολουθήσουν τον Θεό και θα εκτελέσουν το καθήκον του δημιουργήματος, αντί να κυνηγούν τις τάσεις της κοινωνίας, να πέσουν στην παγίδα των πολύπλοκων διαπροσωπικών σχέσεων και να τα καταρρακώσουν οι διάφορες τάσεις αυτού του κόσμου και της κοινωνίας. Οι ευθύνες των γονιών δεν έχουν καμία σχέση με τις προσδοκίες τους. Ως γονείς, οι μόνες ευθύνες που πρέπει να επωμίζονται είναι να δίνουν στα παιδιά τους θετική καθοδήγηση και την απαραίτητη βοήθεια που χρειάζονται μέχρι να φτάσουν στην ενηλικίωση, καθώς και να τους παρέχουν εγκαίρως ό,τι έχουν ανάγκη στη σωματική τους ζωή, όπως φαγητό, ρούχα, στέγη και φροντίδα όταν αρρωσταίνουν. Αν αρρωστήσουν τα παιδιά, οι γονείς πρέπει να κάνουν ό,τι χρειάζεται για να γίνουν καλά· δεν πρέπει να τα παραμελήσουν ούτε να τους πουν: «Συνέχισε να πηγαίνεις σχολείο, συνέχισε να διαβάζεις, δεν πρέπει να μείνεις πίσω στα μαθήματά σου. Αν μείνεις πολύ πίσω, δεν θα μπορέσεις να το αναπληρώσεις». Όταν τα παιδιά τους χρειάζονται ξεκούραση, πρέπει να τα αφήνουν να ξεκουραστούν· όταν είναι άρρωστα, να τα βοηθάνε να γίνουν καλά. Αυτές τις ευθύνες έχουν οι γονείς. Πρέπει, απ’ τη μία πλευρά, να φροντίζουν για τη σωματική υγεία των παιδιών τους και, απ’ την άλλη, να τα βοηθάνε, να τα διαπαιδαγωγούν και να τα υποστηρίζουν σε ό,τι αφορά την ψυχική τους υγεία. Αυτές είναι οι ευθύνες στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνονται οι γονείς και όχι να επιβάλλουν στα παιδιά τους εξωπραγματικές προσδοκίες και απαιτήσεις. Πρέπει να ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους τόσο σχετικά με τις ψυχικές ανάγκες των παιδιών τους όσο και σχετικά με τη σωματική τους ζωή. Δεν πρέπει να τα αφήνουν να ξεπαγιάζουν τον χειμώνα, οφείλουν να τους δώσουν μερικές γενικές γνώσεις για τη ζωή, όπως για παράδειγμα το πότε μπορεί να κρυολογήσουν, ότι πρέπει να τρώνε το φαγητό ζεστό, ότι αν φάνε κρύο φαγητό, θα πονέσει το στομάχι τους, ότι πρέπει να ντύνονται καλά όταν φυσάει και να μην ξεντύνονται σε μέρη που κάνει ρεύμα όταν ο καιρός είναι κρύος, κι έτσι να μάθουν να προσέχουν την υγεία τους. Επίσης, όταν έρχεται στο νεαρό μυαλό των παιδιών κάποια παιδαριώδης και ανώριμη ιδέα για το μέλλον τους ή κάποια ακραία σκέψη, οι γονείς οφείλουν αμέσως μόλις το καταλάβουν να τα καθοδηγήσουν σωστά και όχι να τα καταπιέσουν με απότομο τρόπο· πρέπει να τα κάνουν να εκφράσουν τις ιδέες τους και να βγάλουν από μέσα τους τα όσα σκέφτονται, και μόνο έτσι θα λυθεί πραγματικά το πρόβλημα. Έτσι ανταποκρίνεται ένας γονιός στις ευθύνες του. Για να το κάνει αυτό πρέπει, από τη µία, να φροντίζει τα παιδιά του και, από την άλλη, να τα καθοδηγεί και να τα διορθώνει, να τους προσφέρει μια κατεύθυνση σχετικά με τις σωστές σκέψεις και απόψεις. Στην πραγματικότητα, οι ευθύνες στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνονται οι γονείς δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τις προσδοκίες που έχουν από τα παιδιά τους. Μπορείς να ελπίζεις ότι τα παιδιά σου όταν μεγαλώσουν θα έχουν την υγειά τους και θα διαθέτουν ανθρώπινη φύση, συνείδηση και λογική, μπορείς και να ελπίζεις ότι θα δείξουν απέναντί σου την ευσέβεια που αρμόζει σ’ ένα παιδί. Όμως, δεν πρέπει να ελπίζεις όταν μεγαλώσουν να γίνουν κάποια διάσημη ή σπουδαία προσωπικότητα και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τους λες όλη την ώρα: «Κοίτα πόσο υπάκουος είναι ο Σιαομίνγκ από δίπλα!» Τα παιδιά σου είναι αυτά που είναι· η ευθύνη σου δεν είναι να τους λες πόσο σπουδαίο είναι το γειτονόπουλό τους, ο Σιαομίνγκ, ούτε να τα παρακινείς να τον έχουν ως παράδειγμα. Δεν πρέπει να το κάνει αυτό ένας γονιός. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές σκέψεις, απόψεις, ενδιαφέροντα, χόμπι, διαφορετικό επίπεδο, διαφορετική προσωπικότητα και διαφορετική ανθρώπινη φύση-ουσία· κάποιοι έχουν καλή, άλλοι φαύλη. Κάποιοι είναι από τη φύση τους φλύαροι, άλλοι είναι εσωστρεφείς και δεν θα στεναχωρηθούν ακόμα κι αν δεν πουν κουβέντα για μια ολόκληρη μέρα. Για να ανταποκριθούν, λοιπόν, οι γονείς στις ευθύνες τους, πρέπει να προσπαθήσουν να καταλάβουν την προσωπικότητα, τη διάθεση, τα ενδιαφέροντα, το επίπεδο και τις ανάγκες της ανθρώπινης φύσης των παιδιών τους. Αντίθετα, δεν πρέπει να μετατρέπουν τις δικές τους επιδιώξεις για τον κόσμο ως ενήλικες, το δικό τους γόητρο και το δικό τους κέρδος σε προσδοκίες για τα παιδιά τους και να τους επιβάλλουν όλα αυτά τα πράγματα που προέρχονται από την κοινωνία. Δίνουν σε όλα αυτά την ευχάριστη ονομασία «προσδοκίες από τα παιδιά τους», αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι αυτό. Είναι ξεκάθαρο ότι προσπαθούν να ρίξουν τα παιδιά τους στον λάκκο με τα φίδια και να τα στείλουν στην αγκαλιά των διαβόλων. Για να γίνεις καλός γονιός, πρέπει να ανταποκρίνεσαι στις ευθύνες σου που σχετίζονται με τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών σου και όχι να τους επιβάλεις αυτά που θες πριν φτάσουν στην ενηλικίωση, υποχρεώνοντας το νεανικό τους μυαλό να επωμιστεί φορτία που δεν θα έπρεπε. Αν τα αγαπάς και τα λατρεύεις πραγματικά και αν θέλεις στ’ αλήθεια να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου απέναντί τους, τότε φρόντισε τη σωματική τους υγεία. Προφανώς, υπάρχουν παιδιά που γεννιούνται φιλάσθενα. Οι γονείς, αν έχουν τα μέσα, μπορούν να τους δώσουν λίγα παραπάνω συμπληρώματα διατροφής ή να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής ή έναν διατροφολόγο, προσφέροντάς τους λίγη παραπάνω φροντίδα. Πρέπει, επίσης, σε όλες τις ηλικίες πριν φτάσουν τα παιδιά στην ενηλικίωση, από όταν είναι μωρά και παιδιά μέχρι την εφηβεία, να προσέχουν λίγο περισσότερο τις αλλαγές στην προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντά τους, όπως επίσης και τις ανάγκες που έχουν να εξερευνήσουν την ανθρώπινη φύση τους, δείχνοντάς τους λίγη περισσότερη φροντίδα. Ακόμα, πρέπει να τους προσφέρουν θετική και στοργική καθοδήγηση, βοήθεια και παροχή σχετικά με τις ψυχολογικές τους αλλαγές και τις παρανοήσεις τους, όπως και σχετικά με ό,τι δεν γνωρίζουν όσον αφορά τις ανάγκες της ανθρώπινης φύσης τους, σύμφωνα με τις πρακτικές γνώσεις, την εμπειρία και τα μαθήματα που έχουν αποκομίσει οι ίδιοι από παρόμοιες εμπειρίες. Έπειτα, πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά τους να μεγαλώσουν με ομαλό τρόπο σε κάθε ηλικία και να μη λοξοδρομήσουν ή πάρουν τον κακό δρόμο, αλλά και να μην υιοθετήσουν ακραίες συμπεριφορές. Όταν πληγώνεται ή δέχεται κάποιο πλήγμα το νεανικό, μπερδεμένο μυαλό τους, πρέπει οι γονείς να το αντιμετωπίζουν άμεσα και να του προσφέρουν ενδιαφέρον, στοργή, φροντίδα και καθοδήγηση. Σε αυτές τις ευθύνες πρέπει να ανταποκρίνονται οι γονείς. Όσο για τα σχέδια που έχουν τα ίδια τα παιδιά για το μέλλον τους, όπως για παράδειγμα να γίνουν δάσκαλοι, καλλιτέχνες, αξιωματούχοι ή οτιδήποτε άλλο, αν αυτά τα σχέδια είναι λογικά, τότε ας τα ενθαρρύνουν και ας τους δώσουν κάποια βοήθεια και υποστήριξη ανάλογα με τις δικές τους δυνατότητες, τη μόρφωση και το επίπεδό τους, την ανθρώπινη φύση τους, τις γενικότερες συνθήκες της οικογένειας και ούτω καθεξής. Δεν πρέπει, όμως, να υπερβαίνουν τις δυνατότητές τους, να πουλάνε το αυτοκίνητο, το σπίτι, το νεφρό ή το αίμα τους. Δεν υπάρχει λόγος να τα κάνουν όλα αυτά, έτσι δεν είναι; (Ναι.) Αρκεί να προσφέρουν τη στοιχειώδη βοήθεια στα παιδιά τους ως γονείς, ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Αν το παιδί τους πει: «Θέλω να πάω στο πανεπιστήμιο», εκείνοι μπορούν να πουν: «Αφού θες να σπουδάσεις, θα σε στηρίξω και δεν θα σου πάω κόντρα, αλλά η οικογένειά μας δεν είναι και πολύ ευκατάστατη. Θα ξεκινήσω να κάνω από τώρα οικονομίες για να πληρώσω τα δίδακτρα του πανεπιστημίου σου για τον πρώτο χρόνο. Αν, όταν έρθει η ώρα, έχω μαζέψει αρκετά λεφτά, τότε μπορείς να πας στο πανεπιστήμιο. Αν δεν έχω μαζέψει αρκετά, τότε θα πρέπει να βρεις τη λύση μόνος σου». Πρέπει να κάνουν μια τέτοια συνεννόηση με τα παιδιά τους και να καταλήξουν σε συμφωνία, κι έπειτα να λύσουν το πρόβλημα που σχετίζεται με τις ανάγκες που έχουν τα παιδιά για το μέλλον τους. Εννοείται πως, αν οι γονείς δεν μπορούν να υλοποιήσουν τα σχέδια και τις προθέσεις που έχουν τα παιδιά τους για το μέλλον τους, δεν υπάρχει λόγος να νιώθουν ενοχές και να σκέφτονται: «Έχω απογοητεύσει τα παιδιά μου, δεν είμαι ικανός, και γι’ αυτό τα παιδιά μου αναγκάστηκαν να υποφέρουν. Άλλα παιδιά έχουν καλό φαγητό, φοράνε γνωστές μάρκες και κυκλοφορούν στο πανεπιστήμιο με το αυτοκίνητό τους, και για να γυρίσουν στην πατρίδα τους, παίρνουν το αεροπλάνο. Τα δικά μου τα παιδιά είναι αναγκασμένα να ταξιδέψουν με το τρένο σε σκληρά καθίσματα. Δεν έχω ούτε τα λεφτά να τα βάλω σε κλινάμαξα. Τα έχω απογοητεύσει τα παιδιά μου!» Δεν υπάρχει λόγος να νιώθουν ενοχές, έτσι είναι η κατάσταση και, ακόμα και το νεφρό τους να πουλούσαν, πάλι δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν αυτά τα πράγματα. Γι’ αυτό πρέπει να αποδεχτούν τη μοίρα τους. Ο Θεός ενορχήστρωσε γι’ αυτούς τους γονείς ένα τέτοιο περιβάλλον, οπότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να νιώθουν ενοχές απέναντι στα παιδιά τους και να λένε: «Σε απογοήτευσα. Από δω και στο εξής, αν δεν μας δείξεις την ευσέβεια που οφείλει να δείχνει ένα παιδί στους γονείς του, δεν πρόκειται να διαμαρτυρηθώ. Είμαστε ανίκανοι, δεν σου έχουμε εξασφαλίσει καλό περιβάλλον διαβίωσης». Δεν υπάρχει λόγος να λένε τέτοια πράγματα. Οι γονείς αρκεί να ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους με καθαρή συνείδηση και να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να είναι τα παιδιά τους υγιή ψυχή τε και σώματι. Δεν χρειάζεται τίποτε άλλο. Με τον όρο «υγιή» εννοώ εδώ απλώς να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν ώστε τα παιδιά τους να έχουν θετική σκέψη, καθώς και δραστήρια, δυναμική και αισιόδοξη σκέψη και στάση όσον αφορά την καθημερινότητα και την ύπαρξή τους. Όταν κάτι τα συγχίζει, δεν πρέπει να παθαίνουν υστερία, να κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας, να προκαλούν προβλήματα στους γονείς τους ή να τους κατηγορούν ότι είναι άχρηστοι και ανίκανοι και δεν μπορούν να βγάλουν λεφτά, λέγοντας: «Κοιτάξτε τους άλλους γονείς. Κυκλοφορούν με ωραία αυτοκίνητα, ζουν σε σπιταρόνες, πηγαίνουν πολυτελείς κρουαζιέρες και κάνουν ταξίδια στην Ευρώπη. Κοιτάξτε κι εμάς, δεν έχουμε φύγει ποτέ απ’ την πόλη μας και ούτε καν έχουμε πάρει το γρήγορο τρένο!» Ποια θα πρέπει να είναι η αντίδρασή σου μπροστά σε ένα τέτοιο ξέσπασμα; Πρέπει να πεις: «Έχεις δίκιο, τόσο ανίκανοι είμαστε. Σ’ αυτήν την οικογένεια γεννήθηκες και πρέπει να αποδεχτείς τη μοίρα σου. Αν είσαι ικανός, τότε μπορείς να βγάλεις μόνος σου λεφτά στο μέλλον. Μη γίνεσαι ανάγωγος και μην απαιτείς να κάνουμε κάτι παραπάνω για σένα, γιατί έχουμε ήδη ανταποκριθεί στις ευθύνες μας απέναντί σου και δεν σου χρωστάμε τίποτα. Κάποτε θα γίνεις κι εσύ γονιός και θα χρειαστεί να κάνεις κι εσύ το ίδιο». Όταν κι εκείνα κάνουν παιδιά με τη σειρά τους, θα καταλάβουν ότι δεν είναι τόσο εύκολο να βγάλουν οι γονείς λεφτά για να συντηρήσουν και τον εαυτό τους και ολόκληρη την οικογένειά τους, μικρούς και μεγάλους. Με λίγα λόγια, πρέπει να τους μάθεις κάποιες αρχές συμπεριφοράς. Αν τα παιδιά σου μπορούν να το δεχτούν αυτό, πρέπει να συναναστραφείς μαζί τους σχετικά με την πίστη στον Θεό και το πώς να βαδίσουν στο μονοπάτι της επιδίωξης της αλήθειας για να σωθούν, αλλά και σχετικά με κάποιες από τις σωστές σκέψεις και απόψεις που έχεις κατανοήσει από τον Θεό. Αν θελήσουν να αποδεχτούν το έργο του Θεού και να πιστέψουν μαζί σου σ’ Αυτόν, ακόμα καλύτερα. Αν, όμως, δεν έχουν τέτοια ανάγκη, φτάνει απλώς να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου απέναντί τους· δεν είναι απαραίτητο να συνεχίσεις να φλυαρείς ή να μιλάς για λόγια και δόγματα που σχετίζονται με την πίστη στον Θεό για να τους κάνεις κήρυγμα. Κανένας λόγος δεν υπάρχει να το κάνεις αυτό. Ακόμα κι αν τα παιδιά σου δεν πιστέψουν, εφόσον σε υποστηρίζουν, μπορείτε και τότε να είστε καλοί φίλοι και να μιλάτε και να συζητάτε για τα πάντα. Δεν είναι ανάγκη να γίνετε εχθροί ούτε να νιώθεις κάποια απέχθεια γι’ αυτά. Στο κάτω κάτω της γραφής, σας συνδέει δεσμός αίματος. Εφόσον τα παιδιά σου είναι διατεθειμένα να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους απέναντί σου, να σου δείξουν την ευσέβεια που οφείλει να δείχνει ένα παιδί και να σε υπακούσουν, τότε ας διατηρήσεις την οικογενειακή σου σχέση μαζί τους και ας έχετε κανονική αλληλεπίδραση. Δεν χρειάζεται να τα καταριέσαι ή να τα επιπλήττεις μονίμως επειδή δεν έχουν τις ίδιες απόψεις και αντιλήψεις μ’ εσένα για την πίστη. Δεν είναι ανάγκη να το κάνεις αυτό. Δεν χρειάζεται να γίνεις θερμόαιμος ή να θεωρείς φοβερό το ζήτημα ότι τα παιδιά σου δεν πιστεύουν στον Θεό, λες κι έχεις χάσει εσύ τη ζωή σου και την ψυχή σου. Δεν είναι τόσο σοβαρό ζήτημα. Αν δεν πιστεύουν, τότε έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν το δικό τους μονοπάτι, φυσικό είναι. Έχεις κι εσύ ένα μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσεις και ένα καθήκον που πρέπει να εκτελέσεις, πράγματα που δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τα παιδιά σου. Εάν τα παιδιά σου δεν πιστεύουν, μην επιμείνεις. Μπορεί να μην είναι ακόμα η ώρα ή μπορεί να μην τα έχει επιλέξει ο Θεός. Αν απλώς δεν τα έχει επιλέξει ο Θεός, αλλά εσύ επιμένεις να τα πιέζεις να πιστέψουν, τότε είσαι ανίδεος και επαναστατικός. Φυσικά, αν τα έχει επιλέξει ο Θεός αλλά δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα κι εσύ επιμένεις να πιστέψουν τώρα, είναι νωρίς ακόμα. Αν θέλει ο Θεός να κάνει κάτι, κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει από την κυριαρχία Του. Αν η διευθέτηση του Θεού είναι να πιστέψουν τα παιδιά σου, μπορεί να το κάνει με μια λέξη ή με μια σκέψη. Αν, όμως, δεν είναι αυτή η διευθέτησή Του, τότε δεν πρόκειται να συγκινηθούν, και αν δεν συγκινούνται, τότε όσα κι αν πεις, δεν θα έχει κανένα νόημα. Αν τα παιδιά σου δεν πιστέψουν, εσύ δεν τους χρωστάς τίποτα· και αν πιστέψουν, αυτό δεν το πιστώνεσαι εσύ. Έτσι δεν είναι; (Έτσι.) Είτε έχεις είτε δεν έχεις κοινούς στόχους με τα παιδιά σου σχετικά με την πίστη, είτε έχετε είτε δεν έχετε την ίδια γνώμη ως προς αυτό το θέμα, όπως και να ’χει, αρκεί να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου απέναντί τους. Αν το κάνεις, αυτό δεν σημαίνει ότι τους έχεις κάνει κάποιο καλό, και αν αυτά δεν πιστεύουν, αυτό δεν σημαίνει ότι έχεις κάποιο χρέος απέναντί τους. Και αυτό γιατί έχεις ανταποκριθεί στις ευθύνες σου, πάει και τελείωσε. Η σχέση σας δεν αλλάζει, μπορείς να έχεις την ίδια επαφή με τα παιδιά σου όπως και πριν. Όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, θα πρέπει να τα βοηθάς όσο μπορείς. Αν έχεις τα υλικά μέσα για να βοηθήσεις τα παιδιά σου, τότε να τα βοηθάς· αν μπορείς να διορθώσεις τις σκέψεις και τις απόψεις τους σε ψυχολογικό ή σε πνευματικό επίπεδο και να τους προσφέρεις κάποια καθοδήγηση και βοήθεια ώστε να βγουν από το δίλημμά τους, τότε μια χαρά. Ανακεφαλαιώνοντας, αυτό που είναι υποχρεωμένοι να κάνουν οι γονείς πριν φτάσουν τα παιδιά τους στην ενηλικίωση είναι να ανταποκριθούν στις ευθύνες που έχουν ως γονείς, μαθαίνοντας τα θέλω των παιδιών τους, τα ενδιαφέροντα και τις φιλοδοξίες τους. Αν εκείνα θέλουν να σκοτώνουν ανθρώπους, να βάζουν φωτιές και να διαπράττουν εγκλήματα, τότε οι ίδιοι θα πρέπει να τα πειθαρχούν αυστηρά ή και να τα τιμωρούν. Αν, όμως, είναι υπάκουα και δεν έχουν καμία διαφορά απ’ τα υπόλοιπα συνηθισμένα παιδιά, αν έχουν καλή συμπεριφορά στο σχολείο και κάνουν ό,τι τους λένε οι γονείς τους, εκείνοι αρκεί να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους απέναντι τους. Οτιδήποτε παραπάνω, όλες οι δήθεν προσδοκίες, απαιτήσεις και σκέψεις για το μέλλον τους, είναι πράγματα αχρείαστα. Και γιατί είναι αχρείαστα; Τη μοίρα του καθενός την ορίζει ο Θεός και δεν μπορούν να την καθορίσουν οι γονείς του. Όποιες κι αν είναι οι προσδοκίες που έχουν από τα παιδιά τους οι γονείς, αποκλείεται να γίνουν όλες πραγματικότητα. Και αυτές οι προσδοκίες δεν καθορίζουν το μέλλον ή τη ζωή των παιδιών τους. Όσο μεγάλες προσδοκίες κι αν έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους, όσο μεγάλες θυσίες κι αν κάνουν ή όσο μεγάλο τίμημα κι αν πληρώνουν γι’ αυτές τις προσδοκίες, είναι όλα μάταια· τίποτα απ’ όλα αυτά δεν επηρεάζει το μέλλον ή τη ζωή των παιδιών τους. Συνεπώς, οι γονείς δεν πρέπει να κάνουν ανοησίες. Δεν πρέπει να κάνουν περιττές θυσίες για τα παιδιά τους πριν εκείνα φτάσουν στην ενηλικίωση και εννοείται πως δεν χρειάζεται να αγχώνονται τόσο πολύ γι’ αυτό. Το μεγάλωμα των παιδιών είναι διαδικασία μάθησης για έναν γονιό, κατά την οποία ταυτόχρονα αποκομίζει διάφορες εμπειρίες, καθώς περνάει από διάφορα περιβάλλοντα και έπειτα δίνει σιγά σιγά την ευκαιρία στα παιδιά του να αποκομίσουν οφέλη από όλα αυτά. Μόνο αυτό χρειάζεται να κάνουν οι γονείς. Όσον αφορά το μέλλον των παιδιών και το μελλοντικό μονοπάτι της ζωής τους, αυτά τα πράγματα δεν έχουν να κάνουν με τις προσδοκίες των γονιών τους. Αυτό σημαίνει ότι οι προσδοκίες των γονιών σου δεν καθορίζουν το μέλλον σου. Οι μεγάλες προσδοκίες που έχουν οι γονείς σου ή τα σπουδαία πράγματα που περιμένουν από σένα δεν σημαίνουν ότι εσύ θα καταφέρεις να ευημερήσεις και να έχεις μια καλή ζωή και ούτε, αν δεν έχουν προσδοκίες για σένα, αυτό σημαίνει ότι θα καταντήσεις ζητιάνος. Δεν έχουν κατ’ ανάγκη σχέση αυτά τα δύο μεταξύ τους. Πείτε Μου, τα καταλαβαίνετε εύκολα όλα αυτά πάνω στα οποία έχω συναναστραφεί; Είναι εύκολο να τα καταφέρουν αυτά οι άνθρωποι; Είναι δύσκολο; Οι γονείς αρκεί να ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους απέναντι στα παιδιά τους, να τα αναθρέψουν και να τα μεγαλώσουν μέχρι την ενηλικίωσή τους. Δεν χρειάζεται καλά και σώνει να τα κάνουν ταλαντούχους ανθρώπους. Γίνεται εύκολα αυτό; (Γίνεται.) Εύκολα γίνεται αυτό: Δεν χρειάζεται να επωμιστείς οποιαδήποτε ευθύνη σχετικά με το μέλλον ή με ζωή των παιδιών σου, ούτε να κάνεις κανένα σχέδιο γι’ αυτά ή να υπολογίσεις από πριν τι άνθρωποι θα γίνουν, τι ζωή θα έχουν στο μέλλον, σε τι κοινωνικούς κύκλους θα βρεθούν, τι ποιότητα ζωής θα έχουν σ’ αυτόν τον κόσμο ή ποια θα είναι η θέση τους ανάμεσα στους ανθρώπους. Δεν χρειάζεται να υπολογίζεις ή να τα ελέγχεις αυτά τα πράγματα· χρειάζεται μόνο να ανταποκρίνεσαι στις ευθύνες που έχεις ως γονιός. Τόσο εύκολο είναι. Όταν τα παιδιά σου φτάσουν στην ηλικία να πάνε σχολείο, πρέπει να βρεις ένα σχολείο για να τα γράψεις, να πληρώνεις τα δίδακτρα στην ώρα τους και γενικά να πληρώνεις για ό,τι χρειαστούν στο σχολείο. Δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτε άλλο. Όσον αφορά το φαγητό και τα ρούχα τους όλη τη χρονιά, εσύ πρέπει μόνο να φροντίζεις την υγεία τους ανάλογα με τις συνθήκες. Μέχρι να ενηλικιωθούν, όταν ακόμα δεν ξέρουν πώς να προσέχουν το σώμα τους, να φροντίζεις να θεραπεύονται από τις αρρώστιες που παθαίνουν. Να διορθώνεις αμέσως τα ελαττώματά τους και τις κακές τους συνήθειες, να τα βοηθάς να αποκτήσουν καλές συνήθειες, να τα συμβουλεύεις και να καθοδηγείς το μυαλό τους, αλλά και να φροντίζεις να μην ξεπερνούν τα όρια. Αν τους αρέσουν διάφορα κακά πράγματα του κόσμου, αλλά παρ’ όλα αυτά βλέπεις ότι είναι καλά παιδιά και ότι απλώς τα έχουν επηρεάσει οι πονηρές τάσεις του κόσμου, να τα συνετίζεις αμέσως και να τα βοηθάς να διορθώσουν τα ελαττώματά τους και τις κακές τους συνήθειες. Σε αυτές τις ευθύνες είναι οι γονείς υποχρεωμένοι να ανταποκρίνονται και αυτές τις αρμοδιότητες οφείλουν να φέρνουν σε πέρας. Όταν τα παιδιά είναι ακόμα ανήλικα, δεν πρέπει να τα ωθούν προς τις κοινωνικές τάσεις, ούτε να τα υποβάλλουν από πολύ νωρίς σε μεγάλη πίεση σαν να ήταν ενήλικες. Οι γονείς δεν πρέπει να τα κάνουν αυτά τα πράγματα. Είναι τόσο απλά όλα αυτά, αλλά κάποιοι δεν μπορούν να τα πετύχουν. Οι άνθρωποι αυτοί, επειδή δεν μπορούν να εγκαταλείψουν την επιδίωξη του κύρους και του κέρδους σ’ αυτόν τον κόσμο ή τις πονηρές τάσεις της κοινωνίας, και επειδή φοβούνται μήπως αποκλειστούν απ’ τον κόσμο, πριν ενηλικιωθούν τα παιδιά τους, τα βάζουν να αφομοιωθούν από πολύ μικρά στην κοινωνία και να προσαρμοστούν σ’ αυτήν πολύ γρήγορα σε νοητικό επίπεδο. Με τέτοιους γονείς, τα παιδιά δεν έχουν καμία τύχη. Με όποιες μεθόδους και με όποια προσχήματα κι αν τα αγαπούν, τα φροντίζουν και πληρώνουν τίμημα γι’ αυτά οι γονείς τους, αυτά τα πράγματα δεν κάνουν απαραίτητα καλό στα παιδιά τέτοιων οικογενειών. Θα έλεγε, μάλιστα, κανείς ότι μπορεί και να τα καταστρέφουν. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι οι προσδοκίες που έχουν ως γονείς τελικά φέρνουν την καταστροφή στο νεανικό μυαλό των παιδιών τους. Για να το θέσω αλλιώς, οι προσδοκίες που έχουν αυτοί οι γονείς δεν έχουν, στην πραγματικότητα, ως σκοπό να είναι τα παιδιά τους υγιή σε νου και σώμα, αλλά μόνο να μπορέσουν να καθιερωθούν στην κοινωνία και να μην αποκλειστούν απ’ αυτήν. Προσδοκούν να ζήσουν τα παιδιά τους τη μεγάλη ζωή, να είναι ανώτερα από τους υπόλοιπους, να μην καταντήσουν ζητιάνοι, να μη υφίστανται διακρίσεις ή εκφοβισμό απ’ τους άλλους, να μην υιοθετήσουν κακές τάσεις και να μην ενταχθούν σε ομάδες κακών ανθρώπων. Είναι καλά όλα αυτά; (Όχι.) Άρα, μην παίρνετε τόσο σοβαρά αυτού του είδους τις προσδοκίες των γονιών. Αν κάποτε οι γονείς σου είχαν τέτοιες προσδοκίες από σένα, ή αν έχουν πληρώσει μεγάλο τίμημα για να υλοποιήσουν τις προσδοκίες που είχαν από σένα, κι έτσι θεωρείς ότι τους χρωστάς και έχεις την πρόθεση να προσπαθείς μια ζωή να ξεπληρώσεις το τίμημα που πλήρωσαν για σένα, αν έχεις μια τέτοια ιδέα και επιθυμία, να την εγκαταλείψεις σήμερα. Δεν τους χρωστάς τίποτα. Κάθε άλλο, εκείνοι είναι που σε έχουν καταστρέψει και σε έχουν σακατέψει. Όχι μόνο δεν έχουν ανταποκριθεί στις ευθύνες που είχαν ως γονείς, αλλά αντιθέτως σε έβλαψαν, προκάλεσαν πολλά τραύματα στο νεανικό σου μυαλό και άφησαν πίσω τους ένα σωρό αρνητικές αναμνήσεις και εντυπώσεις. Με λίγα λόγια, γονείς σαν κι αυτούς δεν είναι καλοί γονείς. Αν οι γονείς σου, προτού ενηλικιωθείς, έτσι όπως σε διαπαιδαγώγησαν, σε επηρέασαν και σου μιλούσαν, ήθελαν πάντοτε να διαβάζεις σκληρά, να πετύχεις και να μην καταντήσεις εργάτης, να έχεις στο μέλλον καλές προοπτικές με κάθε κόστος, να είσαι το καμάρι τους, να τους τιμήσεις και να τους δοξάσεις, τότε πρέπει από δω και στο εξής να ξεχάσεις το υποτιθέμενο καλό που σου έκαναν και δεν χρειάζεται πλέον να τους παίρνεις στα σοβαρά. Σωστά; (Ναι.) Αυτές τις προσδοκίες έχουν οι γονείς από τους απογόνους τους πριν φτάσουν στην ενηλικίωση.

Οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους διατηρούν την ίδια φύση και όταν αυτά ενηλικιωθούν. Τα παιδιά πλέον μπορούν να σκέφτονται αυτόνομα και να επικοινωνούν, να μιλάνε και να συζητάνε μαζί τους από τη θέση και την οπτική του ενήλικα, όμως οι γονείς συνεχίζουν να διατηρούν τις ίδιες προσδοκίες από αυτά, από την οπτική του γονιού. Από εκεί που είχαν προσδοκίες από ένα παιδί, πλέον έχουν προσδοκίες από έναν ενήλικα. Οι προσδοκίες των γονιών από τους ενήλικες διαφέρουν μεν από εκείνες που έχουν από τα ανήλικα παιδιά, αλλά επειδή είναι συνηθισμένοι, διεφθαρμένοι άνθρωποι και ανήκουν στην κοινωνία και στον κόσμο, οι προσδοκίες που έχουν από τα παιδιά τους παραμένουν του ίδιου είδους. Θέλουν να κυλάνε ομαλά τα πράγματα στη δουλειά τους, να έχουν έναν ευτυχισμένο γάμο και μια τέλεια οικογένεια, να παίρνουν αυξήσεις στον μισθό τους και προαγωγές, να τα αναγνωρίζουν τα αφεντικά τους και να τους πηγαίνουν όλα πάρα πολύ καλά στη δουλειά τους, να μην συναντούν την παραμικρή δυσκολία. Και ποιο το νόημα να υπάρχουν όλες αυτές οι προσδοκίες; (Είναι άχρηστες.) Είναι άχρηστες και περιττές. Οι γονείς πιστεύουν ότι, επειδή σε μεγάλωσαν και σε στήριξαν, μπορούν να διαβάσουν το μυαλό σου, κι έτσι, παρόλο που πλέον έχεις ενηλικιωθεί, νομίζουν ότι ξέρουν ακριβώς τι σκέφτεσαι, τι θέλεις και τι προσωπικότητα έχεις. Μάλιστα, παρόλο που είσαι ανεξάρτητος ενήλικας και βγάζεις τα λεφτά που χρειάζεσαι για να συντηρηθείς, νομίζουν ότι εξακολουθούν να σε ελέγχουν και ότι έχουν ακόμα το δικαίωμα να μιλήσουν, να εμπλακούν, να αποφασίσουν, να παρέμβουν ή ακόμα και να περάσει το δικό τους σε ό,τι σε αφορά. Πιστεύουν, με άλλα λόγια, ότι εκείνοι μπορούν να έχουν τον τελευταίο λόγο. Για παράδειγμα, στο θέμα του γάμου, αν βγαίνεις με κάποια κοπέλα, οι γονείς σου θα σου πουν αμέσως: «Δεν είναι καλή, δεν έχει την ίδια μόρφωση μ’ εσένα, δεν είναι ιδιαίτερα όμορφη και οι γονείς της ζουν στην επαρχία. Μόλις την παντρευτείς, θα έρθουν τσούρμο οι συγγενείς της από την επαρχία, δεν θα ξέρουν ούτε το καζανάκι να τραβήξουν και θα τα βρομίσουν όλα. Δεν θα έχεις καλή ζωή, είναι σίγουρο αυτό. Δεν είναι σωστό, δεν δίνω τη συγκατάθεσή μου για να την παντρευτείς!» Αυτό δεν αποτελεί παρέμβαση; (Ναι.) Δεν είναι περιττό και αηδιαστικό; (Είναι περιττό.) Τα παιδιά συνεχίζουν να χρειάζονται τη συγκατάθεση των γονιών τους όταν είναι να βρουν σύντροφο. Όλο αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποια παιδιά στην εποχή μας να μη λένε καν στους γονείς τους ότι έχουν βρει σύντροφο, μόνο και μόνο για να γλιτώσουν απ’ την παρέμβασή τους. Και όταν εκείνοι τα ρωτάνε: «Έχεις σύντροφο;», εκείνα απαντάνε: «Όχι, είναι νωρίς, είμαι μικρός ακόμα, δεν βιάζομαι». Στην πραγματικότητα, όμως, έχουν συντρόφους εδώ και δύο τρία χρόνια, αλλά απλώς δεν το έχουν πει στους γονείς τους. Και γιατί δεν τους το λένε; Επειδή εκείνοι θέλουν να παρεμβαίνουν στα πάντα· είναι πολύ ιδιότροποι, οπότε δεν τους λένε ότι έχουν βρει συντρόφους. Όταν πια έρθει η ώρα να παντρευτούν, φέρνουν τους συντρόφους τους κατευθείαν στο πατρικό τους και ρωτάνε τους γονείς τους: «Δίνεις τη συγκατάθεσή σου; Αύριο παντρεύομαι. Έτσι θα το χειριστώ, είτε συμφωνείτε είτε όχι. Και να μη δώσετε τη συγκατάθεσή σας, εμείς παιδιά θα κάνουμε». Τέτοιοι γονείς παρεμβαίνουν υπερβολικά στα παιδιά τους, μέχρι και στον γάμο τους παρεμβαίνουν. Αν δεν τους φέρουν τα παιδιά τους συντρόφους της αρεσκείας τους, αν δεν τα πάνε καλά μαζί τους ή δεν τους συμπαθούν, θα προσπαθήσουν να τους χωρίσουν. Και αν τα παιδιά τους δεν το δεχτούν αυτό, τότε κλαίνε, κάνουν φασαρία και απειλούν να αυτοκτονήσουν, σε σημείο που δεν ξέρουν αν πρέπει να κλάψουν ή να γελάσουν· δεν ξέρουν τι να κάνουν. Από την άλλη, είναι κάποιοι γιοι και κάποιες κόρες που λένε ότι έχουν μεγαλώσει και δεν θέλουν να παντρευτούν, και οι γονείς τους τους λένε: «Δεν είναι καλό αυτό. Ήλπιζα να μεγαλώσεις, να παντρευτείς και να κάνεις παιδιά. Εφόσον σε είδα να μεγαλώνεις, τώρα θέλω να σε δω να παντρεύεσαι και να κάνεις παιδιά. Μετά απ’ αυτό, μπορώ να πεθάνω ήσυχα. Αν δεν παντρευτείς, δεν θα εκπληρωθεί ποτέ αυτή η επιθυμία μου. Δεν θα μπορώ να πεθάνω, ενώ αν πεθάνω τελικά, δεν θα πεθάνω ήσυχα. Πρέπει να παντρευτείς, τρέξε να βρεις σύντροφο. Βρες έστω έναν σύντροφο για λίγο και φέρε μου να τον δω». Δεν είναι παρέμβαση αυτό; (Είναι.) Σε ό,τι αφορά την επιλογή συζύγου από τα ενήλικα παιδιά τους, οι γονείς μπορούν να δώσουν τις κατάλληλες συμβουλές, να τους υπενθυμίζουν κάποια πράγματα ή να τα βοηθήσουν να εξετάσουν τους συντρόφους τους, αλλά δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν, δεν πρέπει να τα βοηθάνε να αποφασίσουν. Τα παιδιά έχουν τα δικά τους συναισθήματα ως προς το αν τους αρέσουν οι σύντροφοί τους, αν τα πάνε καλά μεταξύ τους, αν έχουν κοινά ενδιαφέροντα και αν στο μέλλον θα ζήσουν ευτυχισμένοι μαζί. Δεν είναι απαραίτητο οι γονείς να τα ξέρουν αυτά τα πράγματα, κι ακόμα κι αν τα ξέρουν, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι προτάσεις, δεν πρέπει ούτε να τα παρεμποδίζουν απροκάλυπτα ούτε να κάνουν σοβαρές παρεμβάσεις. Μάλιστα, κάποιοι γονείς λένε: «Όταν ο γιος μου ή η κόρη μου βρει σύντροφο, θα πρέπει να έχει την ίδια κοινωνική θέση με την οικογένειά μου. Αν δεν έχει, και θέλει να παντρευτεί το παιδί μου, δεν πρόκειται να επιτρέψω αυτόν τον γάμο, θα τους τα χαλάσω τα σχέδια. Δεν πρόκειται ν’ αφήσω τέτοιο άτομο να μπει στο σπίτι μου!» Είναι σωστή αυτή η προσδοκία; Είναι ορθολογική; (Όχι, δεν είναι ορθολογική.) Εδώ έχουμε ένα πολύ σημαντικό θέμα για τη ζωή των παιδιών, είναι παράλογο να παρεμβαίνουν οι γονείς σ’ αυτό. Κατά την άποψή τους, όμως, έχουν και παραέχουν λόγο να παρέμβουν στα σημαντικά ζητήματα της ζωής των παιδιών τους. Στην περίπτωση που το παιδί τους έχει βρει απλώς ένα άτομο του αντίθετου φύλου για να μιλάει μαζί του, τότε δεν παρεμβαίνουν, αλλά αν πρόκειται για το τόσο σοβαρό θέμα του γάμου, τότε πιστεύουν πως επιβάλλεται να παρέμβουν. Είναι, μάλιστα, και κάποιοι που καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες για να κατασκοπεύουν τα παιδιά τους, ψάχνοντας στις επαφές στους στο κινητό και στον υπολογιστή άτομα του αντίθετου φύλου, κάνοντας παρεμβάσεις και παρακολουθώντας τα, και τα οδηγούν στο σημείο που δεν έχουν καμία διέξοδο, δεν μπορούν να αντιδράσουν, να διαφωνήσουν ή να παρακάμψουν αυτό το εμπόδιο. Είναι σωστή αυτή η συμπεριφορά για έναν γονιό; (Όχι.) Αν οι γονείς κάνουν τα παιδιά τους να τους σιχαθούν, είναι ενοχλητικοί, σωστά; Το μόνο που πρέπει να κάνουν οι γονείς για τα παιδιά τους όταν αυτά έχουν ενηλικιωθεί είναι να συνεχίσουν να ανταποκρίνονται στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις που έχουν ως γονείς, να τα βοηθάνε σχετικά με το μελλοντικό μονοπάτι της ζωής τους και να τους προσφέρουν λογικές και χρήσιμες συμβουλές, προτροπές και νουθεσίες, ώστε να μην πέφτουν θύματα εξαπάτησης στη δουλειά τους ή στις επαφές τους με διάφορους ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα, και για να αποφεύγουν τις περίπλοκες καταστάσεις και κακοτοπιές ή ακόμη και τις μηνύσεις. Πρέπει να αξιοποιούν την εμπειρία τους και να δίνουν στα παιδιά τους χρήσιμες και πολύτιμες συμβουλές και σημεία αναφοράς. Όσο για το αν εκείνα θα τους ακούσουν ή όχι, αυτό είναι δικιά τους δουλειά. Οι γονείς απλά πρέπει να ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους. Δεν έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν το πόσα βάσανα θα περάσουν τα παιδιά τους, πόσο θα πονέσουν ή πόσες ευλογίες θα χαρούν. Αν τα παιδιά τους πρέπει να υπομείνουν κάποια δεινά σ’ αυτήν τη ζωή, και αν οι ίδιοι τους έχουν ήδη μάθει αυτά που πρέπει να μάθουν, αλλά όποτε τους συμβαίνει κάτι, παραμένουν πολύ πεισματάρικα, τότε πρέπει να υποφέρουν, αυτή είναι η μοίρα τους, δεν υπάρχει λόγος οι γονείς να κατηγορούν τον εαυτό τους, έτσι δεν είναι; (Ναι.) Για κάποιους ανθρώπους, ο γάμος τους δεν πάει καλά, δεν έχουν καλές σχέσεις με τον ή τη σύζυγό τους κι αποφασίζουν να πάρουν διαζύγιο. Μετά το διαζύγιο, υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με την επιμέλεια των παιδιών. Οι γονείς των ανθρώπων αυτών είχαν την ελπίδα τα παιδιά τους να τα πάνε καλά στη δουλειά τους, να έχουν έναν ευτυχισμένο και χαρούμενο γάμο χωρίς τριγμούς και προβλήματα, αλλά τελικά τα πράγματα δεν πήγαν όπως θα ήθελαν. Για τον λόγο αυτόν, ανησυχούν για τα παιδιά τους, κλαίνε, γκρινιάζουν στους γείτονές τους για όλα αυτά και βοηθάνε τα παιδιά τους να βρουν δικηγόρους για να διεκδικήσουν την κηδεμονία των παιδιών τους. Άλλοι γονείς βλέπουν τις κόρες τους να αδικούνται. Τότε, ξεσηκώνονται για να αγωνιστούν για λογαριασμό τους, πηγαίνουν στο σπίτι του συζύγου και φωνάζουν: «Γιατί αδίκησες έτσι την κόρη μου; Δεν θα την αφήσω να περάσει έτσι αυτήν την προσβολή!» Μέχρι και άλλους συγγενείς φέρνουν για να ξεσπάσουν τον θυμό τους για τις κόρες τους, και αυτό καταλήγει σε καυγάδες. Έτσι, προκαλείται μια τεράστια σκηνή. Αν δεν είχαν έρθει όλοι οι συγγενείς για να κάνουν φασαρία και είχαν σιγά σιγά ηρεμήσει τα πνεύματα μεταξύ των συζύγων, τότε, μόλις ηρεμούσαν, το πιο πιθανό είναι να μην έπαιρναν διαζύγιο. Λόγω, όμως, της φασαρίας που δημιούργησαν αυτοί οι γονείς, το ζήτημα διογκώθηκε· δεν γινόταν να ξαναφτιάξει ο κατεστραμμένος γάμος και το γυαλί είχε ραγίσει. Οι συγκεκριμένοι γονείς δημιούργησαν τέτοια φασαρία που στο τέλος χάλασε ο γάμος του παιδιού τους και τώρα έχουν να ανησυχούν και γι’ αυτό. Πείτε Μου, άξιζε τον κόπο; Ποιος ο λόγος να ανακατευτούν σ’ αυτά τα πράγματα; Όλοι οι γονείς νομίζουν ότι, είτε για τον γάμο των παιδιών τους είτε για τη δουλειά τους, οι ίδιοι έχουν μεγάλη ευθύνη: «Πρέπει να αναμειχθώ, πρέπει να παρακολουθώ και να ελέγχω στενά το θέμα». Παρακολουθούν αν τα παιδιά τους έχουν ή δεν έχουν ευτυχισμένο γάμο, αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα σχετικά με τα συναισθήματά τους και αν ο γιος τους ή ο γαμπρός τους έχει εξωσυζυγικές σχέσεις. Κάποιοι γονείς κάνουν παρεμβάσεις και κριτική ή ακόμη και σκαρφίζονται σχέδια που αφορούν διάφορες πτυχές της ζωής των παιδιών τους, με σκοπό να ικανοποιήσουν μια προσδοκία που έχουν για τον γάμο τους ή για διάφορα άλλα πράγματα, και αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ομαλή πορεία της ζωής και της δουλειάς των παιδιών τους. Δεν είναι απεχθείς τέτοιοι γονείς; (Ναι.) Κάποιοι άλλοι ανακατεύονται ακόμη και στον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των παιδιών τους και μάλιστα, όταν δεν έχουν τι να κάνουν, πάνε στο σπίτι των παιδιών τους για να δουν τι κάνουν οι νύφες τους, για να τσεκάρουν αν εκείνες στέλνουν κρυφά κανένα δώρο ή λεφτά στην οικογένειά τους ή αν έχουν σχέση με άλλους άντρες. Αυτές τις πράξεις τα παιδιά τους τις θεωρούν απωθητικές και απαίσιες. Αν οι γονείς κάνουν τέτοια πράγματα, τα παιδιά τους τα θεωρούν απαίσια και απωθητικά, άρα φαίνεται ξεκάθαρα ότι αυτές οι ενέργειες είναι παράλογες. Βεβαίως, αν το εξετάσουμε από άλλη σκοπιά, οι πράξεις αυτές είναι ταυτόχρονα ανήθικες και δεν χαρακτηρίζονται από ανθρώπινη φύση. Όποιες κι αν είναι οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους, από τη στιγμή που φτάσουν στην ενηλικίωση, δεν πρέπει να ανακατεύονται στη ζωή τους, στη δουλειά τους ή στην οικογένειά τους, πόσο μάλλον να προσπαθούν να παρέμβουν ή να ασκήσουν έλεγχο στις διάφορες πτυχές της ζωής τους. Υπάρχουν ακόμη και κάποιοι γονείς πολύ φιλοχρήματοι, οι οποίοι λένε στα παιδιά τους: «Για να βγάλεις γρήγορα πιο πολλά λεφτά, πρέπει να μεγαλώσεις την επιχείρησή σου. Κοίταξε το παιδί του τάδε, που επέκτεινε την επιχείρησή του: Μεγάλωσε το μαγαζί του και μετά το έκανε αλυσίδα και τώρα οι γονείς του απολαμβάνουν μαζί του τα καλύτερα φαγητά και ποτά. Πρέπει να βγάλεις πιο πολλά λεφτά. Βγάλε πιο πολλά και άνοιξε πιο πολλά μαγαζιά, έτσι ώστε να απολαύσουμε κι εμείς τη δόξα σου». Ανεξάρτητα από τις επιθυμίες των παιδιών τους ή από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, εκείνοι επιθυμούν μόνο να ικανοποιήσουν τα δικά τους γούστα, τις δικές τους εγωιστικές επιθυμίες· θέλουν μόνο να βγάλουν τα παιδιά τους πολλά λεφτά ώστε οι ίδιοι να χαίρονται τις σαρκικές απολαύσεις. Δεν πρέπει να κάνουν τέτοια πράγματα οι γονείς. Αυτά τα πράγματα είναι ανήθικα και δεν χαρακτηρίζονται από ανθρώπινη φύση, ενώ αυτοί οι γονείς δεν ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους. Δεν πρέπει να έχουν τέτοια στάση οι γονείς απέναντι στα ενήλικα παιδιά τους. Αυτοί, αντίθετα, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι είναι μεγαλύτεροι, ανακατεύονται στη ζωή των ενήλικων παιδιών τους, στη δουλειά τους, τον γάμο τους και ούτω καθεξής, με την πρόφαση ότι δείχνουν υπευθυνότητα απέναντι στα παιδιά τους. Όποιες κι αν είναι οι ικανότητες ενός ενήλικου παιδιού, όποιο επίπεδο κι αν έχει, όποια κι αν είναι η θέση του στην κοινωνία ή όσα λεφτά κι αν βγάζει, όλα αυτά είναι η μοίρα που του έχει ορίσει ο Θεός· βρίσκεται υπό την κυριαρχία του Θεού. Οι γονείς δεν έχουν δουλειά να ανακατεύονται στο τι ζωή θα ζήσουν τα παιδιά τους, εκτός αν εκείνα δεν βαδίζουν στο ορθό μονοπάτι ή αν παρανομούν. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να τα πειθαρχούν αυστηρά. Υπό κανονικές συνθήκες, όμως, δηλαδή όταν αυτοί οι ενήλικες είναι καλά στα μυαλά τους και μπορούν να ζήσουν και να επιβιώσουν αυτόνομα, οι γονείς τους πρέπει να κάνουν πίσω, αφού τα παιδιά έχουν ήδη ενηλικιωθεί. Τώρα, αν τα παιδιά έχουν ενηλικιωθεί πολύ πρόσφατα, είναι 20 ή 21 ετών, κι έτσι δεν ξέρουν ακόμα τις σύνθετες καταστάσεις που υπάρχουν στην κοινωνία ή το πώς να συμπεριφερθούν στη ζωή, αν δεν ξέρουν πώς να κοινωνικοποιηθούν και αν δεν έχουν καλές δεξιότητες επιβίωσης, τότε αυτοί οι γονείς πρέπει να τους προσφέρουν τη δέουσα βοήθεια, έτσι ώστε να περάσουν σιγά-σιγά στο σημείο να μπορούν να ζουν αυτόνομα. Αυτό θα πει να ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους. Μόλις, όμως, βάλουν τα παιδιά τους στον σωστό δρόμο και εκείνα μπορούν να επιβιώσουν μόνα τους, τότε πρέπει να κάνουν πίσω. Δεν θα πρέπει να συνεχίσουν να τους φέρονται λες και είναι ακόμα ανήλικα ή έχουν νοητική καθυστέρηση. Δεν είναι σωστό να έχουν εξωπραγματικές προσδοκίες από τα παιδιά τους ή να ανακατεύονται στην προσωπική τους ζωή ή τις στάσεις, τις απόψεις και τις πράξεις των παιδιών τους στα θέματα της δουλειάς, της οικογένειας, του γάμου, των ανθρώπων και των γεγονότων, με την πρόφαση ότι έχουν την οποιαδήποτε προσδοκία από αυτά. Αν κάνουν οτιδήποτε απ’ όλα αυτά, δεν ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους.