Στις μέρες μας, όσοι εκτελούν καθήκοντα έχουν όλο και μεγαλύτερο φόρτο εργασίας. Νιώθουν πως ο χρόνος περνάει πολύ γρήγορα, πως ποτέ δεν είναι αρκετός. Γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι γεγονός πως οφείλεται στο ότι πλέον κατανοούν την αλήθεια και έχουν γνώσεις για πολλά ζητήματα. Τους βαραίνει όλο και μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης, εκτελούν τα καθήκοντά τους όλο και πιο επιμελώς και κάνουν όλο και πιο λεπτομερές έργο. Θεωρούν, λοιπόν, πως θα πρέπει να εκτελούν όλο και περισσότερα καθήκοντα. Γι’ αυτό και έχουν όλο και μεγαλύτερο φόρτο εργασίας. Επιπλέον, οι περισσότεροι απ’ αυτούς έχουν κάθε μέρα να διαβάζουν και τα λόγια του Θεού και να συναναστρέφονται σχετικά με την αλήθεια. Πρέπει να κάνουν αυτοκριτική και, όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, να αναζητούν την αλήθεια για να το επιλύσουν. Εκτός αυτού, πρέπει να μάθουν και ορισμένες επαγγελματικές δεξιότητες. Νιώθουν διαρκώς πως δεν υπάρχει αρκετός χρόνος και πως οι μέρες περνούν πολύ γρήγορα. Το βράδυ, όταν σκέφτονται όσα έκαναν κατά τη διάρκεια της μέρας, τους φαίνεται πως δεν είχαν ιδιαίτερη αξία και δεν βγήκε τίποτα σπουδαίο απ’ αυτά. Θεωρούν πως είναι ανεπαρκείς και πως έχουν πολύ μικρό ανάστημα κι έτσι θέλουν να το βελτιώσουν γρήγορα. Κάποιοι από αυτούς λένε: «Πότε θα σταματήσω να έχω τόση δουλειά; Πότε θα μπορέσω να γαληνέψω την καρδιά μου, να διαβάσω όπως πρέπει τα λόγια του Θεού και να εξοπλιστώ με την αλήθεια; Αυτά που αποκομίζω με μια δυο συναθροίσεις τη βδομάδα είναι πολύ περιορισμένα. Θα έπρεπε να συναθροιζόμαστε συχνότερα και να ακούμε πιο πολλά κηρύγματα. Μόνο έτσι θα κατανοήσουμε την αλήθεια». Περιμένουν, λοιπόν, με λαχτάρα, αλλά χωρίς να το καταλάβουν, περνάνε τρία, τέσσερα ή ακόμη και πέντε χρόνια και νιώθουν πως ο χρόνος κυλάει πολύ γρήγορα. Ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να προσφέρουν ιδιαίτερη βιωματική εμπειρία ακόμη και μετά από δέκα χρόνια πίστης. Γίνονται νευρικοί, φοβούνται πως θα τους εγκαταλείψουν και θέλουν να εξοπλιστούν γρήγορα με περισσότερη αλήθεια. Γι’ αυτό και νιώθουν πως τους πιέζει ο χρόνος. Είναι πολλοί αυτοί που σκέφτονται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Όλοι όσοι επιδιώκουν την αλήθεια και είναι επιφορτισμένοι με την εκτέλεση ενός καθήκοντος νιώθουν πως ο χρόνος περνάει πολύ γρήγορα. Στον αντίποδα, όσοι δεν αγαπούν την αλήθεια και λαχταρούν ανέσεις και απολαύσεις, δεν νιώθουν πως ο χρόνος περνάει γρήγορα. Μάλιστα, κάποιοι από αυτούς παραπονιούνται: «Πότε θα έρθει η ημέρα του Θεού; Όλο λένε πως το έργο Του πλησιάζει στο τέλος του. Γιατί δεν έχει τελειώσει ακόμα; Πότε θα επεκταθεί το έργο Του σε ολόκληρο το σύμπαν;» Όσοι τα λένε αυτά νιώθουν πως ο χρόνος κυλάει πολύ αργά. Κατά βάθος, δεν τους ενδιαφέρει η αλήθεια. Πάντα θέλουν να επιστρέψουν στον έξω κόσμο και να συνεχίσουν την ασήμαντη ζωή τους. Είναι εμφανές πως βρίσκονται σε διαφορετική κατάσταση από όσους επιδιώκουν την αλήθεια. Όσο απασχολημένοι κι αν είναι με τα καθήκοντά τους οι άνθρωποι που επιδιώκουν την αλήθεια, και πάλι την αναζητούν για να επιλύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, συναναστρέφονται με τους άλλους για τα σημεία που δεν κατάλαβαν καλά στα κηρύγματα που άκουσαν, γαληνεύουν την καρδιά τους καθημερινά για να αναλογιστούν πώς τα πήγαν και, έπειτα, συλλογίζονται τα λόγια του Θεού και παρακολουθούν βίντεο με βιωματικές μαρτυρίες. Αποκομίζουν πολλά από αυτό. Όσο απασχολημένοι κι αν είναι με τα καθήκοντά τους, αυτό δεν εμποδίζει καθόλου ούτε καθυστερεί τη ζωή-είσοδό τους. Είναι φυσιολογικό να ασκούνται έτσι οι άνθρωποι που αγαπούν την αλήθεια. Όσοι δεν αγαπούν την αλήθεια δεν την αναζητούν και, ανεξάρτητα από το αν είναι απασχολημένοι με το καθήκον τους και από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, δεν θέλουν να γαληνέψουν ενώπιον του Θεού ώστε να κάνουν αυτοκριτική και να αποκτήσουν αυτογνωσία. Είτε, λοιπόν, είναι πολύ απασχολημένοι είτε χαλαροί στο καθήκον τους, δεν επιδιώκουν την αλήθεια. Είναι γεγονός πως, αν κάποιος θέλει αληθινά να επιδιώξει την αλήθεια, αν λαχταράει την αλήθεια και είναι επιφορτισμένος με τη ζωή-είσοδο και την αλλαγή της διάθεσής του, τότε όσο απασχολημένος κι αν είναι με το καθήκον του, θα έρχεται πιο κοντά στον Θεό μέσα στην καρδιά του και θα προσεύχεται σ’ Αυτόν. Θα κερδίσει σίγουρα κάποια από τη διαφώτιση και τη λαμπρότητα του Αγίου Πνεύματος και η ζωή του θα αναπτύσσεται χωρίς διακοπή. Αν κάποιος δεν αγαπά την αλήθεια, δεν είναι επιφορτισμένος με τη ζωή-είσοδο ή την αλλαγή της διάθεσής του και δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτά τα πράγματα, τότε δεν θα κερδίσει τίποτα. Μπορεί κανείς να συλλογίζεται τη διαφθορά που εκδηλώνει οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Αν, για παράδειγμα, κάποιος έχει εκδηλώσει διαφθορά κατά την εκτέλεση του καθήκοντός του, τότε πρέπει μέσα του να προσευχηθεί στον Θεό, να κάνει αυτοκριτική, να γνωρίσει τη διεφθαρμένη διάθεσή του και να αναζητήσει την αλήθεια για να τη διορθώσει. Είναι ζήτημα της καρδιάς και δεν έχει σχέση με την εργασία που πρέπει να επιτελεστεί. Είναι εύκολο να γίνει αυτό; Εξαρτάται από το αν είσαι άνθρωπος που επιδιώκει την αλήθεια. Όσοι δεν αγαπούν την αλήθεια δεν ενδιαφέρονται για ζητήματα που αφορούν την ανάπτυξη στη ζωή. Δεν συλλογίζονται τέτοια πράγματα. Μόνο οι άνθρωποι που επιδιώκουν την αλήθεια είναι διατεθειμένοι να μοχθήσουν για να αναπτυχθούν στη ζωή· μόνο αυτοί συλλογίζονται συχνά τα υπαρκτά προβλήματά τους και σκέφτονται πώς να αναζητήσουν την αλήθεια για να τα επιλύσουν. Στην πραγματικότητα, η διαδικασία της επίλυσης προβλημάτων και της επιδίωξης της αλήθειας είναι το ένα και το αυτό. Αν κάποιος αναζητά συνεχώς την αλήθεια για να επιλύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει καθώς εκτελεί το καθήκον του και έχει επιλύσει πολλά στα χρόνια που ασκείται κατ’ αυτόν τον τρόπο, τότε είναι βέβαιο πως εκτελεί το καθήκον του σε ικανοποιητικό επίπεδο. Τέτοιοι άνθρωποι εκδηλώνουν πολύ λιγότερη διαφθορά και έχουν αποκομίσει πολλή αληθινή εμπειρία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Μπορούν, επομένως, να καταθέσουν μαρτυρία για τον Θεό. Πώς βιώνουν τέτοιοι άνθρωποι την εμπειρία που ξεκίνησε από τότε που πρωτοανέλαβαν το καθήκον τους έως ότου ήταν σε θέση να καταθέσουν μαρτυρία για τον Θεό; Βασίζονται στην αναζήτηση της αλήθειας για να επιλύσουν προβλήματα. Γι’ αυτό και, όσο απασχολημένοι κι αν είναι με τα καθήκοντά τους οι άνθρωποι που επιδιώκουν την αλήθεια, αναζητούν την αλήθεια για να επιλύσουν προβλήματα, καταφέρνουν να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους σύμφωνα με τις αρχές, κάνουν πράξη την αλήθεια και υποτάσσονται στον Θεό. Αυτή είναι η διαδικασία της ζωής-εισόδου και της εισόδου στην αλήθεια-πραγματικότητα. Κάποιοι άνθρωποι λένε διαρκώς πως είναι τόσο απασχολημένοι με τα καθήκοντά τους που δεν έχουν τον χρόνο να επιδιώξουν την αλήθεια. Αυτό δεν ευσταθεί. Μόλις εντοπίσει κάποιο πρόβλημα ένας άνθρωπος που επιδιώκει την αλήθεια, τότε, όποιο έργο κι αν κάνει, θα αναζητήσει την αλήθεια για να το επιλύσει και θα καταφέρει να κατανοήσει και να αποκτήσει την αλήθεια. Αυτό είναι βέβαιο. Πολλοί νομίζουν πως ο μόνος τρόπος για να κατανοήσουν την αλήθεια είναι μέσω καθημερινών συναθροίσεων. Αυτό είναι μέγα λάθος. Ο άνθρωπος δεν θα κατανοήσει την αλήθεια αν πηγαίνει απλώς σε συναθροίσεις και ακούει κηρύγματα. Πρέπει, πέρα απ’ αυτά, να κάνει πράξη και να βιώνει τα λόγια του Θεού, καθώς και να εντοπίζει και να επιλύει τυχόν προβλήματα σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέραμε. Το βασικό είναι να μάθει να αναζητά την αλήθεια. Οι άνθρωποι που δεν αγαπούν την αλήθεια δεν την αναζητούν, ανεξάρτητα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Από την άλλη, όσοι αγαπούν την αλήθεια την αναζητούν, όσο απασχολημένοι κι αν είναι με τα καθήκοντά τους. Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε με βεβαιότητα πως οι άνθρωποι που παραπονιούνται διαρκώς πως πρέπει να αναβάλλουν την επιδίωξη της αλήθειας επειδή η ενασχόληση με τα καθήκοντά τους δεν τους αφήνει χρόνο για να συναθροίζονται δεν είναι άνθρωποι που αγαπούν την αλήθεια. Είναι άνθρωποι που έχουν παράλογη αντίληψη και δεν διαθέτουν πνευματική κατανόηση. Όταν διαβάζουν τα λόγια του Θεού ή ακούνε κηρύγματα, γιατί δεν μπορούν να τα κάνουν πράξη ή να τα εφαρμόσουν καθώς εκτελούν τα καθήκοντά τους; Γιατί δεν μπορούν να εφαρμόσουν τα λόγια του Θεού στην πραγματική τους ζωή; Αυτό αρκεί για να αποδείξει πως δεν αγαπούν την αλήθεια. Έτσι, όποια δυσκολία κι αν αντιμετωπίσουν καθώς εκτελούν τα καθήκοντά τους, δεν αναζητούν ούτε κάνουν πράξη την αλήθεια. Είναι ξεκάθαρα απλοί δουλευτές. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να θέλουν να επιδιώξουν την αλήθεια, αλλά το επίπεδό τους είναι πολύ χαμηλό. Δεν μπορούν να βάλουν σε τάξη ούτε τη ζωή τους· όταν έχουν να κάνουν δύο ή τρία πράγματα, δεν ξέρουν ποιο να κάνουν πρώτο και ποιο να αφήσουν για το τέλος. Αν αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα δύο ή τρία προβλήματα, δεν ξέρουν πώς να τα επιλύσουν. Τους πιάνει πονοκέφαλος. Μπορούν τέτοιοι άνθρωποι να αποκτήσουν πρόσβαση στην αλήθεια; Θα καταφέρουν να αναζητήσουν την αλήθεια για να επιλύσουν τυχόν προβλήματα; Όχι απαραίτητα, επειδή το επίπεδό τους είναι πολύ χαμηλό. Πολλοί άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να επιδιώξουν την αλήθεια, αλλά μετά από δέκα ή είκοσι χρόνια πίστης στον Θεό, δεν μπορούν να προσφέρουν καμία βιωματική μαρτυρία και δεν έχουν κερδίσει καθόλου την αλήθεια. Γι’ αυτό φταίει κυρίως το πολύ χαμηλό τους επίπεδο. Το αν κάποιος επιδιώκει ή όχι την αλήθεια δεν εξαρτάται από το πόσο απασχολημένος είναι με το καθήκον του ή πόσο χρόνο έχει, αλλά από το αν αγαπάει την αλήθεια μέσα στην καρδιά του. Είναι γεγονός πως όλοι έχουν την ίδια αφθονία χρόνου· η μόνη διαφορά είναι πώς τον ξοδεύει κάθε άνθρωπος. Όποιος λέει πως δεν έχει χρόνο να επιδιώξει την αλήθεια πιθανότατα αφιερώνει τον χρόνο του σε σαρκικές απολαύσεις ή είναι απασχολημένος με κάποιο εξωτερικό εγχείρημα. Δεν αφιερώνει τον χρόνο του στην αναζήτηση της αλήθειας ώστε να επιλύσει προβλήματα. Έτσι είναι όσοι δείχνουν αμέλεια κατά την επιδίωξή τους. Αυτό καθυστερεί το σημαντικότατο ζήτημα της ζωής-εισόδου τους.

Στις δύο τελευταίες συναθροίσεις μας, συναναστραφήκαμε πάνω στο θέμα «Τι σημαίνει να επιδιώκει κανείς την αλήθεια» και σε ορισμένες λεπτομέρειές του. Ας αρχίσουμε αναλύοντας τα θέματα της συναναστροφής μας κατά την τελευταία μας συνάθροιση. Προσδιορίσαμε τον ακριβή ορισμό του «Τι σημαίνει να επιδιώκει κανείς την αλήθεια», συναναστραφήκαμε σχετικά με κάποια συγκεκριμένα προβλήματα και συγκεκριμένους τρόπους συμπεριφοράς των ανθρώπων τα οποία αφορούν το τι σημαίνει να επιδιώκει κανείς την αλήθεια. Ποιο ήταν το τελικό θέμα της συναναστροφής μας στην πιο πρόσφατη συνάθροισή μας; (Θεέ μου, ρώτησες το εξής: Εφόσον αυτά που ο άνθρωπος θεωρεί καλά και σωστά δεν είναι η αλήθεια, γιατί συνεχίζει να τα επιδιώκει σαν να είναι η αλήθεια;) Εφόσον τα πράγματα που ο άνθρωπος θεωρεί καλά και σωστά δεν είναι η αλήθεια, γιατί συνεχίζει να τα υποστηρίζει σαν να είναι η αλήθεια και έχει την εντύπωση πως επιδιώκει την αλήθεια; Την τελευταία φορά, συναναστραφήκαμε πάνω σε τρία πράγματα που απαντούν σ’ αυτό το ερώτημα. Το πρώτο: Τα πράγματα που επιδιώκει ο άνθρωπος δεν είναι η αλήθεια, οπότε γιατί συνεχίζει να τα κάνει πράξη σαν να είναι η αλήθεια; Επειδή τα πράγματα που θεωρεί σωστά και καλά τού δίνουν την εντύπωση πως είναι η αλήθεια, οπότε τα επιδιώκει και σαν να είναι η αλήθεια. Δεν είναι ξεκάθαρο αν το θέσουμε έτσι; (Ναι.) Ποια είναι, λοιπόν, η ακριβής απάντηση σε αυτό το ερώτημα; Οι άνθρωποι υποστηρίζουν τα πράγματα που νομίζουν πως είναι σωστά και καλά σαν να είναι η αλήθεια και έχουν, έτσι, την εντύπωση πως επιδιώκουν την αλήθεια. Αυτή δεν είναι η πλήρης απάντηση; (Ναι.) Το δεύτερο: Γιατί όταν ο άνθρωπος υποστηρίζει πράγματα που νομίζει πως είναι καλά και σωστά σαν να είναι η αλήθεια, έχει την εντύπωση πως επιδιώκει την αλήθεια; Αυτό μπορούμε να το απαντήσουμε ως εξής: Επειδή ο άνθρωπος επιθυμεί να λάβει ευλογίες. Αρχίζει να επιδιώκει ένθερμα και φιλόδοξα τα πράγματα που θεωρεί σωστά και καλά και έτσι σχηματίζει την εντύπωση πως κάνει πράξη και επιδιώκει την αλήθεια. Στην ουσία, προσπαθεί να κάνει μια συμφωνία με τον Θεό. Το τρίτο: Αν ένας άνθρωπος έχει κανονική συνείδηση και λογική, τότε όταν δεν κατανοεί την αλήθεια, θα επιλέξει ενστικτωδώς να ενεργήσει σύμφωνα με τη συνείδηση και τη λογική του, ακολουθώντας τους κανονισμούς, τους νόμους, τους κανόνες και ούτω καθεξής. Μπορούμε να πούμε πως ο άνθρωπος υποστηρίζει ενστικτωδώς σαν να είναι η αλήθεια τα πράγματα που, σύμφωνα με τη συνείδησή του, θεωρεί θετικά, εποικοδομητικά και εναρμονισμένα με την ανθρώπινη φύση. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί εντός των παραμέτρων της συνείδησης και της λογικής του ανθρώπου. Είναι πολλοί αυτοί που μπορούν να μοχθήσουν κανονικά στον οίκο του Θεού. Είναι διατεθειμένοι να δουλεύουν και να υποτάσσονται στις διευθετήσεις του οίκου του Θεού επειδή διαθέτουν κανονική συνείδηση και λογική. Για να λάβουν, μάλιστα, ευλογίες, υφίστανται ταλαιπωρίες και πληρώνουν το οποιοδήποτε τίμημα. Έτσι, ο άνθρωπος θεωρεί πως αυτά που μπορεί να καταφέρει εντός των παραμέτρων της συνείδησης και της λογικής του αποτελούν άσκηση και επιδίωξη της αλήθειας. Αυτά είναι τα τρία κύρια σημεία που απαντούν αυτό το ερώτημα. Την τελευταία φορά, συναναστραφήκαμε πάνω σ’ αυτά τα τρία σημεία από μια γενική άποψη. Σήμερα, θα συναναστραφούμε πιο συγκεκριμένα και λεπτομερώς σχετικά με τα προβλήματα που γεννούν αυτά τα τρία σημεία, θα αναλύσουμε τα προβλήματα που περιλαμβάνει το κάθε σημείο, καθώς και πώς διαφέρει το κάθε στοιχείο από την επιδίωξη της αλήθειας ή πώς έρχεται σε σύγκρουση μ’ αυτήν. Έτσι, θα γνωρίζετε σαφέστερα τι σημαίνει να επιδιώκει κανείς την αλήθεια και πώς ακριβώς πρέπει να γίνεται πράξη αυτή η επιδίωξη. Αυτό θα προσφέρει μεγαλύτερο κίνητρο στους ανθρώπους ώστε να κάνουν πράξη και να επιδιώκουν τις αλήθειες στην καθημερινότητά τους με ακρίβεια.

Θα αρχίσουμε τη συναναστροφή μας από το πρώτο στοιχείο. Για να το θέσουμε απλά, η συναναστροφή μας πάνω στο πρώτο στοιχείο θα εστιάσει στα πράγματα που ο άνθρωπος θεωρεί σωστά και καλά σύμφωνα με τις αντιλήψεις του. Γιατί θα πρέπει να εστιάσει σ’ αυτά; Ποια προβλήματα εντοπίζονται εκεί; Για αρχή, σκεφτείτε προσεκτικά αυτά τα ερωτήματα. Θα τα γνωρίζατε με ακρίβεια αν δεν συναναστρεφόμασταν όπως πρέπει πάνω σ’ αυτά τα πράγματα στις συναθροίσεις; Θα τα γνωρίζατε αν δεν συναναστρεφόμασταν συγκεκριμένα σχετικά με αυτά και βασιζόσασταν μόνο στις δικές σας σκέψεις ή αφιερώνατε χρόνο για να τα βιώσετε και να τα γνωρίσετε μόνοι σας; Θα γνωρίζατε τότε ποιες αλήθειες αφορά αυτό το περιεχόμενο; Θα μπορούσατε να τις ανακαλύψετε μέσω στοχασμού; (Όχι.) Θα ξεκινήσουμε εξετάζοντας την κυριολεκτική σημασία της φράσης «τα πράγματα που ο άνθρωπος θεωρεί σωστά και καλά σύμφωνα με τις αντιλήψεις του» και θα δούμε πόσο καλά τη γνωρίζετε. Καταρχάς, τι πραγματεύεται το σημαντικό μέρος αυτής της φράσης, πάνω στο οποίο πρόκειται να συναναστραφούμε; Δεν μπορείτε να καταλάβετε; Είναι μια φράση ασαφής; Εμπεριέχει κάποιο μυστήριο; (Πραγματεύεται τις αντιλήψεις και τις φαντασιοκοπίες που έχει ο άνθρωπος.) Το θέσατε κάπως γενικευμένα. Δώστε Μου ένα παράδειγμα. (Ο άνθρωπος έχει την αντίληψη πως εφόσον μπορεί να απαρνηθεί και να δαπανήσει τον εαυτό του, να υποφέρει και να πληρώσει ένα τίμημα, θα λάβει την έγκριση του Θεού. Περιέχει και κάποια στοιχεία της παραδοσιακής κουλτούρας. Για παράδειγμα, το ότι ένα παιδί πρέπει να δείχνει ευσέβεια στους γονείς του και οι γυναίκες να φροντίζουν τους συζύγους τους και να μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Οι άνθρωποι τα εκλαμβάνουν κι αυτά ως καλά πράγματα.) Πετύχατε κάποια από αυτά. Έχετε πιάσει το νόημα; Ποιες πτυχές αφορούν το θέμα μας; (Αυτές της απάρνησης, της δαπάνης, του να υποφέρει κανείς και να πληρώνει κάποιο τίμημα.) (Το ότι ένα παιδί πρέπει να δείχνει ευσέβεια στους γονείς του και οι γυναίκες να φροντίζουν τους συζύγους τους και να μεγαλώνουν τα παιδιά τους.) Ναι. Τίποτε άλλο; (Το να δίνει κανείς την εντύπωση πως είναι ευσεβής, υπομονετικός και ανεκτικός, όπως οι Φαρισαίοι.) Η ταπεινοφροσύνη, η υπομονή και η ανεκτικότητα έχουν να κάνουν με μερικές συγκεκριμένες εκδηλώσεις και ρητά συμπεριφοράς. Εφόσον θα συναναστραφούμε πάνω σε τέτοιο περιεχόμενο, καλύτερα να το κάνουμε συγκεκριμένα και να χρησιμοποιήσουμε συγκεκριμένα ρητά. Οι άνθρωποι θα καταλάβουν με περισσότερη ακρίβεια και πιο σωστά το συγκεκριμένο ζήτημα αν το προσεγγίσουμε έτσι. Μέχρι στιγμής, μιας και δεν μπορείτε να προσφέρετε κάποιο στοιχείο, θα προχωρήσω στη συναναστροφή, εντάξει; (Ναι.) Η κουλτούρα της Κίνας, που απαριθμεί πέντε χιλιάδες χρόνια, είναι «εκτενής και βαρυσήμαντη», γεμάτη με κάθε λογής δημοφιλή ρητά και ιδιωματικές εκφράσεις. Διαθέτει επίσης πληθώρα ξακουστών «αρχαίων σοφών», όπως ο Κομφούκιος, ο Μέγκιος και άλλοι, οι οποίοι δημιούργησαν τις κινεζικές διδαχές του κομφουκιανισμού, που αποτελούν το κύριο τμήμα της παραδοσιακής κινεζικής κουλτούρας. Μεγάλο μέρος της γλώσσας, του λεξιλογίου και των ρητών της κινεζικής παραδοσιακής κουλτούρας συντάχθηκε από πολλές γενιές ανθρώπων. Κάποια από αυτά παραπέμπουν στην αρχαιότητα, άλλα όχι· κάποια προέρχονται από τον απλό λαό, άλλα από διάσημους ανθρώπους. Ίσως να μη σας αρέσει πολύ η παραδοσιακή κουλτούρα, να έχετε απομακρυνθεί από την ευτελή, παραδοσιακή κουλτούρα ή να είστε πολύ νέοι για να έχετε μελετήσει ή ερευνήσει σε βάθος την «εκτενή και βαρυσήμαντη» παραδοσιακή κουλτούρα, και γι’ αυτό να μη γνωρίζετε ακόμη γι’ αυτήν ή να μην καταλαβαίνετε τέτοια πράγματα. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι καλό. Μπορεί ο άνθρωπος να μην το καταλαβαίνει, αλλά τα στοιχεία της παραδοσιακής κουλτούρας ενσταλάζονται υποσυνείδητα στον τρόπο σκέψης και τις αντιλήψεις του και τα μολύνουν. Καταλήγει, λοιπόν, εν αγνοία του να ζει σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία. Όσα κληροδοτούν οι προηγούμενες γενιές στις επόμενες, με άλλα λόγια, η παραδοσιακή κουλτούρα που κληροδοτούν στον άνθρωπο οι πρόγονοί του, θέτουν πολλούς και ποικίλους ισχυρισμούς για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να μιλάει, να ενεργεί και να συμπεριφέρεται. Μπορεί οι άνθρωποι να κατανοούν και να βλέπουν διαφορετικά τις διάφορες δηλώσεις της παραδοσιακής κουλτούρας, αλλά σε γενικές γραμμές είναι σίγουροι γι’ αυτά τα στοιχεία της. Απ’ αυτήν την παρατήρηση, βλέπουμε πως οι πηγές που επηρεάζουν τη ζωή και την ύπαρξη των ανθρώπων, την άποψή τους για τους ανθρώπους και τα πράγματα, και τη συμπεριφορά και τις πράξεις τους είναι όλα στοιχεία της παραδοσιακής κουλτούρας. Παρόλο που οι διάφορες εθνικότητες της ανθρωπότητας διαφέρουν στις δηλώσεις τους σχετικά με τα ηθικά πρότυπα και κριτήρια που υποστηρίζουν, η γενική ιδέα πίσω από αυτές είναι παρόμοια. Σήμερα θα συναναστραφούμε πάνω σε μερικές από αυτές και θα τις αναλύσουμε λεπτομερώς. Αν και δεν θα μπορέσουμε να αναφέρουμε και να αναλύσουμε όλα όσα θεωρεί σωστά και καλά ο άνθρωπος, το γενικό περιεχόμενό τους δεν είναι τίποτε άλλο παρά τα δύο στοιχεία που θίγει ο ορισμός της επιδίωξης της αλήθειας: οι απόψεις, δηλαδή, που έχει κάποιος για τους ανθρώπους και τα πράγματα, και ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται και ενεργεί. Το ένα είναι οι απόψεις και το άλλο οι συμπεριφορές. Αυτό σημαίνει πως ο άνθρωπος βλέπει τους ανθρώπους και τα γεγονότα του κόσμου υπό το πρίσμα των πραγμάτων που θεωρεί σωστά και καλά σύμφωνα με τις αντιλήψεις του, και εκλαμβάνει αυτά τα πράγματα ως το θεμέλιο, τη βάση και τα κριτήρια με τα οποία συμπεριφέρεται και ενεργεί. Ποια ακριβώς είναι, λοιπόν, αυτά τα καλά και σωστά πράγματα; Σε γενικές γραμμές, τα πράγματα που ο άνθρωπος θεωρεί σωστά και καλά σύμφωνα με τις αντιλήψεις του δεν είναι τίποτε άλλο παρά απαιτήσεις που του επιβάλλουν να συμπεριφέρεται καλά και να έχει καλή ανθρώπινη ηθική και χαρακτήρα. Αυτά τα δύο πράγματα είναι. Για σκεφτείτε το. Αυτά τα δύο πράγματα δεν είναι ουσιαστικά; (Ναι.) Το ένα είναι η καλή συμπεριφορά και το άλλο ο ανθρώπινος χαρακτήρας και η ηθική. Στην ουσία, η ανθρωπότητα έχει καθιερώσει δύο πρότυπα για να μετρά την ανθρώπινη φύση με την οποία ζει κάποιος και τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται: Το ένα είναι η απαίτηση ο άνθρωπος να εκδηλώνει καλή εξωτερική συμπεριφορά και το άλλο να έχει ηθική διαγωγή. Χρησιμοποιεί αυτούς τους δύο παράγοντες για να μετρήσει πόσο καλός είναι ένας άνθρωπος. Επειδή το κάνει αυτό, δημιουργήθηκαν γι’ αυτόν τον σκοπό κάποια πρότυπα βάσει των οποίων κρίνεται η συμπεριφορά και η ηθική των ανθρώπων. Καθώς δημιουργούνταν, ήταν φυσικό κι επόμενο να αρχίσουν οι άνθρωποι να ακούνε κάθε λογής δηλώσεις σχετικά με την ηθική διαγωγή ή τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Ποια συγκεκριμένα ρητά υπάρχουν; Γνωρίζετε; Να ρωτήσω κάτι απλό: Για παράδειγμα, σύμφωνα με ποια πρότυπα και ρητά μετριέται η συμπεριφορά των ανθρώπων; Πράγματα όπως το να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση, και να είναι ευγενικός και εκλεπτυσμένος έχουν να κάνουν με εξωτερικές συμπεριφορές. Είναι ένα απ’ αυτά το να είναι κανείς αβρός; (Ναι.) Τα υπόλοιπα είναι πάνω κάτω παρόμοια και θα γνωρίζετε αναλογικά ποια λόγια και δηλώσεις αποτελούν πρότυπα για τη μέτρηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου και ποιες δηλώσεις αποτελούν πρότυπα για τη μέτρηση της ηθικής του. Το ρητό τώρα που λέει ότι «Η γυναίκα πρέπει να είναι ενάρετη, καλοσυνάτη, ευγενική και ηθική» αποτελεί πρότυπο για την εξωτερική συμπεριφορά ή την ηθική; (Αφορά το ήθος και την ηθική.) Και η μεγαλοψυχία; (Κι αυτή αφορά την ηθική.) Σωστά. Αυτά έχουν να κάνουν με την ηθική και τον ηθικό χαρακτήρα του ανθρώπου. Οι κύριες δηλώσεις που αφορούν τη συμπεριφορά του ανθρώπου είναι το να είναι αβρός, ευγενικός και εκλεπτυσμένος, και να έχει καλή μόρφωση και σύνεση. Όλα αυτά είναι πράγματα που ο άνθρωπος θεωρεί σωστά και καλά σύμφωνα με τις αντιλήψεις του. Πιστεύει πως είναι θετικά, όχι αρνητικά, πως βασίζονται στους ισχυρισμούς της παραδοσιακής κουλτούρας ή πως συμφωνούν, τουλάχιστον, με τη συνείδηση και τη λογική. Μιλάμε για τα πράγματα που οι άνθρωποι αναγνωρίζουν, σε γενικές γραμμές, ως σωστά και καλά. Πέρα, λοιπόν, από τις τρεις δηλώσεις που μόλις ανέφερα, ποιες άλλες αφορούν την καλή συμπεριφορά του ανθρώπου; (Το να σέβεται τους ηλικιωμένους και να φροντίζει τους νέους.) Να σέβεται τους ηλικιωμένους και να φροντίζει τους νέους, να είναι προσηνής και προσιτός. Οι άνθρωποι είναι κάπως εξοικειωμένοι με όλα αυτά και τα κατανοούν. Θεωρούν πως όποιος έχει καλή μόρφωση και σύνεση, είναι ευγενικός, εκλεπτυσμένος και αβρός, σέβεται τους ηλικιωμένους και φροντίζει τους νέους, είναι προσηνής και προσιτός, και διαθέτει γενικότερα αυτές τις συμπεριφορές, είναι τότε καλός κι ευγενικός άνθρωπος με ανθρώπινη φύση. Όλοι μετρούν τους άλλους με βάση τη συμπεριφορά τους και κρίνουν πόσο καλοί είναι βάσει της εξωτερικής τους συμπεριφοράς. Οι άνθρωποι κρίνουν, προσδιορίζουν και μετρούν το κατά πόσον κάποιος είναι καλλιεργημένος και έχει ανθρώπινη φύση, και κατά πόσον αξίζει να έχουν αλληλεπιδράσεις μαζί του και να τον εμπιστεύονται σύμφωνα με τη συμπεριφορά που εκδηλώνει και τις σκέψεις και τις ιδέες της παραδοσιακής κουλτούρας. Έχουν οι άνθρωποι τη δυνατότητα να διεισδύσουν στον υλικό κόσμο; Ούτε κατά διάνοια. Μπορούν να κρίνουν και να διακρίνουν αν ένας άνθρωπος είναι καλός ή κακός, ή τι είδους άνθρωπος είναι γενικότερα, μόνο με βάση τη συμπεριφορά του. Μπορούν να παρατηρήσουν και να προσδιορίσουν αυτά τα πράγματα μόνο αν αλληλεπιδράσουν, μιλήσουν και συνεργαστούν μαζί του. Όταν μετράς τους άλλους, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιείς κατηγορηματικά δηλώσεις του τύπου «Να έχεις καλή μόρφωση και σύνεση», «Να είσαι προσηνής» ή «Να σέβεσαι τους ηλικιωμένους και να φροντίζεις τους νέους», τα πρότυπα που χρησιμοποιείς για να τους μετρήσεις δεν είναι άλλα από αυτές τις δηλώσεις. Όταν κάποιος δεν μπορεί να δει τον εσωτερικό κόσμο ενός ατόμου, μετρά το αν είναι καλός ή κακός και ευγενής ή ευτελής παρατηρώντας τη συμπεριφορά και τις πράξεις του και εφαρμόζοντας αυτά τα κριτήρια συμπεριφοράς. Στην ουσία, αυτά είναι τα μόνα που χρησιμοποιεί. Έτσι δεν είναι; (Ναι.) Με βάση τις δηλώσεις που περιγράψαμε τώρα, ποια πρότυπα μέτρησης έχει η ανθρωπότητα; Ποια πράγματα θεωρεί ο άνθρωπος καλά και σωστά σύμφωνα με τις αντιλήψεις του; Αντί να ξεκινήσουμε από τα πράγματα που αφορούν την ηθική διαγωγή, ας ξεκινήσουμε τη συναναστροφή και την ανάλυσή μας από τα καλά, σωστά και θετικά πράγματα που εκδηλώνει και φανερώνει ο άνθρωπος στη συμπεριφορά του. Ας εξετάσουμε αν είναι όντως θετικά πράγματα. Αφορά, λοιπόν, οτιδήποτε στις δηλώσεις που μόλις αναφέραμε την αλήθεια; Εμπεριέχουν κάτι που να συμφωνεί με την αλήθεια; (Όχι.) Αν κάποιος επιδιώκει να είναι τέτοιος άνθρωπος και να έχει τέτοιες συμπεριφορές και παρουσιαστικό, επιδιώκει τότε την αλήθεια; Σχετίζεται αυτό που επιδιώκει με την επιδίωξη της αλήθειας; Αν κάποιος διαθέτει αυτές τις συμπεριφορές, κάνει πράξη και επιδιώκει την αλήθεια; Είναι κάποιος που διαθέτει αυτές τις συμπεριφορές και εκδηλώσεις καλός άνθρωπος, με την πραγματική έννοια του όρου; Η απάντηση είναι αρνητική. Δεν είναι, κι αυτό είναι πασιφανές.

Ας εξετάσουμε πρώτα τη δήλωση πως ο άνθρωπος πρέπει να έχει καλή μόρφωση και σύνεση. Μιλήστε για το τι σημαίνει από μόνη της η δήλωση: «Να έχεις καλή μόρφωση και σύνεση». (Περιγράφει κάποιον που είναι σχετικά ευπρεπής και έχει καλούς τρόπους.) Τι σημαίνει να είναι κανείς «ευπρεπής»; (Να ακολουθεί λίγο πολύ τους κανονισμούς.) Σωστά. Σε ποιους κανονισμούς υπακούει ένας τέτοιος άνθρωπος; Όσο πιο συγκεκριμένη απάντηση δώσεις, τόσο βαθύτερα θα κατανοήσεις αυτό το θέμα και την ουσία του. Τι σημαίνει, λοιπόν, να ακολουθεί κανείς τους κανονισμούς; Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Κατά τη διάρκεια του φαγητού, οι νεότεροι πρέπει να καθίσουν μόνο αφότου καθίσουν οι μεγαλύτεροί τους και να κάνουν ησυχία όταν δεν μιλούν εκείνοι. Μπορούν να φάνε τυχόν φαγητό που έχει περισσέψει μόνο αν τους το επιτρέψουν οι μεγαλύτεροί τους. Πέρα από αυτό, δεν επιτρέπεται να μιλάει κανείς κατά τη διάρκεια του φαγητού, να δείχνει τα δόντια του, να γελάει δυνατά, να κάνει θόρυβο όταν μασάει ή να σκαλίζει το φαγητό του. Όταν τελειώσουν με το φαγητό τους οι μεγαλύτεροι, οι νεότεροι πρέπει να σταματήσουν να τρώνε κατευθείαν και να σηκωθούν όρθιοι. Μπορούν να συνεχίσουν το γεύμα τους μόνο αφού έχουν ξεπροβοδίσει τους μεγαλύτερούς τους. Δεν είναι αυτό τήρηση κανονισμών; (Ναι.) Αυτοί οι κανονισμοί υπάρχουν σε κάποιο βαθμό σε κάθε σπίτι και νοικοκυριό, σε οικογένειες κάθε ονόματος και καταγωγής. Τους τηρούν λίγο πολύ όλοι οι άνθρωποι και, κατά συνέπεια, περιορίζονται από αυτούς. Κάθε οικογένεια έχει διαφορετικούς κανονισμούς. Ποιοι τους έθεσαν; Οι πρόγονοι της οικογένειας και οι αξιοσέβαστοι πρεσβύτεροι διαφορετικών εποχών του παρελθόντος. Αποκτούν ιδιαίτερη σημασία σε σημαντικές γιορτές και μέρες που γιορτάζεται η μνήμη κάποιου. Πρέπει να τους ακολουθούν όλοι, χωρίς καμία εξαίρεση. Αν κάποιος παραβεί ή παραβιάσει τους κανονισμούς, θα τιμωρηθεί αυστηρά σύμφωνα με τους περιορισμούς που έχει θέσει η οικογένειά του. Μπορεί, μάλιστα, να χρειαστεί να γονατίσει στον οικογενειακό βωμό και να ζητήσει συγχώρεση. Έτσι είναι οι κανονισμοί. Αυτά που συζητήσαμε τώρα ήταν μόνο κάποιοι από τους κανονισμούς που μπορεί να εφαρμόζονται σε ένα σπιτικό ή μια οικογένεια. Δεν εξηγούν κάπως αυτοί οι κανονισμοί το τι σημαίνει να είναι κανείς «ευπρεπής»; (Ναι.) Αρκεί κανείς να παρατηρήσει πώς τρώει κάποιος για να καταλάβει αν είναι ευπρεπής. Αν κάνει θόρυβο όταν μασάει, σκαλίζει το φαγητό του, ταΐζει μπουκιές στους άλλους, μιλάει με γεμάτο στόμα, γελάει δυνατά και, μάλιστα, δείχνει με το πιρούνι του το άτομο στο οποίο μιλάει, τότε μέσα απ’ όλα αυτά φανερώνει πως είναι απρεπής. Όταν λέμε πως κάποιος είναι απρεπής, υπονοούμε πως οι άλλοι τον επιπλήττουν, τον αμφισβητούν και τον σιχαίνονται εξαιτίας της συμπεριφοράς του. Οι ευπρεπείς, από την άλλη, δεν μιλάνε με γεμάτο στόμα, δεν χαχανίζουν, δεν σκαλίζουν το φαγητό τους ούτε ταΐζουν μπουκιές στους άλλους. Ακολουθούν τους κανονισμούς. Βλέποντας τη συμπεριφορά και το φέρσιμό τους, οι άλλοι τούς χαρακτηρίζουν ως ευπρεπείς. Με την ευπρέπειά τους αυτή, κερδίζουν τον σεβασμό, την εκτίμηση και τη συμπάθεια των άλλων. Αυτή είναι μία από τις πτυχές της ευπρέπειας. Άρα, τι είναι πραγματικά η ευπρέπεια; Μόλις είπαμε πως η «ευπρέπεια» έχει να κάνει μόνο με τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Στα παραδείγματα που δώσαμε μόλις, λόγου χάρη, υπάρχει ηλικιακή προτεραιότητα κατά διάρκεια του φαγητού. Όλοι πρέπει να τοποθετήσουν τα καθίσματά τους σύμφωνα με τους κανονισμούς και να μην καθίσουν σε λάθος θέση. Τόσο οι μεγαλύτερες όσο και οι νεότερες γενιές ακολουθούν τους οικογενειακούς κανονισμούς, τους οποίους δεν πρέπει να παραβιάσει κανείς. Φαίνεται να τους τηρούν πολύ αυστηρά και δείχνουν όλοι πολύ αβροί, ευγενείς και αξιοπρεπείς. Όσο κι αν δίνουν, όμως, αυτήν την εντύπωση, όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια καλή εξωτερική συμπεριφορά. Έχει να κάνει αυτό με διεφθαρμένες διαθέσεις; Όχι. Είναι απλώς ένα πρότυπο σύμφωνα με οποίο μετριούνται οι εξωτερικές συμπεριφορές των ανθρώπων. Ποιες συμπεριφορές εννοούμε; Κυρίως την ομιλία και τις πράξεις τους. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος δεν πρέπει να μιλάει με γεμάτο στόμα ή να κάνει θόρυβο όταν μασάει. Σε ένα τραπέζι, υπάρχει σειρά που ορίζει ποιος θα καθίσει πρώτος. Σε γενικές γραμμές, πρέπει να σηκωθείς και να καθίσεις στο τραπέζι με τον σωστό τρόπο. Όλα αυτά, χωρίς καμία εξαίρεση, δεν είναι τίποτε άλλο παρά συμπεριφορές· εξωτερικές συμπεριφορές. Είναι, λοιπόν, οι άνθρωποι πραγματικά διατεθειμένοι να ακολουθούν αυτούς τους κανονισμούς; Τι γνώμη έχουν γι’ αυτό το ζήτημα; Πώς νιώθουν γι’ αυτό; Τους ωφελεί να ακολουθούν αυτούς τους αξιολύπητους κανονισμούς; Μπορούν να τους βοηθήσουν να προοδεύσουν στη ζωή; Ποιο πρόβλημα προκύπτει αν ακολουθούν αυτούς τους αξιολύπητους κανονισμούς; Έχει αυτό κάποια σχέση με το αν αλλάζει η οπτική που έχει κάποιος για τα πράγματα και η ζωή-διάθεσή του; Όχι, καμία. Έχει να κάνει μόνο με τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Απλώς απαιτεί κάποια πράγματα από τη συμπεριφορά των ανθρώπων, τα οποία αφορούν τους κανονισμούς που πρέπει να τηρούν και να ακολουθούν. Όποια γνώμη κι αν έχει κάποιος γι’ αυτούς τους κανονισμούς, ακόμη κι αν τους μισεί και τους σιχαίνεται, δεν έχει επιλογή παρά να ζει δέσμιός τους, λόγω της οικογένειάς του, του κώδικά της και των προγόνων του. Κανείς, όμως, δεν διερευνά τι ακριβώς σκέφτονται οι άνθρωποι γι’ αυτούς τους κανονισμούς, πώς τους βλέπουν και τι γνώμη έχουν γι’ αυτούς ή ποια άποψη και στάση έχουν απέναντί τους. Αρκεί να εκδηλώνεις μια καλή συμπεριφορά και να ακολουθείς αυτούς τους κανόνες σε αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο. Όσοι το κάνουν αυτό είναι ευπρεπείς. Το ρητό «Να έχεις καλή μόρφωση και σύνεση» θέτει μόνο διάφορες απαιτήσεις για τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Χρησιμοποιείται απλώς για να οριοθετήσει τη συμπεριφορά των ανθρώπων, η οποία περιλαμβάνει τη στάση τους όταν κάθονται και σηκώνονται, τις κινήσεις του σώματός τους και των αισθητήριων οργάνων τους, τι βλέμμα πρέπει να έχουν, πώς πρέπει να κουνάνε τα χείλη τους, πώς πρέπει να γυρνούν το κεφάλι τους και ούτω καθεξής. Δίνει στους ανθρώπους ένα πρότυπο εξωτερικής συμπεριφοράς, χωρίς να λαμβάνει καθόλου υπόψη πώς είναι ο νους, η διάθεση και η ουσία της ανθρώπινης φύσης τους. Έτσι είναι το πρότυπο που λέει: «Να έχεις καλή μόρφωση και σύνεση». Αν πληροίς το πρότυπο αυτό, τότε είσαι άνθρωπος με καλή μόρφωση και σύνεση. Αν διαθέτεις αυτήν την καλή συμπεριφορά, τότε οι άλλοι σε βλέπουν ως άνθρωπο που αξίζει να εκτιμούν και να σέβονται. Έτσι δεν έχουν τα πράγματα; (Ναι.) Εστιάζει, λοιπόν, αυτή η δήλωση στη συμπεριφορά του ανθρώπου; (Ναι.) Σε τι χρησιμεύει πραγματικά αυτό το πρότυπο συμπεριφοράς; Στο να μετρά κυρίως κανείς αν κάποιος είναι ευπρεπής και ακολουθεί τους κανονισμούς, αν μπορεί να κερδίσει τον σεβασμό και την εκτίμηση των άλλων κατά τις αλληλεπιδράσεις του μαζί τους και αν είναι άξιος θαυμασμού. Δεν συμφωνεί καθόλου με τις αλήθεια-αρχές να μετρά κανείς έτσι τους ανθρώπους. Είναι κάτι ασήμαντο.

Η συναναστροφή μας πριν λίγο αφορούσε κυρίως μια από τις απαιτήσεις που επιβάλλει η δήλωση: «Να έχεις καλή μόρφωση και σύνεση» και πιο συγκεκριμένα την καλλιέργεια του ανθρώπου. Σε τι αναφέρεται το «να έχεις σύνεση»; (Να δείχνεις πως κατανοείς τους καλούς τρόπους και την εθιμοτυπία.) Κάπως επιφανειακά το θέτετε, αλλά είναι κι αυτό μέρος του. Δεν σημαίνει να έχεις την ευγένεια να αποδέχεσαι τη λογική, να είσαι δεκτικός στη λογική; Μπορούμε να το διατυπώσουμε έτσι; (Ναι.) Να κατανοεί κανείς τους καλούς τρόπους και την εθιμοτυπία και να έχει την ευγένεια να αποδέχεται τη λογική. Συνολικά, λοιπόν, αν κάποιος διαθέτει τους τρόπους συμπεριφοράς που υπαγορεύει το «να έχεις καλή μόρφωση και σύνεση», πώς ακριβώς τους εκδηλώνει γενικότερα; Ξέρετε κάποιον άνθρωπο που έχει καλή μόρφωση και σύνεση; Μήπως είναι έτσι κάποιος από τους πρεσβυτέρους, τους συγγενείς ή τους φίλους σας; Ποιο είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των ανθρώπων; Ακολουθούν τεράστιο αριθμό κανονισμών. Δίνουν μεγάλη προσοχή στον τρόπο που μιλάνε κι έτσι δεν είναι ούτε άξεστοι ούτε ωμοί ούτε πληγώνουν τους άλλους. Όταν κάθονται, κάθονται σωστά· όταν στέκονται, έχουν σωστή στάση του σώματος. Οι άλλοι θεωρούν τη συμπεριφορά τους εκλεπτυσμένη και συγκροτημένη από κάθε άποψη και, όταν τους βλέπουν, νιώθουν μια συμπάθεια γι’ αυτούς και ταυτόχρονα τους ζηλεύουν. Όταν γνωρίζουν κάποιον, χαμηλώνουν το κεφάλι, γέρνουν μπροστά το σώμα, υποκλίνονται και του κάνουν τεμενάδες. Μιλούν ευγενικά, τηρούν αυστηρά τους κανόνες της δημόσιας ευπρέπειας και τάξης και δεν έχουν τις συνήθειες και την άναρχη συμπεριφορά που διακρίνει τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας. Σε γενικές γραμμές, η συμπεριφορά τους προς τα έξω φανερώνει άνεση και θεωρείται αξιέπαινη. Υπάρχει, όμως, κάτι ανησυχητικό σ’ αυτό: Γι’ αυτούς, τα πάντα έχουν τους κανονισμούς τους. Πρέπει να τρώνε, να κοιμούνται, να περπατούν, ακόμη και να φεύγουν από το σπίτι και να επιστρέφουν σύμφωνα με κανονισμούς. Όταν είσαι με έναν τέτοιο άνθρωπο, νιώθεις πολύ περιορισμένος και νευρικός. Δεν ξέρεις πότε θα σου ξεφουρνίσει κάποιον κανονισμό· αν εσύ τον παραβιάσεις χωρίς να το πολυσκεφτείς, θα φανείς απερίσκεπτος και αδαής, ενώ εκείνος πολύ εκλεπτυσμένος. Δείχνει πόσο εκλεπτυσμένος είναι ακόμη και στον τρόπο που χαμογελάει, αφού δεν φανερώνει τα δόντια του, αλλά και στον τρόπο που κλαίει, αφού ποτέ δεν κλαίει μπροστά σε άλλους, αλλά χωμένος κάτω από τα σκεπάσματά του αργά το βράδυ, ενώ οι άλλοι κοιμούνται. Σε ό,τι κι αν κάνει, ακολουθεί κανονισμούς. Αυτό λέγεται «ανατροφή». Τέτοιοι άνθρωποι ζουν σε έναν κόσμο εθιμοτυπίας, σε μια μεγάλη οικογένεια· έχουν πάρα πολλούς κανονισμούς και σπουδαία ανατροφή. Όπως κι αν το θέσουμε, οι καλοί τρόποι που υπαγορεύει το να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση είναι μια καλή συμπεριφορά προς τα έξω που καλλιεργείται στον άνθρωπο από το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε και του εμπεδώνεται σταδιακά από τα υψηλά στάνταρ και τις αυστηρές απαιτήσεις που ο ίδιος θέτει στη συμπεριφορά του. Όπως κι αν επηρεάζουν αυτοί οι τρόποι τους άλλους, αφορούν μόνο τη συμπεριφορά του ατόμου προς τα έξω. Αν και το άτομο θεωρεί ότι τέτοιους καλούς τρόπους οι άλλοι τους επιδοκιμάζουν και θέλουν να τους υιοθετήσουν, ωστόσο διαφέρουν από τη διάθεσή του. Όσο καλή κι αν είναι η συμπεριφορά κάποιου προς τα έξω, δεν μπορεί να κρύψει τη διεφθαρμένη διάθεσή του και σίγουρα δεν ισοδυναμεί με αλλαγή στη διεφθαρμένη διάθεσή του. Αν και ένας άνθρωπος που έχει καλή μόρφωση και σύνεση είναι αρκετά πειθαρχημένος στη συμπεριφορά του και οι άλλοι τον θαυμάζουν και τον εκτιμούν πολύ, αυτή η καλή του συμπεριφορά δεν χρησιμεύει σε τίποτα όταν εκδηλώνεται η διεφθαρμένη διάθεσή του. Όσο ευγενής και ώριμος κι αν είναι στη συμπεριφορά του, όταν του συμβαίνει κάτι που αφορά τις αλήθεια-αρχές, αυτή η καλή του συμπεριφορά είναι τελείως άχρηστη και δεν τον παρακινεί να κατανοήσει την αλήθεια. Αντίθετα, επειδή έχει την αντίληψη πως το να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση είναι κάτι το θετικό, εκλαμβάνει αυτό το πράγμα ως την αλήθεια και το χρησιμοποιεί για να μετρήσει και να αμφισβητήσει τα λόγια που λέει ο Θεός. Μετρά την ομιλία και τις πράξεις του σύμφωνα μ’ αυτήν τη δήλωση, αλλά και τη χρησιμοποιεί ως πρότυπο για να μετρά και τους άλλους. Εξετάστε τώρα τον ορισμό του «Τι σημαίνει να επιδιώκει κανείς την αλήθεια», ο οποίος είναι να βλέπει κανείς τους ανθρώπους και τα πράγματα και να συμπεριφέρεται και να ενεργεί αποκλειστικά σύμφωνα με τα λόγια του Θεού, έχοντας ως κριτήριό του την αλήθεια. Πείτε Μου, έχει καμία σχέση με τα λόγια του Θεού και την αλήθεια το πρότυπο της συμπεριφοράς προς τα έξω που απαιτεί να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση; (Όχι.) Όχι μόνο δεν έχει σχέση μ’ αυτά, αλλά έρχεται και σε σύγκρουση μαζί τους. Και σε τι συνίσταται αυτή η σύγκρουση; (Τέτοια ρητά κάνουν τους ανθρώπους να εστιάζουν μόνο στην καλή συμπεριφορά προς τα έξω, αγνοώντας τις προθέσεις και τις διεφθαρμένες διαθέσεις που έχουν μέσα τους. Τους κάνουν να παραπλανώνται από τους καλούς τρόπους, να μην αναλογίζονται τι υπάρχει μέσα στις σκέψεις και τις ιδέες τους, να μην μπορούν να διακρίνουν τη διεφθαρμένη διάθεσή τους, αλλά και να ζηλεύουν και να λατρεύουν τυφλά τους άλλους βάσει της συμπεριφοράς τους.) Αυτές είναι οι συνέπειες του να αποδέχεται κανείς τις δηλώσεις της παραδοσιακής κουλτούρας. Όταν ένας άνθρωπος βλέπει, λοιπόν, κάποιον να εκδηλώνει αυτούς τους καλούς τρόπους, τους εκτιμά ιδιαίτερα. Αρχικά, τους θεωρεί ως καλά και θετικά πράγματα και, έχοντας αυτήν την πεποίθηση ως βάση του, τους αντιμετωπίζει σαν να είναι η αλήθεια. Στη συνέχεια, το χρησιμοποιεί αυτό ως το κριτήριο βάσει του οποίου συγκρατεί τον εαυτό του και μετρά τους άλλους· βασίζει σ’ αυτό τις απόψεις του για τους ανθρώπους και τα πράγματα, με αποτέλεσμα να βασίζει σ’ αυτό και τη συμπεριφορά και τις πράξεις του. Αυτό δεν έρχεται, λοιπόν, σε σύγκρουση με την αλήθεια; (Ναι.) Για την ώρα, δεν θα αναλύσουμε το αν παραπλανά τους ανθρώπους η δήλωση πως πρέπει κανείς να έχει καλή μόρφωση και σύνεση και θα μιλήσουμε για τη δήλωση την ίδια. «Να έχεις καλή μόρφωση και σύνεση»: Είναι μια πολιτισμένη, ευγενική δήλωση που αρέσει σε όλους και που οι άνθρωποι τη χρησιμοποιούν για να μετρούν τους άλλους και να βλέπουν τους ανθρώπους και τα πράγματα, υποθέτοντας ότι είναι κάτι σωστό και καλό και πως αποτελεί κριτήριο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να την εκλαμβάνουν και ως τη βάση για τη συμπεριφορά και τις πράξεις τους. Οι άνθρωποι, για παράδειγμα, δεν βασίζονται στα λόγια του Θεού για να μετρήσουν πόσο καλός είναι κάποιος. Σε τι βασίζονται; Στα εξής: «Έχει αυτός ο άνθρωπος καλή μόρφωση και σύνεση; Έχει καλλιεργημένη συμπεριφορά προς τα έξω; Τηρεί αυστηρά τους κανονισμούς; Σέβεται τους άλλους; Έχει τρόπους; Έχει ταπεινή στάση όταν μιλά με άλλους; Διαθέτει την καλή συμπεριφορά που είχε κάποτε και ο Κονγκ Ρονγκ, ο οποίος πρόσφερε τα μεγαλύτερα αχλάδια στους άλλους;^[α] Είναι τέτοιος άνθρωπος;» Σε τι βασίζονται οι άνθρωποι όταν διατυπώνουν αυτά τα ερωτήματα κι αυτές τις απόψεις; Αρχικά, στο κριτήριο που λέει ότι πρέπει να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση. Είναι σωστό να το χρησιμοποιούν αυτό ως κριτήριό τους; (Όχι.) Γιατί δεν είναι σωστό; Η απάντηση είναι πολύ απλή κι όμως δεν μπορείτε να τη βρείτε. Επειδή ο Θεός δεν μετρά έτσι τα πράγματα, ούτε θα έβαζε τον άνθρωπο να κάνει κάτι τέτοιο. Αν το κάνει αυτό ο άνθρωπος, τότε σφάλλει. Αν μετρά κανείς έτσι έναν άνθρωπο ή ένα γεγονός, αν χρησιμοποιεί αυτό ως πρότυπο για να βλέπει τους ανθρώπους και τα πράγματα, τότε παραβιάζει την αλήθεια και τα λόγια του Θεού. Αυτή είναι η σύγκρουση μεταξύ των παραδοσιακών αντιλήψεων και της αλήθειας. Έτσι δεν είναι; (Ναι.) Σε τι θέλει ο Θεός να βασίζεται ο άνθρωπος όταν μετρά τους άλλους; Σύμφωνα με τι θέλει ο Θεός να βλέπει κάποιος τους ανθρώπους και τα πράγματα; (Σύμφωνα με τα λόγια Του.) Θέλει ο άνθρωπος να βλέπει τους άλλους σύμφωνα με τα λόγια Του. Πιο συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει πως θέλει ο άνθρωπος να μετρά αν κάποιος έχει ανθρώπινη φύση σύμφωνα με τα λόγια Του. Αυτή είναι εν μέρει η απάντηση. Πέρα από αυτό, βασίζεται στο αν κάποιος αγαπά την αλήθεια, αν έχει θεοφοβούμενη καρδιά και αν μπορεί να υποταχθεί στην αλήθεια. Αυτές δεν είναι οι λεπτομέρειες του ερωτήματος; (Ναι.) Σε τι βασίζεται, λοιπόν, ο άνθρωπος για να μετρήσει πόσο καλός είναι κάποιος; Στο αν είναι καλλιεργημένος και τηρεί αυστηρά τους κανονισμούς, αν κάνει θόρυβο όταν μασάει και σκαλίζει το φαγητό του όταν τρώει και αν περιμένει να καθίσουν οι μεγαλύτεροί του στο τραπέζι προτού καθίσει και ο ίδιος. Τέτοια πράγματα χρησιμοποιεί για να μετρήσει τους άλλους. Αυτό δεν σημαίνει πως χρησιμοποιεί το πρότυπο συμπεριφοράς τού να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση; (Ναι.) Είναι ακριβή τα αποτελέσματα που παίρνει όποιος μετρά έτσι τους άλλους; Συμφωνούν με την αλήθεια; (Όχι.) Είναι ξεκάθαρο πως δεν συμφωνούν με την αλήθεια. Τι προκύπτει τελικά όταν μετρά κανείς τους άλλους μ’ αυτόν τον τρόπο; Το άτομο που μετρά έτσι τους άλλους πιστεύει πως όποιοι έχουν καλή μόρφωση και σύνεση είναι καλοί άνθρωποι. Αν του ζητήσεις να συναναστραφεί σχετικά με την αλήθεια, πάντα θα ενσταλάζει στους ανθρώπους αυτούς τους τοπικούς κανόνες και διδαχές και αυτούς τους καλούς τρόπους. Η ενστάλαξη αυτών των πραγμάτων στους ανθρώπους θα έχει ως τελικό αποτέλεσμα να αποκτήσουν καλή συμπεριφορά, χωρίς όμως να αλλάξει καθόλου η διεφθαρμένη ουσία τους. Το να ενεργούν έτσι απέχει πολύ από την αλήθεια και τα λόγια του Θεού. Τέτοιοι άνθρωποι διαθέτουν απλώς κάποιους καλούς τρόπους συμπεριφοράς. Μπορούν, λοιπόν, να αλλάξουν οι διεφθαρμένες διαθέσεις που έχουν μέσα τους λόγω της καλής τους συμπεριφοράς; Θα καταφέρουν να είναι υπάκουοι και αφοσιωμένοι στον Θεό; Ούτε κατά διάνοια. Σε τι έχουν μεταμορφωθεί αυτοί οι άνθρωποι; Σε Φαρισαίους. Έχουν απλώς καλή συμπεριφορά προς τα έξω, αλλά δεν καταλαβαίνουν ουσιαστικά την αλήθεια και δεν μπορούν να υποταχθούν στον Θεό. Έτσι δεν είναι; (Ναι.) Εκ πρώτης όψεως, δεν ήταν άψογοι οι Φαρισαίοι; Τηρούσαν το Σάββατο και εκείνη τη μέρα δεν έκαναν τίποτα. Μιλούσαν ευγενικά, τηρούσαν με μεγάλη ευλάβεια τους κανονισμούς και τους κανόνες και ήταν πολύ καλλιεργημένοι, πολιτισμένοι και μορφωμένοι. Στο τέλος ο Θεός τούς καταράστηκε, επειδή ήξεραν να μεταμφιέζονται καλά και όχι μόνο δεν είχαν καθόλου φόβο Θεού, αλλά και Τον έκριναν και Τον καταδίκαζαν. Ο Θεός τούς όρισε ως υποκριτές Φαρισαίους που όλοι τους κάνουν κακό. Παρομοίως, είναι προφανές πως όσοι χρησιμοποιούν την καλή συμπεριφορά τού να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση ως κριτήριο για τη συμπεριφορά και τις πράξεις τους δεν είναι άνθρωποι που επιδιώκουν την αλήθεια. Φυσικά, όταν χρησιμοποιούν αυτόν τον κανόνα για να μετρούν τους άλλους και να συμπεριφέρονται και να ενεργούν, δεν επιδιώκουν την αλήθεια· και όταν κρίνουν κάποιον ή κάτι, το πρότυπο και η βάση για την κρίση τους δεν εναρμονίζονται με την αλήθεια, αλλά την παραβιάζουν. Εστιάζουν μόνο στη συμπεριφορά και τους τρόπους ενός ανθρώπου, όχι στη διάθεση και την ουσία του. Δεν βασίζονται στα λόγια του Θεού ούτε στην αλήθεια. Αντίθετα, μετρούν τους άλλους με βάση το πρότυπο συμπεριφοράς της παραδοσιακής κουλτούρας που λέει να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση. Ως αποτέλεσμα, εφόσον κάποιος έχει καλή συμπεριφορά προς τα έξω, όπως καλή μόρφωση και σύνεση, θεωρούν πως είναι καλός και πως εναρμονίζεται με τις προθέσεις του Θεού. Όταν οι άνθρωποι αρχίζουν να κατηγοριοποιούν έτσι τους άλλους, είναι προφανές πως έχουν ταχθεί ενάντια στην αλήθεια και στα λόγια του Θεού. Όσο περισσότερο χρησιμοποιούν αυτό το κριτήριο συμπεριφοράς για να βλέπουν τους ανθρώπους και τα πράγματα και να συμπεριφέρονται και να ενεργούν τόσο περισσότερο απομακρύνονται από τα λόγια του Θεού και την αλήθεια. Ακόμη και τότε, απολαμβάνουν αυτό που κάνουν και πιστεύουν πως επιδιώκουν την αλήθεια. Υποστηρίζοντας κάποιες από τις καλές δηλώσεις της παραδοσιακής κουλτούρας, πιστεύουν πως υποστηρίζουν την αλήθεια και την αληθινή οδό. Όσο κι αν τηρούν, όμως, αυτά τα πράγματα και όσο κι αν επιμένουν σ’ αυτά, στο τέλος δεν θα έχουν βιώσει ούτε θα έχουν αντιληφθεί καθόλου τα λόγια του Θεού και την αλήθεια, δεν θα υποτάσσονται καθόλου στον Θεό, ούτε θα έχουν αποκτήσει, βέβαια, αληθινό φόβο Θεού. Αυτό συμβαίνει όταν οι άνθρωποι υποστηρίζουν άκριτα όλους τους καλούς τρόπους συμπεριφοράς, όπως το να έχει κανείς καλή μόρφωση και σύνεση. Όσο περισσότερο εστιάζει ο άνθρωπος στην καλή συμπεριφορά, στη βίωση και την επιδίωξή της, τόσο περισσότερο απομακρύνεται από τα λόγια του Θεού. Και όσο περισσότερο απομακρύνεται από τα λόγια του Θεού τόσο λιγότερο είναι σε θέση να κατανοήσει την αλήθεια. Αυτό είναι αναμενόμενο. Αν βελτιωθεί η συμπεριφορά κάποιου, αυτό σημαίνει πως έχει αλλάξει η διάθεσή του; Έχετε εμπειρία πάνω σε αυτό; Έχετε επιδιώξει ποτέ ασυναίσθητα να είστε άνθρωποι με καλή μόρφωση και σύνεση; (Ναι.) Αυτό συμβαίνει επειδή όλοι καταλαβαίνουν πως, αν κάποιος έχει καλή μόρφωση και σύνεση, οι άλλοι τον θεωρούν ιδιαίτερα αξιοσέβαστο και ευγενή και τον έχουν σε μεγάλη εκτίμηση. Έτσι έχουν τα πράγματα, σωστά; (Ναι.) Δεν θα πρέπει, άρα, να είναι κακό να διαθέτει κανείς αυτούς τους καλούς τρόπους συμπεριφοράς. Μπορεί, όμως, να διορθωθεί η διεφθαρμένη διάθεση ενός ανθρώπου αν αποκτήσει αυτούς τους καλούς τρόπους συμπεριφοράς, αυτές τις καλές εκδηλώσεις; Μπορεί αυτό να τον εμποδίσει να κάνει κακές πράξεις; Αν όχι, σε τι ωφελεί αυτή η καλή συμπεριφορά; Σε τίποτα δεν ωφελεί, είναι μόνο επιφανειακά ευχάριστη. Μπορούν οι άνθρωποι με τέτοια καλή συμπεριφορά να υποταχθούν στον Θεό; Μπορούν να αποδεχθούν και να κάνουν πράξη την αλήθεια; Προφανώς και όχι. Η καλή συμπεριφορά δεν μπορεί να αντικαταστήσει την άσκηση της αλήθειας από τον άνθρωπο. Έτσι συνέβη και με τους Φαρισαίους. Είχαν άριστη συμπεριφορά και ήταν πολύ ευλαβείς, αλλά πώς φέρθηκαν στον Κύριο Ιησού; Κανείς δεν θα φανταζόταν πως θα σταύρωναν τον Σωτήρα της ανθρωπότητας. Άρα, λοιπόν, όσοι έχουν μόνο καλή συμπεριφορά προς τα έξω χωρίς να έχουν κερδίσει την αλήθεια διατρέχουν κίνδυνο. Μπορεί να συνεχίσουν να κάνουν ό,τι έκαναν, να αντιστέκονται, δηλαδή, στον Θεό και να Τον προδίδουν. Αν δεν το διακρίνετε αυτό, μπορεί, ως συνήθως, να σας παραπλανά ακόμα η καλή συμπεριφορά των ανθρώπων.

Υποσημειώσεις:

α. Ο Κονγκ Ρονγκ εμφανίζεται σε μια πολύ γνωστή κινεζική ιστορία που χρησιμοποιείται παραδοσιακά για να μαθαίνει στα παιδιά τις αξίες της ευγένειας και της αδελφικής αγάπης. Σύμφωνα με την ιστορία, όταν η οικογένειά του έλαβε ένα καλάθι αχλάδια, ο τετράχρονος Κονγκ Ρονγκ έδωσε τα μεγαλύτερα αχλάδια στα μεγαλύτερα αδέρφια του και κράτησε το μικρότερο για τον εαυτό του.