Το θέμα της συναναστροφής μας προηγουμένως ήταν πως οι άνθρωποι θα πρέπει να εγκαταλείψουν την επιδίωξη της συζυγικής ευτυχίας και πως αρκεί απλά να ανταποκρίνονται στις ευθύνες που έχουν στο πλαίσιο του γάμου. Τώρα που ολοκληρώσαμε τη συναναστροφή πάνω στην εγκατάλειψη της επιδίωξης της συζυγικής ευτυχίας, θα συναναστραφούμε σχετικά με ένα άλλο θέμα: Δεν είσαι σκλάβος του γάμου. Αυτό είναι ένα θέμα πάνω στο οποίο θα πρέπει να συναναστραφούμε. Τι πιστεύουν κάποιοι άνθρωποι αφού παντρευτούν; «Αυτή είναι πλέον η ζωή μου. Είναι γραφτό μου να ζήσω μ’ αυτόν τον άνθρωπο για το υπόλοιπο της ζωής μου. Ούτε οι γονείς ούτε οι πρεσβύτεροι της οικογένειάς μου ούτε και οι φίλοι μου είναι το στήριγμά μου εφ’ όρου ζωής. Ποιος είναι το στήριγμά μου; Ο άνθρωπος που παντρεύτηκα. Σ’ αυτόν θα βασίζομαι όλη μου τη ζωή». Έχοντας τέτοιες σκέψεις στο μυαλό τους, πολλοί άνθρωποι θεωρούν άκρως σημαντικό τον γάμο και πιστεύουν πως, μόλις παντρευτούν, θα έχουν μια σταθερή ζωή, ένα ασφαλές καταφύγιο και έναν άνθρωπο στον οποίο θα μπορούν να εκμυστηρεύονται πράγματα. Οι γυναίκες λένε: «Τώρα που παντρεύτηκα, μπορώ να στηρίζομαι στις πλάτες του συζύγου μου». Οι άντρες λένε: «Τώρα που παντρεύτηκα, έχω ένα ήρεμο σπιτικό και δεν γυρίζω πια από δω κι από κει. Νιώθω ευτυχισμένος και μόνο που το σκέφτομαι. Κοίτα πώς είναι οι αδέσμευτοι γύρω μου. Οι γυναίκες τριγυρίζουν όλη μέρα χωρίς να έχουν ένα σταθερό σπιτικό, χωρίς κάποιον να βασιστούν και να πουν τον πόνο τους, ενώ οι άντρες δεν ξέρουν τι θα πει σπιτική θαλπωρή. Πόσο αξιοθρήνητοι είναι!» Όταν σκέφτονται, λοιπόν, τη δική τους συζυγική ευτυχία, θεωρούν πως τους γεμίζει και τους ικανοποιεί πολύ. Πέρα από την ικανοποίηση που νιώθουν, θεωρούν πως πρέπει να κάνουν κάτι για τον γάμο και το σπιτικό τους. Μόλις παντρεύονται, λοιπόν, κάποιοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να αφιερώσουν τα πάντα στον έγγαμο βίο τους και ετοιμάζονται να πασχίσουν, να αγωνιστούν και να δουλέψουν σκληρά για τον γάμο τους. Κάποιοι βγάζουν χρήματα και υποφέρουν απεγνωσμένα, ενώ ακόμη περισσότεροι, φυσικά, εμπιστεύονται την ευτυχία της ζωής τους στον σύντροφό τους. Πιστεύουν πως το αν θα είναι ευτυχισμένοι και χαρούμενοι στη ζωή εξαρτάται από το πώς είναι ο σύντροφός τους, από το αν είναι καλός άνθρωπος, αν ταιριάζουν οι προσωπικότητες και τα ενδιαφέροντά τους, αν είναι κουβαλητής και μπορεί να κουμαντάρει μια οικογένεια, αν θα μπορεί να τους εξασφαλίζει τα βασικά στο μέλλον και να τους προσφέρει μια ευτυχισμένη, σταθερή και υπέροχη οικογένεια και αν θα μπορεί να τους παρηγορεί αν τους βρουν αρρώστιες, βάσανα, αποτυχίες ή αναποδιές. Για να τα εξακριβώσουν όλα αυτά, δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στον σύντροφό τους όσο συζούν. Παρατηρούν και καταγράφουν με μεγάλη φροντίδα και προσοχή τις σκέψεις, τις απόψεις, την ομιλία, τη συμπεριφορά και την κάθε κίνησή του, καθώς και όλα τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες του. Θυμούνται με κάθε λεπτομέρεια όλες τις σκέψεις, τις απόψεις, τα λόγια και τις συμπεριφορές που αποκάλυψε ο σύντροφός τους στη ζωή, έτσι ώστε να τον καταλάβουν καλύτερα. Ταυτόχρονα, ελπίζουν πως και ο σύντροφός θα τους καταλάβει καλύτερα, ανοίγει ο ένας την καρδιά του στον άλλο ώστε να μπορούν να συγκρατούν καλύτερα ο ένας τον άλλο ή ώστε να είναι οι πρώτοι που θα βρεθούν πλάι στον σύντροφό τους όποτε συμβεί κάτι, οι πρώτοι που θα τον βοηθήσουν, θα ορθώσουν το ανάστημά τους και θα τον στηρίξουν, θα τον ενθαρρύνουν και θα είναι βράχος για εκείνον. Ζώντας έτσι, καθένας από τους συζύγους σπανίως προσπαθεί να διακρίνει τι είδους άνθρωπος είναι ο άλλος, ζώντας αποκλειστικά μέσα στα συναισθήματα που έχει για τον σύντροφό του, τα οποία και χρησιμοποιεί για να τον φροντίσει και να τον ανεχθεί, καθώς και να χειριστεί κάθε ελάττωμα, ατέλεια και επιδίωξη που έχει, φτάνοντας μέχρι και στο σημείο να είναι πάντα στις διαταγές του. Ένας άντρας λέει, για παράδειγμα, στη γυναίκα του: «Οι συναθροίσεις σου κρατάνε πολλή ώρα. Ας πηγαίνεις για μισή ώρα και μετά να γυρίζεις σπίτι». «Θα κάνω ό,τι μπορώ» απαντάει εκείνη. Πράγματι, την επόμενη φορά πηγαίνει στη συνάθροιση για μισή ώρα και μετά επιστρέφει σπίτι. «Πολύ καλύτερα» λέει αυτήν τη φορά ο σύζυγός της. «Την επόμενη φορά, πήγαινε να δώσεις μόνο το παρών και γύρνα κατευθείαν πίσω». Εκείνη απαντάει: «Αχ! Τόσο πολύ σου λείπω, δηλαδή! Εντάξει, θα κάνω ό,τι μπορώ». Πράγματι, στην επόμενη συνάθροιση, δεν τον απογοητεύει και γυρίζει σπίτι μετά από δέκα περίπου λεπτά. «Τώρα μάλιστα!» λέει ο άντρας της, πολύ ευχαριστημένος και χαρούμενος. Αν θέλει από τη γυναίκα του να πάει δεξιά, αυτή δεν τολμά να πάει αριστερά· αν θέλει να γελάσει, αυτή δεν τολμά να κλάψει. Όταν τη βλέπει να διαβάζει τα λόγια του Θεού και να ακούει ύμνους, δεν του αρέσει καθόλου και νιώθει αηδία. Λέει, λοιπόν: «Τι νόημα έχει να διαβάζεις όλη την ώρα αυτά τα λόγια και να ψέλνεις αυτούς τους ύμνους; Δεν γίνεται να μη τα διαβάζεις και να μην ψέλνεις όταν είμαι σπίτι;» «Εντάξει» απαντάει εκείνη. «Θα σταματήσω». Δεν τολμά να διαβάζει πια τα λόγια του Θεού και να ακούει ύμνους. Οι απαιτήσεις του συζύγου της την κάνουν τελικά να καταλάβει πως δεν του αρέσει που πιστεύει στον Θεό και διαβάζει τα λόγια Του. Όταν είναι σπίτι, λοιπόν, του κρατάει συντροφιά, βλέπουν μαζί τηλεόραση, τρώνε μαζί τα γεύματά τους, κάνουν συζητήσεις και τον ακούει όποτε εκφράζει τα παράπονά του. Θα έκανε τα πάντα γι’ αυτόν, αρκεί να είναι ευτυχισμένος. Αυτές θεωρεί πως είναι οι ευθύνες που οφείλει να επωμίζεται μια σύζυγος. Πότε διαβάζει, λοιπόν, τα λόγια του Θεού; Περιμένει μέχρι να φύγει ο άντρας της από το σπίτι, κλειδώνει την πόρτα και αρχίζει βιαστικά την ανάγνωση. Όταν ακούει κάποιον στην πόρτα, κρύβει γρήγορα το βιβλίο και τρομάζει τόσο πολύ που δεν τολμά να συνεχίσει να το διαβάζει. Όταν ανοίγει την πόρτα, βλέπει πως τζάμπα ανησύχησε· δεν επέστρεψε ο σύζυγός της, οπότε συνεχίζει την ανάγνωση. Καθώς διαβάζει, είναι σε αναμμένα κάρβουνα, νευρική και φοβισμένη. Σκέφτεται: «Κι αν όντως γυρίσει σπίτι; Καλύτερα να μη διαβάσω άλλο τώρα. Θα τον πάρω τηλέφωνο να δω πού είναι και τι ώρα θα γυρίσει». Εκείνος της λέει στο τηλέφωνο: «Έχω πολλή δουλειά σήμερα. Μπορεί να μη γυρίσω μέχρι τις τρεις ή τις τέσσερις». Εκείνη ναι μεν ηρεμεί, αλλά μπορεί να γαληνέψει το μυαλό της τόσο ώστε να διαβάσει τα λόγια του Θεού; Όχι. Η σκέψη της έχει αναστατωθεί. Προσέρχεται βιαστικά ενώπιον του Θεού για να προσευχηθεί, και τι λέει; Λέει πως δεν πιστεύει αρκετά στον Θεό; Πως φοβάται τον σύζυγό της και δεν μπορεί να γαληνέψει το μυαλό της ώστε να διαβάσει τα λόγια Του; Νιώθει ότι δεν μπορεί να πει τέτοια πράγματα, οπότε δεν έχει τίποτα να πει στον Θεό. Τότε, όμως, κλείνει τα μάτια και σταυρώνει τα χέρια. Ηρεμεί, δεν νιώθει πια τόσο ταραγμένη, οπότε συνεχίζει να διαβάζει τα λόγια Του. Δεν μπορεί, όμως, να συγκεντρωθεί και σκέφτεται: «Πού είχα μείνει; Τι σκεφτόμουν; Έχασα τελείως τον ειρμό της σκέψης μου». Όσο περισσότερο το σκέφτεται τόσο πιο εκνευρισμένη και ανήσυχη νιώθει: «Άσε, δεν θα διαβάσω σήμερα. Δεν πειράζει αν δεν κάνω μια μέρα την πνευματική μου άσκηση». Εσείς τι πιστεύετε; Πάει καλά η ζωή της; (Όχι.) Είναι συζυγική δυστυχία ή ευτυχία αυτό; (Δυστυχία.) Σ’ αυτό το σημείο, κάποιοι ανύπαντροι μπορεί να πουν το εξής: «Έπεσες στα βαθιά, έτσι; Ο γάμος δεν έχει τίποτα το καλό, σωστά; Κοίτα πόσο υπέροχη είναι η δική μου ζωή. Δεν χρειάζεται να ανησυχώ για κανέναν και κανείς δεν με εμποδίζει να πηγαίνω σε συναθροίσεις και να κάνω το καθήκον μου όποτε θέλω». Προκειμένου να είναι ευχαριστημένος μαζί σου ο σύντροφός σου και να συμφωνήσει να διαβάζεις πού και πού τα λόγια του Θεού και να πηγαίνεις σε συναθροίσεις, κάθε μέρα σηκώνεσαι πολύ νωρίς για να ετοιμάσεις πρωινό, να τακτοποιήσεις το σπίτι, να καθαρίσεις, να ταΐσεις τις κότες και τον σκύλο και να κάνεις κάθε λογής εξουθενωτικές δουλειές, ακόμη και εκείνες που αναλαμβάνουν συνήθως οι άντρες. Για να ικανοποιήσεις τον άντρα σου, εργάζεσαι ακούραστα σαν καμιά υπηρέτρια. Πριν γυρίσει στο σπίτι, γυαλίζεις τα δερμάτινα παπούτσια του και τακτοποιείς τις παντόφλες του. Μόλις επιστρέψει, τρέχεις να τινάξεις τη σκόνη από πάνω του, τον βοηθάς να βγάλει το πανωφόρι του, το κρεμάς και τον ρωτάς: «Πολλή ζέστη έχει σήμερα. Ζεσταίνεσαι; Θέλεις κάτι να πιεις; Τι θα ήθελες να φας σήμερα; Κάτι ξινό ή μήπως κάτι πικάντικο; Θέλεις να αλλάξεις ρούχα; Βγάλε αυτά που φοράς για να σου τα πλύνω». Είσαι σαν υπηρέτρια ή σκλάβα. Έχεις ήδη ξεπεράσει τα όρια των ευθυνών που οφείλεις να επωμίζεσαι στο πλαίσιο του γάμου. Ο άντρας σου σε κάνει ό,τι θέλει και τον βλέπεις σαν αφέντη σου. Σε μια τέτοια οικογένεια, είναι εμφανής η διαφορά στη θέση μεταξύ των δύο συζύγων: Ο ένας είναι ο σκλάβος και ο άλλος ο αφέντης· ο ένας είναι δουλοπρεπής και ταπεινός, ενώ ο άλλος φαίνεται άγριος και επιβλητικός· ο ένας κάνει τεμενάδες, ενώ ο άλλος κορδώνεται σαν το παγόνι. Είναι προφανές πως η θέση των δύο συζύγων στο πλαίσιο του γάμου είναι άνιση. Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν ταπεινώνει τον εαυτό της αυτή η σκλάβα; (Ναι.) Πράγματι, ταπεινώνει τον εαυτό της. Δεν έχεις καταφέρει να ανταποκριθείς στην ευθύνη που έχει ορίσει ο Θεός να έχει ο άνθρωπος απέναντι στον γάμο. Το έχεις παρακάνει. Ο σύζυγός σου δεν επωμίζεται καμία ευθύνη και δεν κάνει τίποτα. Παρόλα αυτά, εσύ παραμένεις στις διαταγές ενός τέτοιου συζύγου, υποτάσσεσαι στην εξουσία του και γίνεσαι πρόθυμα η σκλάβα και υπηρέτριά του για να τον υπηρετείς και να κάνεις τα πάντα γι’ αυτόν. Τι είδους άνθρωπος είσαι, λοιπόν; Ποιος ακριβώς είναι ο Κύριός σου; Γιατί δεν ασκείσαι έτσι για τον Θεό; Ο Θεός όρισε ο σύντροφός σου να σε φροντίζει στη ζωή. Είναι κάτι που οφείλει να κάνει και δεν του χρωστάς τίποτα. Εσύ κάνεις ό,τι οφείλεις και ανταποκρίνεσαι στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις σου. Εκείνος κάνει το ίδιο; Κάνει αυτό που οφείλει; Σε έναν γάμο, δεν ισχύει πως όποιος είναι φοβερός και τρομερός είναι ο αφέντης και όποιος μπορεί να εργάζεται σκληρά και να κάνει τα πιο πολλά θα πρέπει να είναι ο σκλάβος. Σε έναν γάμο, και οι δύο σύζυγοι θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις ευθύνες που έχουν απέναντι στον άλλο και να συντροφεύουν ο ένας τον άλλο. Και οι δύο έχουν ευθύνη απέναντι στον άλλο· και οι δύο έχουν υποχρεώσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκριθούν και πράγματα που πρέπει να κάνουν στο πλαίσιο του γάμου. Θα πρέπει να ενεργείς σύμφωνα με τον ρόλο σου. Όποιος κι αν είναι αυτός, θα πρέπει να κάνεις ό,τι οφείλεις στα πλαίσιά του, αλλιώς δεν έχεις κανονική ανθρώπινη φύση. Για να το πω λαϊκά, δεν αξίζεις μία. Είναι τεράστια ανοησία να παραμένεις στις διαταγές ενός ανθρώπου που δεν αξίζει μία και να είσαι πρόθυμα σκλάβος του· έτσι γίνεσαι άχρηστος. Τι το κακό έχει η πίστη στον Θεό; Μήπως πιστεύοντας στον Θεό διαπράττεις κάποια κακή πράξη; Είναι λάθος να διαβάζεις τα λόγια του Θεού; Όλα αυτά είναι αξιόλογα και έντιμα πράγματα. Τι δείχνει όταν η κυβέρνηση διώκει άτομα που πιστεύουν στον Θεό; Δείχνει πόσο κακή είναι η ανθρωπότητα και αντιπροσωπεύει τις κακές δυνάμεις και τον Σατανά. Δεν αντιπροσωπεύει την αλήθεια και τον Θεό. Άρα, λοιπόν, το γεγονός πως πιστεύεις στον Θεό δεν σημαίνει πως είσαι κατώτερος ή υποδεέστερος των άλλων. Αντίθετα, η πίστη σου στον Θεό σε κάνει πιο ευγενή από τους κοσμικούς ανθρώπους, το γεγονός πως επιδιώκεις την αλήθεια σε καθιστά αξιοσέβαστο στα μάτια του Θεού και Εκείνος σε θεωρεί ως κόρη του οφθαλμού Του. Παρόλα αυτά, όμως, ταπεινώνεσαι και γίνεσαι ανεπιφύλακτα η σκλάβα του συζύγου σου, απλώς και μόνο για να κολακέψεις τον σύντροφό σου στον γάμο. Γιατί δεν συμπεριφέρεσαι έτσι όταν εκτελείς το καθήκον που έχεις ως δημιούργημα; Γιατί δεν μπορείς να το κάνεις αυτό; Αυτό δεν αποτελεί έκφραση της ανθρώπινης ποταπότητας; (Ναι.)

Ο μόνος λόγος που όρισε για σένα τον γάμο ο Θεός είναι ώστε να μάθεις να ανταποκρίνεσαι στις ευθύνες σου, να μάθεις να ζεις αρμονικά με έναν άλλο άνθρωπο και να μοιράζεσαι μαζί του τη ζωή σου, να βιώσεις πώς είναι η ζωή όταν τη μοιράζεσαι με τον σύντροφό σου και πώς να χειρίζεσαι όλα τα πράγματα που αντιμετωπίζετε μαζί, έτσι ώστε η ζωή σου να γίνει πιο πλούσια και διαφορετική. Ωστόσο, δεν σε «πουλάει» στον γάμο, δηλαδή δεν σε δίνει στον σύντροφό σου για να είσαι σκλάβος του. Ούτε εσύ είσαι σκλάβος του ούτε εκείνος είναι αφέντης σου. Είστε ίσοι. Απέναντι στον ή τη σύντροφό σου έχεις μόνο τις ευθύνες μιας ή ενός συζύγου και, εφόσον ανταποκρίνεσαι σε αυτές, ο Θεός σε θεωρεί ικανοποιητική ή ικανοποιητικό σύζυγο. Ο σύντροφός σου δεν έχει κάτι που δεν έχεις εσύ ούτε είναι καλύτερος από σένα. Το να πιστεύεις στον Θεό, να επιδιώκεις την αλήθεια, να μπορείς να εκτελείς το καθήκον σου, να πηγαίνεις συχνά σε συναθροίσεις, να προσεύχεσαι διαβάζοντας τα λόγια του Θεού και να προσέρχεσαι ενώπιόν Του είναι πράγματα που αποδέχεται ο Θεός· είναι αυτά που οφείλει να κάνει ένα δημιούργημα και αποτελούν την κανονική ζωή που οφείλει να ζει. Δεν υπάρχει τίποτα το επαίσχυντο σ’ αυτά, ούτε πρέπει να νιώθεις πως χρωστάς κάτι στον σύντροφό σου επειδή ζεις μια τέτοια ζωή. Δεν του χρωστάς τίποτα. Αν θέλεις, έχεις την υποχρέωση να του καταθέσεις μαρτυρία για το έργο του Θεού. Αν, όμως, δεν πιστεύει στον Θεό και δεν ακολουθεί το ίδιο μονοπάτι μ’ εσένα, τότε δεν χρειάζεται ούτε είσαι υποχρεωμένος να του πεις, να του εξηγήσεις ή να του δώσεις οποιαδήποτε πληροφορία για την πίστη σου ή το μονοπάτι που ακολουθείς, κι εκείνος δεν έχει το δικαίωμα να γνωρίζει γι’ αυτά τα πράγματα. Έχει την ευθύνη και την υποχρέωση να σε στηρίζει, να σε ενθαρρύνει και να σε υπερασπίζεται. Αν δεν μπορεί να τα κάνει αυτά, τότε δεν έχει ανθρώπινη φύση. Γιατί; Επειδή εσύ ακολουθείς το σωστό μονοπάτι· αυτός είναι ο λόγος που η οικογένεια και ο σύντροφός σου είναι ευλογημένοι και απολαμβάνουν μαζί σου τη χάρη του Θεού. Το σωστό είναι ο σύντροφός σου να είναι ευγνώμων γι’ αυτό, όχι να κάνει διακρίσεις εις βάρος σου ή να σε εκφοβίζει λόγω της πίστης σου ή επειδή διώκεσαι, ούτε να πιστεύει πως πρέπει να κάνεις περισσότερες δουλειές του σπιτιού και άλλα πράγματα ή πως του χρωστάς κάτι. Δεν του χρωστάς τίποτα, ούτε από συναισθηματική ούτε από πνευματική ούτε από οποιαδήποτε άλλη άποψη. Εκείνος σου χρωστάει. Λόγω της πίστης σου στον Θεό, κερδίζει, κατ’ εξαίρεση, και απολαμβάνει περισσότερη χάρη και πιο πολλές ευλογίες από τον Θεό. Τι εννοώ όταν λέω πως τα κερδίζει αυτά κατ’ εξαίρεση; Εννοώ πως ένας τέτοιος άνθρωπος δεν αξίζει ούτε και θα έπρεπε να τα κερδίζει αυτά. Γιατί δεν θα έπρεπε να τα κερδίζει; Επειδή δεν ακολουθεί ούτε αναγνωρίζει τον Θεό. Άρα, λοιπόν, η χάρη που απολαμβάνει προέρχεται από τη δική σου πίστη στον Θεό. Επωφελείται και απολαμβάνει ευλογίες μαζί σου, άρα το σωστό είναι να σου είναι ευγνώμων. Με άλλα λόγια, επειδή απολαμβάνει αυτές τις επιπλέον ευλογίες και τη χάρη, θα πρέπει να ανταποκρίνεται πιο αποτελεσματικά στις ευθύνες του και να στηρίζει περισσότερο την πίστη σου στον Θεό. Επειδή ένα άτομο στο σπίτι πιστεύει στον Θεό, η οικογενειακή επιχείρηση κάποιων άλλων πηγαίνει καλά και γίνονται πολύ επιτυχημένοι. Βγάζουν πολλά λεφτά, η οικογένειά τους ζει μια καλή ζωή, γίνονται πλούσιοι σε υλικά αγαθά και βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής τους. Πώς προέκυψαν όλα αυτά; Θα μπορούσε η οικογένειά σου να τα αποκτήσει όλα αυτά αν ένας σας δεν πίστευε στον Θεό; Κάποιοι άνθρωποι λένε το εξής: «Ο Θεός όρισε τη μοίρα τους· Αυτός όρισε να είναι πλούσιοι». Σωστά, ο Θεός το όρισε, αλλά αν στην οικογένεια δεν υπήρχε το άτομο που πιστεύει στον Θεό, η επιχείρησή τους δεν θα είχε τη χάρη και την ευλογία Του. Επειδή υπάρχει αυτό το άτομο που πιστεύει στον Θεό και επειδή έχει αληθινή πίστη σ’ Αυτόν, επιδιώκει ειλικρινά και είναι διατεθειμένο να αφοσιωθεί και να δαπανήσει τον εαυτό του για τον Θεό, ο μη πιστός σύζυγός του λαμβάνει κατ’ εξαίρεση χάρη και ευλογίες. Για τον Θεό είναι πανεύκολο να κάνει αυτό το πραγματάκι. Όσοι δεν πιστεύουν εξακολουθούν να μην είναι ικανοποιημένοι και, μάλιστα, καταπιέζουν και εκφοβίζουν εκείνους που πιστεύουν στον Θεό. Η δίωξη που υφίστανται οι πιστοί από τη χώρα και την κοινωνία είναι ήδη καταστροφική γι’ αυτούς και τα μέλη της οικογένειάς τους κάνουν τα πράγματα ακόμη χειρότερα, αυξάνοντας την πίεση που τους ασκείται. Αν πιστεύεις, ακόμη και σε τέτοιες περιπτώσεις, ότι απογοητεύεις τον σύζυγό σου και είσαι διατεθειμένος να γίνεις σκλάβος του γάμου σου, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το κάνεις. Και τι έγινε που δεν υποστηρίζει την πίστη σου στον Θεό; Και τι έγινε που δεν υπερασπίζεται την πίστη σου στον Θεό; Δικαίωμά του είναι. Δεν θα πρέπει, όμως, να σου συμπεριφέρεται σαν σκλάβο επειδή πιστεύεις στον Θεό. Δεν είσαι σκλάβος, είσαι ανθρώπινο ον και ένας αξιοπρεπής και τίμιος άνθρωπος. Αν μη τι άλλο, είσαι ένα δημιούργημα ενώπιον του Θεού· δεν είσαι σκλάβος κανενός. Αν πρέπει να είσαι σκλάβος, μπορείς να είσαι μόνο σκλάβος της αλήθειας και του Θεού. Δεν πρέπει να είσαι σκλάβος κανενός ανθρώπου ούτε να είναι, βέβαια, ο σύζυγός σου ο αφέντης σου. Από την άποψη των σαρκικών σχέσεων, πέρα από τους γονείς σου, ο πιο κοντινός σου άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο είναι ο σύζυγός σου. Επειδή, όμως, πιστεύεις στον Θεό, σε αντιμετωπίζει σαν εχθρό, σου επιτίθεται και σε διώκει. Είναι αντίθετος στο να πηγαίνεις σε συναθροίσεις, ενώ αν ακούσει κάποιο κουτσομπολιό, γυρνάει σπίτι για να σε επιπλήξει και να σε κακομεταχειριστεί. Ακόμη κι όταν προσεύχεσαι ή διαβάζεις τα λόγια του Θεού στο σπίτι, χωρίς να επηρεάζεις καθόλου την κανονικότητα της ζωής του, και πάλι σε επιπλήττει και σου εναντιώνεται, φτάνοντας μέχρι και να σε χτυπήσει. Πες Μου, τι πράγμα είναι αυτό; Δεν είναι δαίμονας; Αυτός είναι ο πιο κοντινός σου άνθρωπος; Αξίζει να επωμίζεσαι ευθύνες απέναντι σε ένα τέτοιο άτομο; (Όχι.) Όχι, δεν αξίζει! Έτσι, κάποιοι άνθρωποι που βρίσκονται σε έναν τέτοιο γάμο εξακολουθούν να παραμένουν στις διαταγές του συντρόφου τους και είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν τα πάντα: τον χρόνο που θα έπρεπε να αφιερώνουν στην εκτέλεση του καθήκοντός τους, την ευκαιρία να εκτελούν το καθήκον τους, ακόμη και την ευκαιρία τους να επιτύχουν τη σωτηρία. Δεν θα πρέπει να κάνουν αυτά τα πράγματα· αν μη τι άλλο, θα πρέπει να εγκαταλείψουν τέτοιες ιδέες. Οι άνθρωποι χρωστάνε μόνο στον Θεό· δεν χρωστάνε τίποτα σε κανέναν άλλο. Δεν χρωστάς τίποτα στους γονείς σου, στον άντρα ή στη γυναίκα σου, στα παιδιά σου, ούτε, βέβαια, στους φίλους σου. Δεν χρωστάς τίποτα σε κανέναν. Όλα όσα έχουν οι άνθρωποι, μαζί κι ο γάμος τους, πηγάζουν από τον Θεό. Αν χρωστάνε οι άνθρωποι κάτι σε κάποιον, είναι στον Θεό. Ο Θεός, φυσικά, δεν απαιτεί να Του το ξεπληρώσεις. Το μόνο που ζητά είναι να ακολουθείς το σωστό μονοπάτι στη ζωή. Η σημαντικότερη πρόθεση του Θεού όσον αφορά τον γάμο είναι να μη χάσεις την αξιοπρέπεια και την ακεραιότητά σου εξαιτίας του γάμου σου, να μη γίνεις άνθρωπος που δεν έχει κάποιο σωστό μονοπάτι να επιδιώκει, δεν έχει δική του άποψη για τη ζωή ούτε δική του κατεύθυνση επιδίωξης, και να μη γίνεις κάποιος που εγκαταλείπει μέχρι και την επιδίωξη της αλήθειας, την ευκαιρία του να επιτύχει τη σωτηρία και κάθε ανάθεση ή αποστολή που του έχει δώσει ο Θεός για να γίνει, τελικά, πρόθυμος σκλάβος του γάμου του. Αν χειρίζεσαι έτσι τον γάμο σου, τότε θα ήταν καλύτερο να μην είχες παντρευτεί ποτέ σου· καλύτερα να είχες μείνει αδέσμευτος. Αν, ό,τι κι αν κάνεις, δεν μπορείς να απαλλαγείς από μια τέτοια οικογενειακή κατάσταση ή δομή, τότε θα ήταν καλύτερο να αποδεσμευθείς ολοκληρωτικά από τον γάμο και να ζήσεις ως ελεύθερος άνθρωπος. Όπως είπα, ο Θεός όρισε τον γάμο ώστε να έχεις έναν σύντροφο, να βιώνεις τα σκαμπανεβάσματα της ζωής και να περνάς κάθε στάδιο της ζωής μαζί του, να μην είσαι μόνος ούτε να νιώθεις μοναξιά σε κανένα στάδιο της ζωής, αλλά να έχεις κάποιον στο πλευρό σου, κάποιον στον οποίο να μπορείς να εκμυστηρεύεσαι τις πιο ενδόμυχες σκέψεις σου και κάποιον να σε παρηγορεί και να σε φροντίζει. Ο Θεός, όμως, δεν χρησιμοποιεί τον γάμο για να σε δεσμεύσει και να σε δέσει χεροπόδαρα ώστε να μην έχεις το δικαίωμα να επιλέξεις το δικό σου μονοπάτι και να γίνεις σκλάβος του γάμου. Ο Θεός όρισε τον γάμο για σένα και διευθέτησε έναν σύντροφο για σένα. Δεν σου βρήκε αφέντη ούτε θέλει να περιορίζεσαι στον γάμο σου χωρίς να έχεις τις δικές σου επιδιώξεις, τους δικούς σου στόχους ζωής, τη σωστή κατεύθυνση για τις επιδιώξεις σου και το δικαίωμα να αναζητήσεις τη σωτηρία. Αντίθετα, είτε είσαι παντρεμένος είτε ανύπαντρος, το σπουδαιότερο δικαίωμα που σου έχει δώσει ο Θεός είναι το δικαίωμα να επιδιώκεις τους δικούς σου στόχους ζωής, να υιοθετήσεις τη σωστή άποψη για τη ζωή και να αναζητήσεις τη σωτηρία. Κανείς δεν μπορεί να σου στερήσει αυτό το δικαίωμα και κανείς, ούτε ο σύζυγός σου, δεν μπορεί να παρέμβει σ’ αυτό. Άρα, λοιπόν, όσοι από εσάς παίζετε τον ρόλο των σκλάβων στον γάμο σας, θα πρέπει να εγκαταλείψετε αυτόν τον τρόπο ζωής· θα πρέπει να εγκαταλείψεις τις ιδέες ή τους τρόπους άσκησης που αφορούν το να θέλεις να είσαι σκλάβος του γάμου σου και να αφήσεις πίσω σου αυτήν την κατάσταση. Μην περιορίζεσαι από τον σύντροφό σου και μην αφήνεις τα συναισθήματα, τις απόψεις, τα λόγια, τις στάσεις και τις ενέργειες του συντρόφου σου να σε επηρεάζουν, να σε ελέγχουν, να σε παρεμποδίζουν και να σε δεσμεύουν. Άφησέ τα όλα πίσω σου και στηρίξου με θάρρος και τόλμη στον Θεό. Να διαβάζεις τα λόγια του Θεού όταν θέλεις και να πηγαίνεις σε συναθροίσεις όταν πρέπει, γιατί είσαι ανθρώπινο ον, όχι σκύλος, και δεν χρειάζεσαι κανέναν να ρυθμίζει τη συμπεριφορά σου ή να περιορίζει και να ελέγχει τη ζωή σου. Έχεις το δικαίωμα να επιλέξεις τους δικούς σου στόχους και τη δική σου κατεύθυνση στη ζωή. Ο Θεός σού έχει δώσει αυτό το δικαίωμα και, συγκεκριμένα, βαδίζεις στο σωστό μονοπάτι. Το σημαντικότερο είναι, όταν ο οίκος του Θεού σε χρειαστεί για μια δουλειά και σου αναθέσει ένα καθήκον, να εγκαταλείψεις υπάκουα τα πάντα χωρίς επιλογή ή επιφύλαξη, να εκτελέσεις το καθήκον που οφείλεις και να ολοκληρώσεις την αποστολή που σου έχει δώσει ο Θεός. Αν η δουλειά απαιτεί να λείψεις από το σπίτι για δέκα μέρες ή ένα μήνα, τότε θα πρέπει να επιλέξεις να εκτελέσεις καλά το καθήκον σου, να ολοκληρώσεις την ανάθεση που σου έχει εμπιστευτεί ο Θεός και να ικανοποιήσεις την καρδιά Του. Αυτή είναι η στάση, η αποφασιστικότητα και η επιθυμία που θα πρέπει να έχουν όσοι επιδιώκουν την αλήθεια. Αν η δουλειά απαιτεί να λείψεις έξι μήνες, ένα χρόνο ή για άγνωστο χρονικό διάστημα, τότε θα πρέπει να εγκαταλείψεις υπάκουα την οικογένειά σου και τον ή τη σύζυγό σου και να πας να ολοκληρώσεις την αποστολή που σου έχει δώσει ο Θεός. Κι αυτό επειδή τώρα είναι η ώρα που σε χρειάζεται περισσότερο το έργο του οίκου του Θεού και το καθήκον σου, όχι η ώρα που σε χρειάζεται περισσότερο ο γάμος σου και ο σύντροφός σου. Αν είσαι, λοιπόν, παντρεμένος, δεν πρέπει να σκέφτεσαι πως πρέπει να είσαι σκλάβος του γάμου σου ούτε πως είναι ντροπή να τελειώσει ή να διαλυθεί ο γάμος σου. Δεν είναι καθόλου ντροπή και πρέπει να δεις τις συνθήκες υπό τις οποίες τελείωσε ο γάμος και ποια ήταν η διευθέτηση του Θεού. Αν δεν προκλήθηκε από άνθρωπο, αλλά είναι κάτι που όρισε και κυβερνά ο Θεός, τότε είναι ένδοξο, είναι τιμή, γιατί έχεις εγκαταλείψει και λήξει τον γάμο σου για έναν δίκαιο σκοπό, προσπαθώντας να ικανοποιήσεις τον Θεό και να εκπληρώσεις την αποστολή που έχεις ως δημιούργημα. Είναι κάτι που θα θυμάται και θα αποδεχθεί ο Θεός· γι’ αυτό λέω πως είναι κάτι το ένδοξο, όχι ντροπή! Αν και κάποιοι γάμοι τελειώνουν επειδή ο ένας σύντροφος εγκαταλείπει και προδίδει τον άλλο ή, πιο λαϊκά, τον παρατάει και του δίνει τα παπούτσια στο χέρι, αυτό δεν είναι κάτι το επαίσχυντο. Θα πρέπει, αντίθετα, να πεις: «Είναι τιμή μου. Γιατί; Το γεγονός ότι ο γάμος μου έφτασε σε αυτό το σημείο και έληξε έτσι είναι κάτι που όρισε και κυβερνά ο Θεός. Η καθοδήγηση του Θεού ήταν αυτή που με οδήγησε να κάνω αυτό το βήμα. Αν δεν το είχε κάνει αυτό ο Θεός και δεν τον έβαζε να με πετάξει έξω, δεν θα είχα την πίστη και το θάρρος να κάνω αυτό το βήμα. Ευχαριστώ τον Θεό για την κυριαρχία και την καθοδήγησή Του! Δόξα τω Θεώ!» Πρόκειται για τιμή. Μπορεί να έχεις μια τέτοια εμπειρία σε κάθε είδους γάμο και να επιλέξεις να ακολουθήσεις το σωστό μονοπάτι υπό την καθοδήγηση του Θεού, να εκπληρώσεις την αποστολή που σου έχει δώσει ο Θεός, να αφήσεις τον σύζυγό σου υπό μια τέτοια προϋπόθεση και αν έχεις τέτοιο κίνητρο, και να λήξεις τον γάμο σου. Γι’ αυτό σου αξίζουν συγχαρητήρια. Υπάρχει τουλάχιστον ένα πράγμα για το οποίο αξίζει να χαίρεσαι, κι αυτό είναι πως δεν είσαι πια σκλάβος του γάμου σου. Έχεις ξεφύγει από τη σκλαβιά του γάμου σου και δεν χρειάζεται πια να ανησυχείς, να πονάς και να ταλαιπωρείσαι επειδή είσαι σκλάβος του και θέλεις να απελευθερωθείς αλλά δεν μπορείς. Από εκείνη τη στιγμή, έχεις ξεφύγει, είσαι ελεύθερος και αυτό είναι καλό πράγμα. Πέρα απ’ αυτό, ελπίζω πως οι άνθρωποι των οποίων ο γάμος έληξε με πόνο και οι οποίοι εξακολουθούν να καλύπτονται από τη σκιά αυτού του ζητήματος να μπορέσουν να εγκαταλείψουν πραγματικά τον γάμο τους· ελπίζω να μπορέσεις να εγκαταλείψεις τη σκιά που σου έχει αφήσει, όπως και το μίσος, τον θυμό και την αγωνία που σου έχει αφήσει και να μη νιώθεις πια πόνο και θυμό επειδή όλες τις θυσίες και τις προσπάθειες που έκανες για τον σύντροφό σου αυτός σου τις ξεπλήρωσε με απιστία, προδοσία και χλευασμό. Ελπίζω να τα αφήσεις όλα αυτά πίσω σου, να χαίρεσαι που δεν είσαι πια σκλάβος του γάμου σου, να χαίρεσαι που δεν χρειάζεται πια να κάνεις τίποτα ή να κάνεις αχρείαστες θυσίες για τον αφέντη στον γάμο σου και, αντίθετα, ακολουθείς, υπό την καθοδήγηση και την κυριαρχία του Θεού, το σωστό μονοπάτι στη ζωή, εκτελείς το καθήκον σου ως δημιουργήματος και δεν είσαι πια αναστατωμένος ούτε έχεις να ανησυχείς για οτιδήποτε άλλο. Φυσικά, δεν υπάρχει πια λόγος να προβληματίζεσαι, να ανησυχείς ή να αγχώνεσαι για τον σύζυγό σου ούτε να τον σκέφτεσαι συνεχώς. Όλα θα πάνε καλά από εδώ και πέρα, δεν χρειάζεται πια να συζητάς μαζί του τις προσωπικές σου υποθέσεις ούτε να περιορίζεσαι πια απ’ αυτόν. Πρέπει μόνο να αναζητάς την αλήθεια και να ψάχνεις τις αρχές και τη βάση στα λόγια του Θεού. Είσαι ήδη ελεύθερος και δεν είσαι πια σκλάβος του γάμου σου. Είσαι τυχερός που άφησες αυτόν τον εφιαλτικό γάμο πίσω σου, που έχεις προσέλθει ειλικρινά ενώπιον του Θεού, δεν περιορίζεσαι πια από τον γάμο σου και έχεις περισσότερο χρόνο να διαβάζεις τα λόγια του Θεού, να πηγαίνεις σε συναθροίσεις και να εκτελείς τις πνευματικές σου ασκήσεις. Είσαι τελείως ελεύθερος, δεν χρειάζεται να έχεις πια συγκεκριμένη συμπεριφορά σύμφωνα με τις ψυχολογικές διαθέσεις κάποιου άλλου, δεν χρειάζεται να ακούς πια τα ειρωνικά πειράγματα κανενός ούτε να σκέφτεσαι πια τις ψυχολογικές διαθέσεις ή τα συναισθήματα κανενός. Ζεις αδέσμευτος κι αυτό είναι υπέροχο! Δεν είσαι πια σκλάβος, μπορείς να ξεφύγεις από το περιβάλλον στο οποίο επωμιζόσουν διάφορες ευθύνες απέναντι σε άλλους, μπορείς να είσαι αληθινό δημιούργημα, να είσαι ένα δημιούργημα υπό το κράτος του Δημιουργού και να εκτελείς το καθήκον ενός δημιουργήματος. Πόσο υπέροχο είναι να κάνεις αυτό και μόνο! Δεν χρειάζεται ποτέ ξανά να μαλώσεις, να ανησυχήσεις, να υποφέρεις ή να θυμώσεις για τον γάμο σου, ούτε να τον ανεχθείς και να τον υπομείνεις ξανά· δεν χρειάζεται να ασχοληθείς ποτέ ξανά μ’ αυτόν. Δεν χρειάζεται ποτέ ξανά να ζήσεις σ’ αυτό το απεχθές περιβάλλον και σ’ αυτήν την περίπλοκη κατάσταση. Αυτό είναι υπέροχο, όλα αυτά είναι καλά πράγματα και τα πάντα πηγαίνουν καλά. Όταν κάποιος προσέρχεται ενώπιον του Δημιουργού, τότε ενεργεί και μιλάει σύμφωνα με τα λόγια του Θεού και την αλήθεια-αρχές. Όλα κυλούν ομαλά, δεν υπάρχουν πια άσχημες διαμάχες και η καρδιά σου μπορεί να γαληνέψει. Όλα αυτά είναι καλά πράγματα, αλλά είναι κρίμα που κάποιοι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι πρόθυμα σκλάβοι σε ένα τέτοιο απεχθές συζυγικό περιβάλλον, χωρίς να ξεφεύγουν απ’ αυτό και να το αφήνουν πίσω τους. Όπως και να ’χει, εξακολουθώ να ελπίζω πως, ακόμη κι αν αυτοί οι άνθρωποι δεν βάλουν τέλος στον γάμο τους και δεν συνεχίσουν τη ζωή τους έχοντας αφήσει πίσω τους τον διαλυμένο γάμο τους, θα μπορέσουν τουλάχιστον να μην είναι σκλάβοι του γάμου τους. Όποιος κι αν είναι ο σύζυγός σου, όποια ταλέντα κι αν έχει, όπως κι αν είναι η ανθρώπινη φύση του, όσο υψηλή κι αν είναι η θέση του και όσο επιδέξιος και ικανός κι αν είναι, και πάλι δεν είναι ο αφέντης σου. Είναι σύζυγός σου και ισάξιός σου. Δεν είναι ούτε πιο ευγενής ούτε ανώτερος από σένα. Αν δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις συζυγικές του ευθύνες, τότε έχεις το δικαίωμα να τον επιπλήξεις και την υποχρέωση να τον διαχειριστείς και να τον κατσαδιάσεις. Μην εξευτελίζεσαι και μην τον αφήνεις να σε εκμεταλλεύεται επειδή θεωρείς πως είναι πολύ επιβλητικός ή φοβάσαι πως θα σε βαρεθεί, θα σε απορρίψει ή θα σε εγκαταλείψει, ή επειδή θέλεις να διατηρήσεις τη συζυγική σας σχέση, με αποτέλεσμα να συμβιβαστείς πρόθυμα να είσαι σκλάβος του και σκλάβος του γάμου σας. Αυτό δεν είναι σωστό. Ούτε θα πρέπει να συμπεριφέρεται έτσι κανείς ούτε είναι αυτές οι ευθύνες που θα πρέπει να επωμίζεται κανείς στα πλαίσια του γάμου. Ο Θεός δεν σου ζητά να είσαι ούτε σκλάβος ούτε αφέντης. Το μόνο που σου ζητά είναι να ανταποκρίνεσαι στις ευθύνες σου. Γι’ αυτό και πρέπει να κατανοήσεις σωστά τις ευθύνες που οφείλεις να επωμίζεσαι στον γάμο, όπως και να κατανοήσεις σωστά και να δεις καθαρά τον ρόλο που διαδραματίζεις στον γάμο. Αν ο ρόλος σου είναι στρεβλός και δεν συμφωνεί με την ανθρώπινη φύση ή με αυτό που έχει ορίσει ο Θεός, τότε θα πρέπει να εξετάσεις τον εαυτό σου και να αναλογιστείς πώς θα βγεις απ’ αυτήν την κατάσταση. Αν μπορείς να επιπλήξεις τον σύζυγό σου, τότε κάν’ το. Αν κάτι τέτοιο θα είχε ανεπιθύμητες συνέπειες για σένα, τότε θα πρέπει να κάνεις μια πιο σοφή και κατάλληλη επιλογή. Σε κάθε περίπτωση, αν θέλεις να επιδιώξεις την αλήθεια και να επιτύχεις τη σωτηρία, πρέπει να εγκαταλείψεις τις ιδέες και τους τρόπους άσκησης που αφορούν το να είσαι σκλάβος του γάμου σου. Δεν πρέπει να είσαι σκλάβος του γάμου σου. Θα πρέπει, αντίθετα, να αφήσεις πίσω σου αυτόν τον ρόλο, να είσαι αληθινό ανθρώπινο ον και αληθινό δημιούργημα και, ταυτόχρονα, να εκτελείς το καθήκον σου. Καταλαβαίνεις; (Ναι.)