Παράρτημα: Μια σύντομη συζήτηση για τις τρεις πτυχές της κανονικής ανθρώπινης φύσης

Αυτήν τη φορά, δεν θα πούμε ιστορίες στη συναναστροφή μας. Θα ξεκινήσουμε με ένα θέμα που συζητιέται συχνά: τι είναι η ανθρώπινη φύση. Έχουμε πει πολλά γι’ αυτό το θέμα στο παρελθόν, και το κάνουμε και τώρα. Είναι ένα θέμα που αναφέρεται τακτικά, ένα ζήτημα που συναντά κανείς στην καθημερινότητά του, ένα θέμα που μπορεί να συναντά και να βιώνει κανείς κάθε μέρα. Το θέμα αυτό είναι το εξής: τι είναι η ανθρώπινη φύση. Η ανθρώπινη φύση περικλείει πολλά σημαντικά πράγματα. Ποιες είναι οι κοινές εκδηλώσεις της ανθρώπινης φύσης στην καθημερινότητα κάποιου; (Η ακεραιότητα και η αξιοπρέπεια.) Τι άλλο; Η συνείδηση και η λογική, σωστά; (Ναι.) Μιλάτε συχνά γι’ αυτές. Ποιες άλλες υπάρχουν για τις οποίες δεν μιλάτε συχνά; Με άλλα λόγια, ποια είναι τα θέματα που ουσιαστικά δεν θίγετε όταν μιλάτε συνήθως για την ανθρώπινη φύση; Η συνείδηση και η λογική, καθώς και η ακεραιότητα και η αξιοπρέπεια είναι όλα κλασικά θέματα που συναντά κανείς τακτικά. Πόσο πολύ συνδέονται με την πραγματική σας ζωή η συνείδηση, η λογική, η ακεραιότητα και η αξιοπρέπεια, θέματα για τα οποία συζητάτε συχνά; Πώς σας έχει διαπαιδαγωγήσει αυτό το υλικό και πώς έχει βοηθήσει στην άσκησή σας και την είσοδό σας στην πραγματική σας ζωή; Πόσο ωφέλιμο ήταν; Ποια άλλα στοιχεία υπάρχουν, λοιπόν, που συνδέονται στενά με την κανονική καθημερινότητά σας ως άνθρωποι; Θα πω κάποια, και θα δούμε αν είναι θέματα που συναντάτε τακτικά. Εφόσον το υλικό μας αφορά την ανθρώπινη φύση, θ’ αφήσουμε αρχικά στην άκρη το κατά πόσον το υλικό είναι θετικό ή αρνητικό και το κατά πόσον σχετίζεται με κανονική ή μη κανονική ανθρώπινη φύση. Πέρα από τα στοιχεία που μόλις αναφέραμε, είναι κι εκείνο της στάσης των ανθρώπων στο πώς αντιμετωπίζουν κάθε λογής ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα στην καθημερινότητά τους. Δεν είναι; Δεν αφορά αυτό την ανθρώπινη φύση; (Την αφορά.) Υπάρχει κι άλλο ένα, που είναι η διαχείριση του προσωπικού περιβάλλοντος των ανθρώπων στην καθημερινότητά τους, κι ένα ακόμη, η στάση και η συμπεριφορά των ανθρώπων στην επαφή τους με το αντίθετο φύλο. Σχετίζονται αυτά τα τρία στοιχεία με την ανθρώπινη φύση; (Ναι.) Σχετίζονται και τα τρία. Όσον αφορά το θέμα που θα συζητήσουμε τώρα, θ’ αφήσουμε κατά μέρος την επιδίωξη της αλήθειας, το πώς να εισέλθει κάποιος στην αλήθεια-πραγματικότητα κατά την πίστη του στον Θεό και το πώς να τηρεί τις κάθε λογής αρχές, και θα μιλήσουμε μόνο για την ανθρώπινη φύση. Είναι, λοιπόν, ουσιαστική η σύνδεση αυτών των τριών στοιχείων με την ανθρώπινη φύση; (Ναι.) Ποια είναι αυτά τα τρία στοιχεία; Επαναλάβετέ τα. (Το πρώτο είναι η στάση των ανθρώπων στο πώς αντιμετωπίζουν κάθε λογής ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα στην καθημερινότητά τους. Το δεύτερο είναι η διαχείριση του προσωπικού περιβάλλοντος των ανθρώπων στην καθημερινότητά τους. Το τρίτο είναι η στάση και η συμπεριφορά των ανθρώπων στην επαφή τους με το αντίθετο φύλο στην καθημερινότητά τους.) Και τι αφορούν αυτά τα τρία στοιχεία; (Την ανθρώπινη φύση.) Γιατί λέμε ότι αυτά τα τρία στοιχεία αφορούν την ανθρώπινη φύση, ότι σχετίζονται μ’ αυτήν; Γιατί παραθέτουμε αυτά τα τρία; Γιατί δεν μιλάμε για τη συνείδηση και τη λογική; Γιατί αφήνουμε κατά μέρος τις πτυχές για τις οποίες συζητάμε συνήθως, προκειμένου να μιλήσουμε γι’ αυτά τα τρία στοιχεία; Είναι αυτά τα τρία στοιχεία πιο προχωρημένα ή πιο στοιχειώδη συγκριτικά με τη συνείδηση, τη λογική, την ακεραιότητα και την αξιοπρέπεια που σχετίζονται με την ανθρώπινη φύση και για τις οποίες έχουμε συζητήσει στο παρελθόν; (Είναι πιο στοιχειώδη.) Τότε, είναι μήπως υποτιμητικό για εσάς να συζητήσουμε αυτά τα πράγματα; (Όχι.) Για ποιον λόγο, λοιπόν, να τα συζητήσουμε; (Γιατί είναι πρακτικά.) Είναι πιο πρακτικά. Αυτόν τον λόγο σκεφτήκατε; Γιατί θα μιλήσουμε γι’ αυτό το θέμα; Επειδή διαπίστωσα προβλήματα· όσον αφορά τις υφιστάμενες καταστάσεις και τις διάφορες συμπεριφορές που εμφανίζονται στην καθημερινότητα των ανθρώπων, διαπίστωσα κάποια προβλήματα που είναι στενά συνδεδεμένα με την πραγματική τους ζωή, και είναι απαραίτητο να τ’ αναλύσουμε, ένα προς ένα, και να συναναστραφούμε πάνω σ’ αυτά. Αν, κατά την πίστη τους στον Θεό, οι άνθρωποι παραμερίσουν την πραγματική ζωή και τις διάφορες συμπεριφορές της κανονικής ανθρώπινης φύσης και της καθημερινότητας, κι απλώς επιδιώκουν με πείσμα την αλήθεια, επιδιώκουν δηλαδή αυτές τις βαθιές αλήθειες, όπως το να είναι άνθρωποι που αγαπά ο Θεός, πείτε Μου, σε τι προβλήματα θα οδηγήσει αυτό; Όταν κάποιος επιδιώκει την αλήθεια, ποια είναι η βασική προϋπόθεση για να είναι σε θέση να εισέλθει στην αλήθεια-πραγματικότητα; (Πρέπει να το κάνει στην πραγματική ζωή.) Τι άλλο; (Πρέπει να έχει κανονική ανθρώπινη φύση.) Σωστά· πρέπει να έχει κανονική ανθρώπινη φύση, η οποία, πέρα από τη συνείδηση, τη λογική, την ακεραιότητα και την αξιοπρέπεια, συνίσταται και στα τρία στοιχεία που μόλις αναφέραμε. Θα ήταν κάπως ανούσιο να μιλάει κάποιος για την επιδίωξη και την αναζήτηση της αλήθειας, αν δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα πρότυπα ή να πετύχει κανονικότητα σ’ αυτά τα τρία στοιχεία που άπτονται της ανθρώπινης φύσης. Η επιδίωξη της αλήθειας, η επιδίωξη της εισόδου στην αλήθεια-πραγματικότητα και η επιδίωξη της σωτηρίας είναι πράγματα που δεν μπορούν να τα πετύχουν όλοι, αλλά μόνο οι λίγοι άνθρωποι που αγαπούν την αλήθεια κι έχουν κανονική ανθρώπινη φύση. Αν ένας άνθρωπος δεν ξέρει τι θα πρέπει να έχει ή να κάνει κάποιος που έχει κανονική ανθρώπινη φύση ούτε τι είδους στάση και οπτική θα πρέπει να έχει σε σχέση με ορισμένους ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα, είναι ένας τέτοιος άνθρωπος ικανός να πετύχει είσοδο στην αλήθεια-πραγματικότητα; Μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα η προσπάθειά του να επιδιώξει την αλήθεια; Δυστυχώς, όχι.

Α. Η στάση των ανθρώπων στο πώς αντιμετωπίζουν κάθε λογής ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα

Θα ξεκινήσουμε τη συναναστροφή μας με το πρώτο στοιχείο που αφορά την ανθρώπινη φύση: τη στάση των ανθρώπων στο πώς αντιμετωπίζουν κάθε λογής ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα στην καθημερινότητά τους. Όλοι καταλαβαίνουν τι σημαίνει «καθημερινότητα». Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε σ’ αυτό. Κατά βάση, ποιοι άνθρωποι και ποια γεγονότα και πράγματα σχετίζονται, λοιπόν, με την ανθρώπινη φύση; Με άλλα λόγια, τι είναι αυτό που ανέρχεται στο επίπεδο της κανονικής ανθρώπινης φύσης, που σχετίζεται με το πεδίο της, που εμπίπτει σ’ αυτήν; (Η αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους και τα πράγματα.) Αυτή είναι μία πτυχή. Μερικές ακόμη είναι οι γνώσεις και οι επαγγελματικές δεξιότητες που πρέπει να μάθει κάποιος, καθώς και οι γενικές γνώσεις για την καθημερινή διαβίωση. Όλα αυτά είναι πτυχές που θα πρέπει να κατανοεί και να κατέχει κάποιος που διαθέτει κανονική ανθρώπινη φύση. Για παράδειγμα, κάποιοι άνθρωποι μαθαίνουν ξυλουργική ή τοιχοποιία και άλλοι μαθαίνουν να οδηγούν ή να επισκευάζουν αυτοκίνητα. Αυτά είναι δεξιότητες, τέχνες, και για να μάθεις μια τέτοια τέχνη, πρέπει να εντρυφήσεις στην επαγγελματική δραστηριότητα αυτής της τέχνης. Επομένως, σε ποιον βαθμό και σε ποιο επίπεδο πρέπει να μάθει κανείς μια δεξιότητα για να θεωρηθεί ειδικός; Θα πρέπει να μπορεί τουλάχιστον να παράγει ένα τελικό προϊόν σε ένα αποδεκτό επίπεδο. Κάποιοι άνθρωποι κάνουν προχειροδουλειά. Οι δουλειές που κάνουν είναι κακής ποιότητας, ακόμη και αποκρουστικές στην όψη. Τι πρόβλημα υπάρχει εδώ; Αυτό έχει να κάνει με τη στάση τους απέναντι στο επάγγελμά τους. Ορισμένοι άνθρωποι δεν έχουν ευσυνείδητη στάση. Σκέφτονται: «Εφόσον αυτό που φτιάχνω την κάνει τη δουλειά του, τότε μας κάνει. Ας βολευτούμε μ’ αυτό κάνα δυο χρόνια και μετά το φτιάχνουμε». Τέτοια οπτική θα πρέπει να έχουν οι άνθρωποι με κανονική ανθρώπινη φύση; (Όχι.) Κάποιοι άνθρωποι δεν νοιάζονται για τίποτα, έχουν αδιάφορη στάση. Το «καλούτσικο» τους αρκεί. Αυτή είναι ανεύθυνη στάση. Το γεγονός ότι χειρίζονται τα πράγματα τόσο επιπόλαια και ανεύθυνα οφείλεται σε κάτι που υπάρχει μέσα σε μια διεφθαρμένη διάθεση: Αυτό που συχνά οι άνθρωποι αποκαλούν ποταπότητα. Καθετί που κάνουν, το κάνουν μέχρι εκεί που θεωρείται «πάνω-κάτω σωστό» και «στο περίπου εντάξει»· είναι μια στάση που χαρακτηρίζεται από «ίσως», «πιθανόν» και «τέσσερα στα πέντε». Ενεργούν επιπόλαια, είναι ικανοποιημένοι με το να κάνουν το ελάχιστο και με το να τα φέρνουν βόλτα μπλοφάροντας. Δεν βλέπουν τον λόγο να πάρουν τα πράγματα στα σοβαρά ή να είναι σχολαστικοί, πόσο μάλλον δε, να αναζητήσουν τις αλήθεια-αρχές. Δεν είναι αυτό στοιχείο μιας διεφθαρμένης διάθεσης; Πρόκειται για μια εκδήλωση της κανονικής ανθρώπινης φύσης; Όχι. Είναι σωστό να πει κανείς πως πρόκειται για αλαζονεία και απόλυτα εύστοχο να το χαρακτηρίσει ως ακολασία· η μόνη, όμως, λέξη που μπορεί να το αποτυπώσει τέλεια είναι η εξής: «ποταπό». Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ποταπότητα μέσα τους, απλώς σε διαφορετικούς βαθμούς. Σε κάθε ζήτημα, θέλουν να ενεργούν επιπόλαια και τσαπατσούλικα, και σε όλα όσα κάνουν υπάρχει ένα ίχνος δόλου. Εξαπατούν τους άλλους όταν μπορούν, κόβουν δρόμο όταν έχουν τη δυνατότητα, εξοικονομούν χρόνο όταν μπορούν. Σκέφτονται από μέσα τους: «Εφόσον αποφεύγω να αποκαλυφθώ, δεν προκαλώ προβλήματα και δεν μου καταλογίζονται ευθύνες, τότε μπορώ να τα κουτσοβολέψω. Δεν χρειάζεται να κάνω πολύ καλή δουλειά —θέλει πάρα πολύ κόπο!» Τέτοιοι άνθρωποι δεν μαθαίνουν τίποτα στην εντέλεια και δεν αφοσιώνονται, ούτε υποφέρουν ούτε καταβάλλουν τίμημα στις μελέτες τους. Το μόνο που θέλουν είναι να εξετάζουν ένα αντικείμενο επιφανειακά, κι έπειτα αυτοαποκαλούνται ειδήμονες σε αυτό, πιστεύοντας ότι έχουν μάθει ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουν, και κατόπιν στηρίζονται σε αυτό για να συνεχίσουν να τα κουτσοβολεύουν. Δεν πρόκειται για μια στάση που διατηρούν οι άνθρωποι απέναντι στους άλλους ανθρώπους, τα γεγονότα και τα πράγματα; Είναι καλή αυτή η στάση; Δεν είναι. Με απλά λόγια, «τα κουτσοβολεύουν». Αυτή η ποταπότητα υπάρχει σε όλη τη διεφθαρμένη ανθρωπότητα. Οι άνθρωποι με ποταπότητα στην ανθρώπινη φύση τους υιοθετούν την άποψη και τη στάση του «να τα κουτσοβολεύουν» σε οτιδήποτε κάνουν. Είναι σε θέση οι άνθρωποι αυτού του είδους να κάνουν σωστά το καθήκον τους; Όχι. Είναι σε θέση να κάνουν πράγματα σύμφωνα με την αρχή; Ακόμη πιο απίθανο.

Κάποιοι άνθρωποι, δεν είναι προσηλωμένοι σε τίποτα απ’ όσα κάνουν· είναι τσαπατσούληδες, επιπόλαιοι και ανεύθυνοι. Κάποιοι, για παράδειγμα, μαθαίνουν να οδηγούν, αλλά δεν ρωτάνε ποτέ έμπειρους οδηγούς τι θα πρέπει να προσέχουν όταν οδηγούν ή ποια ταχύτητα θα προκαλέσει ζημιά στον κινητήρα. Δεν ρωτάνε, απλώς οδηγούν, με αποτέλεσμα να προκαλούν βλάβη στο αυτοκίνητό τους. Κλωτσάνε τότε το αυτοκίνητο και λένε: «Αυτό το πράγμα όλο χαλάει. Δώσε μου μια Mercedes ή μια BMW. Αυτή η σακαράκα δεν κάνει δουλειά· είναι παμπάλαια!» Τι είδους στάση είναι αυτή; Δεν αντιμετωπίζουν τα υλικά πράγματα με αγάπη και φροντίδα και δεν σκέφτονται να τα διατηρήσουν σε καλή κατάσταση, αλλά τα ρημάζουν και τα χαλάνε επίτηδες. Κάποιοι άνθρωποι ζουν τη ζωή τους μέσα στην τσαπατσουλιά και την απροσεξία. Όλη μέρα, κάνουν τα πάντα βιαστικά κι απερίσκεπτα. Τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί; (Απρόσεκτοι.) Το «απρόσεκτοι» είναι ένας ευγενικός τρόπος να το θέσετε· θα έπρεπε να τους αποκαλέσετε «αμελείς». Ακόμη κι ο χαρακτηρισμός «ευτελείς» είναι ταιριαστός. Είναι υπερβολικό αυτό; Πώς μπορεί κανείς να διακρίνει τη διαφορά ανάμεσα στους ευγενείς και στους ευτελείς; Παρατηρήστε απλώς τη στάση και τις πράξεις τους απέναντι στο καθήκον τους, και δείτε πώς αντιμετωπίζουν τα πράγματα και πώς συμπεριφέρονται όταν προκύπτουν προβλήματα. Οι άνθρωποι με ακεραιότητα και αξιοπρέπεια είναι σχολαστικοί, ευσυνείδητοι κι επιμελείς σε ό,τι κάνουν, και είναι πρόθυμοι να πληρώσουν τίμημα. Οι άνθρωποι χωρίς ακεραιότητα και αξιοπρέπεια είναι απρόσεκτοι και τσαπατσούληδες σε ό,τι κάνουν, μονίμως σκαρώνουν κάποιο κόλπο, θέλουν πάντοτε απλώς να τα κουτσοβολεύουν. Όποια τεχνική κι αν μελετήσουν, δεν τη μαθαίνουν επιμελώς, δεν είναι σε θέση να τη μάθουν, κι όσο χρόνο κι αν δαπανούν για να τη μελετήσουν, παραμένουν παντελώς ανίδεοι. Πρόκειται γι’ ανθρώπους με τιποτένιο χαρακτήρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι επιπόλαιοι όταν κάνουν τα καθήκοντά τους. Ποια διάθεση εμπλέκεται εδώ; (Η ποταπότητα.) Πώς αντιμετωπίζουν το καθήκον τους οι ποταποί άνθρωποι; Είναι βέβαιο ότι δεν έχουν τη σωστή στάση απέναντί του, κι ασφαλώς το αντιμετωπίζουν επιπόλαια. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν κανονική ανθρώπινη φύση. Οι πολύ ποταποί άνθρωποι είναι σαν τα ζώα. Είναι όπως όταν έχεις έναν σκύλο για κατοικίδιο: Αν δεν τον έχεις από κοντά, θ’ αρχίσει να μασουλάει πράγματα και θα καταστρέψει όλα τα έπιπλα και τις συσκευές σου. Αυτό θα ήταν ζημιά. Οι σκύλοι είναι ζώα· δεν σκέφτονται ν’ αντιμετωπίσουν τα πράγματα με αγάπη και φροντίδα, και δεν μπορείς να έρθεις σ’ αντιπαράθεση μαζί τους· πρέπει απλώς να τους χειριστείς. Αν δεν το κάνεις, αλλά αφήσεις ένα ζώο να κάνει ό,τι θέλει και να προκαλεί αναστάτωση στη ζωή σου, αυτό δείχνει ότι λείπει κάτι από την ανθρώπινη φύση σου. Τότε, δεν διαφέρεις και πολύ από ένα ζώο. Ο δείκτης νοημοσύνης σου είναι πολύ χαμηλός —είσαι ένας άχρηστος. Πώς, λοιπόν, μπορείς να χειριστείς έναν σκύλο σωστά; Θα πρέπει να σκεφτείς έναν τρόπο να τον περιορίσεις εντός συγκεκριμένων παραμέτρων ή να τον κρατάς σε κλουβί και να τον αφήνεις να βγει δύο ή τρεις φορές την ημέρα σε προκαθορισμένες ώρες, για να κινείται αρκετά. Αυτό θα χαλιναγωγήσει τη συνήθειά του να μασάει τα πάντα και θα του δώσει ταυτόχρονα τη δυνατότητα ν’ ασκείται, ώστε να παραμείνει υγιής. Μ’ αυτόν τον τρόπο, θα χειριστείς σωστά τον σκύλο και ταυτόχρονα το περιβάλλον σου θα παραμείνει προστατευμένο. Αν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να χειριστεί τα πράγματα που αντιμετωπίζει και δεν έχει τη σωστή στάση, κάτι λείπει από την ανθρώπινη φύση του, η οποία δεν μπορεί ν’ ανταποκριθεί στο πρότυπο της κανονικής ανθρώπινης φύσης. Όσον αφορά, τώρα, τη μαγειρική, οι συνηθισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν λίγο μόνο λάδι όταν τηγανίζουν, αλλά κάποιες γυναίκες το βάζουν με το κιλό. Και πλούσιος να είσαι, δεν μπορείς να σπαταλάς το λάδι· πρέπει να χρησιμοποιείς λογική ποσότητα. Αυτές τις γυναίκες, όμως, δεν τις νοιάζει· αν τους ξεφύγει και ρίξουν πάρα πολύ λάδι στο τηγάνι, τότε απλώς αφαιρούν το επιπλέον και το χύνουν στο έδαφος. Αυτό είναι σπατάλη, έτσι δεν είναι; Πώς αποκαλεί ο λαός κάποιον που έχει αυτήν τη στάση απέναντι στα υλικά πράγματα; «Σπάταλο» ή, προσβλητικά, «σκορποχέρη». Από πού προέρχονται τα υλικά πράγματα; Τα παρέχει ο Θεός. Κάποιοι άνθρωποι λένε ότι έχουν κερδίσει τα πράγματα που έχουν· πόσα, όμως, θα μπορούσες να κερδίσεις αν δεν τα παρείχε ο Θεός; Εκείνος σού έδωσε τη ζωή σου. Αν δεν σου είχε δώσει τη ζωή σου, δεν θα είχες τίποτα και δεν θα ήσουν τίποτα. Θα μπορούσες, λοιπόν, να έχεις και τότε αυτά τα υλικά πράγματα; Μπορεί ο Θεός να σου έχει δώσει περισσότερα από όσα διαθέτει ένα μέσο νοικοκυριό, αλλά είναι σωστή η στάση και η οπτική με την οποία τα σπαταλάς; Πώς πρέπει να χαρακτηριστεί αυτό από άποψη ανθρώπινης φύσης; Ένας τέτοιος άνθρωπος έχει ανεπαρκή ανθρώπινη φύση. Είναι σπάταλος, χαραμίζει πράγματα, δεν ξέρει πώς ν’ αντιμετωπίσει τα πράγματα με αγάπη και φροντίδα· ένας τέτοιος άνθρωπος δεν έχει κανονική ανθρώπινη φύση. Κάποιοι άνθρωποι δεν σκέφτονται καν να χειρίζονται με φροντίδα τα πράγματα του οίκου του Θεού. Ένα αντικείμενο ανήκει στον οίκο του Θεού. Το βλέπουν αυτό. Τι σκέφτονται, παρόλα αυτά, αν κοντεύει να πιάσει βροχή και αυτό το αντικείμενο δεν κάνει να βραχεί; «Δεν τρέχει και τίποτα αν βραχεί. Άλλωστε, δεν είναι δικό μου. Θα το αφήσω έτσι». Κι έπειτα, απομακρύνονται. Πώς λέγεται αυτή η στάση; Εγωισμός. Σκέφτονται έντιμα; Αν όχι, τότε τι είναι; (Διεστραμμένοι.) Αν ένας άνθρωπος δεν είναι έντιμος, τότε δεν σημαίνει αυτό ότι είναι διεστραμμένος; Έχουν κανονική ανθρώπινη φύση οι άνθρωποι που δεν σκέφτονται έντιμα; Ασφαλώς και όχι. Στο πρώτο μας στοιχείο, τη στάση των ανθρώπων στο πώς αντιμετωπίζουν κάθε λογής ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα, για πόσα χαρακτηριστικά έχουμε μιλήσει τώρα; Για την ποταπότητα, το γεγονός ότι είναι ποταποί. Τι άλλο; (Για το γεγονός ότι είναι ευτελείς και διεστραμμένοι.) Τόσο καθημερινή γλώσσα· χρησιμοποιείτε τέτοιες λέξεις στην καθημερινότητά σας όταν κάνετε αυτοκριτική, όταν αναλύετε τον εαυτό σας κι όταν προσπαθείτε ν’ αποκτήσετε αυτογνωσία; (Όχι.) Κανείς δεν το κάνει. Ποιες λέξεις, λοιπόν, χρησιμοποιείτε; Μιλάτε με πομπώδεις όρους· κανείς δεν χρησιμοποιεί τέτοια καθημερινή γλώσσα.

Πολλοί έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους, επειδή πιστεύουν στον Θεό. Ιδιαίτερα όσοι έχουν κάποια δεξιότητα και επαγγελματική τεχνογνωσία ή ακόμη και πτυχία ανώτατης εκπαίδευσης, νιώθουν ότι είναι ανώτεροι από τους συνηθισμένους ανθρώπους. Είναι ικανοποιημένοι με τον εαυτό τους και σκέφτονται: «Μέχρι που παράτησα τη σταθερή καριέρα που είχα έξω στον κόσμο, και δεν ήρθα στον οίκο του Θεού για να τρώω τζάμπα. Κάποιος με τις δικές μου δεξιότητες μπορεί να συνεισφέρει στον οίκο του Θεού. Δαπανώ τον εαυτό μου και υποφέρω για τον Θεό. Μένω μαζί μ’ αυτούς τους κοινούς ανθρώπους και τρώμε μαζί, αφού ζούμε σε κοινόβιο. Πόσο ευγενείς αρετές έχω!» Πιστεύουν ότι η ακεραιότητά τους είναι ιδιαίτερα αξιέπαινη, ότι είναι πιο ευγενείς από όλους τους άλλους. Αντλούν διαρκώς ευχαρίστηση απ’ αυτό. Η αλήθεια είναι ότι η ανθρώπινη φύση τους έχει ένα σωρό ελλείψεις, κι όχι μόνο δεν το γνωρίζουν, αλλά πετούν στον έβδομο ουρανό, πιστεύουν ότι είναι σπουδαίοι, ότι έχουν καλύτερο χαρακτήρα από ό,τι οι συνηθισμένοι άνθρωποι. Στην πραγματικότητα, ούτε ένα στοιχείο στον χαρακτήρα τους δεν ανταποκρίνεται στον ορισμό της λέξης «κανονική» που προηγείται της «ανθρώπινης φύσης» στη φράση «κανονική ανθρώπινη φύση». Τίποτε δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτό το πρότυπο. Όλα απέχουν μακράν από αυτό. Η συνείδησή τους; Δεν έχουν συνείδηση. Ο χαρακτήρας τους; Δεν είναι καλός. Η ακεραιότητα και οι αρετές τους; Τίποτε από αυτά δεν αξίζει. Εφόσον οι άνθρωποι ζουν όλοι μαζί, όταν κάποιοι έχουν κάτι πολύτιμο, δεν τολμούν να το αφήσουν σε κοινή θέα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Από τη μία πλευρά, επειδή δεν εμπιστεύονται τους άλλους, κι από την άλλη πλευρά, επειδή όπου υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, υπάρχουν κι αναξιόπιστοι άνθρωποι και κάποιοι απ’ αυτούς μπορεί να έχουν μακρύ χέρι —μπορεί ακόμη και να κλέψουν. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν κακό χαρακτήρα. Κάποιοι προσπαθούν να διαλέγουν τα καλύτερα κομμάτια για να φάνε και τρώνε του σκασμού, όσοι άνθρωποι κι αν βρίσκονται πίσω τους που δεν έχουν φάει. Δεν είναι υπερβολικά εγωιστικό αυτό; Υπάρχουν κάποιοι που λαμβάνουν υπόψη τους άλλους όταν τρώνε. Τι δείχνει αυτό; Δείχνει ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι λογικοί και σκέφτονται τους άλλους. Θα φάνε λίγο λιγότερο, ώστε να μείνει και για τους άλλους. Αυτό σημαίνει να έχει κανείς αρετές. Στον οίκο του Θεού, κάποιοι έχουν ανθρώπινη φύση, ενώ κάποιοι υστερούν λίγο σ’ αυτήν. Δεν μπορούν καν ν’ ανταποκριθούν στο πρότυπο της κανονικής ανθρώπινης φύσης. Με γνώμονα τις συμπεριφορές που ανέφερα, υπάρχουν ανάμεσά σας πολλοί άνθρωποι με κανονική ανθρώπινη φύση; Ή δεν υπάρχουν πολλοί; Όταν επιδεικνύετε συνήθως τέτοιες συμπεριφορές, είστε ικανοί να συνειδητοποιήσετε ότι αποτελούν πρόβλημα; Όταν αποκαλύπτετε μια διεφθαρμένη διάθεση, έχετε επίγνωση αυτού; Αν έχετε επίγνωση και μπορείτε να το νιώσετε και είστε πρόθυμοι ν’ αλλάξετε, τότε έχετε λίγη ανθρώπινη φύση· απλώς δεν έχει φτάσει στην κανονικότητα. Αν δεν έχετε καν επίγνωση, τότε μπορείτε να θεωρηθείτε άνθρωποι με ανθρώπινη φύση; Δεν μπορείτε. Αυτό δεν είναι ζήτημα καλής ή κακής, κανονικής ή μη κανονικής ανθρώπινης φύσης· δεν έχετε ανθρώπινη φύση. Για παράδειγμα, την ώρα του φαγητού, είναι κάποιοι που βλέπουν να έρχεται μια πιατέλα με βραστό χοιρινό και σπεύδουν να το αρπάξουν, χωρίς να ξεχωρίζουν τα κομμάτια λίπους και το ψαχνό, και δεν σταματάνε μέχρι να το εξαφανίσουν όλο. Έχετε δει ποτέ ζώα να τσακώνονται για φαγητό; (Ναι.) Είναι η ίδια σκηνή, αλλά με ζώα. Όσον αφορά τους ανθρώπους, αποτελεί ένας τέτοιος τσακωμός μέρος της κανονικής ανθρώπινης φύσης; (Δεν είναι κανονική ανθρώπινη φύση αυτό.) Τι θα έκαναν οι άνθρωποι με κανονική ανθρώπινη φύση; (Θα αρκούνταν σ’ αυτό που πήραν και δεν θα ήταν άπληστοι.) Το θέσατε αρκετά τεκμηριωμένα. Πώς, λοιπόν, μπορεί κάποιος να μην είναι άπληστος; Ποιες σκέψεις και ποια οπτική απέναντι σ’ αυτό το ζήτημα εμπερικλείει το σκεπτικό που θα έπρεπε να έχουν οι άνθρωποι με κανονική ανθρώπινη φύση, ώστε μέσα από αυτό να συνεχίσουν να συμπεριφέρονται ορθά; Κατ’ αρχάς, πρέπει να έχεις σωστό σκεπτικό. Για παράδειγμα, μια γυναίκα θα σκεφτόταν: «Υπάρχει πολύ βραστό χοιρινό σήμερα. Θα ήθελα να φάω περισσότερο, αλλά ντρέπομαι λίγο, επειδή είναι και οι αδελφοί μου εδώ. Τι να κάνω; Μάλλον θα περιμένω να φάω αφού σερβιριστούν εκείνοι. Δεν θέλω ν’ αναρωτιούνται οι άλλοι πώς γίνεται μια κυρία όπως εγώ να είναι τόσο λαίμαργη. Πόσο ταπεινωτικό θα ήταν αυτό!» Αυτό το σκεπτικό θα ήταν φυσιολογικό για μια γυναίκα, αφού οι γυναίκες είναι γενικά λίγο εύθικτες. Οι περισσότεροι άνδρες θα σκεφτόντουσαν: «Το βραστό χοιρινό είναι πεντανόστιμο. Πάω να σερβιριστώ». Θα ήταν οι πρώτοι που θα ορμούσαν καρφώνοντας τα τσοπ στικς τους και θ’ αγνοούσαν τι σκέφτονται οι άλλοι. Όμως, κάποιοι άνδρες είναι πιο ορθολογικοί. Αφού φάνε μια μπουκιά, το σκέφτονται λίγο: «Υπάρχουν τόσοι άνθρωποι πίσω μου που δεν έχουν φάει ακόμη. Πρέπει να σταματήσω και ν’ αφήσω λίγο για τους άλλους». Το γεγονός ότι μπορούν να σκέφτονται και να ενεργούν έτσι δείχνει ότι είναι άνθρωποι με λογική, ότι έχουν έμφυτα κανονική ανθρώπινη φύση. Κάποιοι άνθρωποι ακολουθούν παράλογη πορεία σκέψης: «Ο Θεός δεν θέλει να τρώνε οι άνθρωποι βραστό χοιρινό, οπότε δεν θα πάρω ούτε μία μπουκιά. Αυτό σημαίνει ότι έχω ακόμα περισσότερη ανθρώπινη φύση, έτσι δεν είναι;» Αυτό είναι παράλογο σκεπτικό. Τι δείχνω με αυτό το παράδειγμα; Ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να υιοθετούν μια σωστή στάση απέναντι σε κάθε είδους άνθρωπο, γεγονός και πράγμα. Κάποιος καταλήγει σε αυτήν τη σωστή στάση όταν σκέφτεται από την οπτική του ορθολογισμού, της συνείδησης, της ακεραιότητας και της αξιοπρέπειας της ανθρώπινης φύσης. Αν ασκείσαι με τέτοια νοοτροπία, θα συμβαδίζεις σε γενικές γραμμές με την κανονική ανθρώπινη φύση.

Η στάση που έχει κάποιος απέναντι στους ανθρώπους, στα γεγονότα και στα πράγματα δεν είναι τίποτε άλλο από τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται η αλληλεπίδρασή του με τους ανθρώπους και τα πράγματα στην καθημερινότητά του. Αυτές οι εκδηλώσεις μπορεί να μη σχετίζονται πολύ με τη δουλειά που έχεις να κάνεις εσύ ή να απέχουν απ’ αυτήν, αλλά η πίστη στον Θεό δεν είναι ανούσια: Οι πιστοί στον Θεό δεν ζουν σε μια γυάλα· ζουν στην πραγματική ζωή. Δεν πρέπει ν’ αποκόβονται από την πραγματική ζωή. Τι είδους στάση και σκεπτικό θα πρέπει να έχουν οι άνθρωποι, είτε απέναντι στις επαγγελματικές δεξιότητες είτε απέναντι στην κοινή σοφία και γνώση για κάτι; Είναι σωστό να έχουν πάντα τη νοοτροπία του «να τα κουτσοβολεύουν»; Κάποιοι άνθρωποι βρίσκονται πάντα σε σύγχυση γι’ αυτά τα πράγματα· θα έχει αποτέλεσμα κάτι τέτοιο; Δεν υπάρχει πρόβλημα με την οπτική τους; Το πρόβλημα με την οπτική τους είναι μόνο ένα μέρος του όλου ζητήματος. Πέρα από αυτό, έχει να κάνει με τον χαρακτήρα τους. Ο μεγάλος κόκκινος δράκοντας κυβερνά την Κίνα εδώ και χιλιάδες χρόνια κι εμπλέκεται διαρκώς σ’ εκστρατείες κι αγώνες. Δεν αναπτύσσει την οικονομία και δεν υπολογίζει τις ζωές των κοινών ανθρώπων. Στο τέλος, οι άνθρωποι καλλιέργησαν ένα είδος ποταπότητας, με αποτέλεσμα να αφήνονται να τους παρασύρει το ρεύμα. Είναι επιπόλαιοι σε οτιδήποτε κάνουν και υιοθετούν κοντόφθαλμη οπτική. Δεν έχουν ως στόχο ν’ αριστεύσουν στις μελέτες τους ούτε μπορούν να το πετύχουν αυτό. Λειτουργούν μονίμως με κοντόφθαλμη οπτική: Κοιτάζουν τι χρειάζεται η αγορά κι έπειτα σπεύδουν να το παραγάγουν χωρίς δεύτερη σκέψη, μέχρι να κάνουν περιουσία. Δεν αναπτύσσονται περαιτέρω από αυτήν τη βάση, ούτε πραγματοποιούν περαιτέρω επιστημονική έρευνα, ούτε πασχίζουν για την απόλυτη τελειότητα, κι έτσι το τελικό αποτέλεσμα είναι η ελαφριά και η βαριά βιομηχανία της Κίνας, καθώς και κάθε άλλος τομέας της, να μην έχουν κανένα πρωτοποριακό προϊόν στη διεθνή σκηνή. Κι ωστόσο, οι Κινέζοι κομπάζουν: «Εδώ στην Κίνα, έχουμε πρώτης τάξεως παραδοσιακή κουλτούρα 5.000 ετών. Εμείς οι Κινέζοι είμαστε ευγενικοί κι εργατικοί». Τότε γιατί η Κίνα συνεχίζει να φτιάχνει προϊόντα μαϊμού για να εξαπατά τον κόσμο; Γιατί δεν έχει σχεδόν τίποτα το ανταγωνιστικό στην παγκόσμια αγορά; Τι συμβαίνει εκεί; Έχει η Κίνα πρωτοποριακά προϊόντα; Οι Κινέζοι έχουν ένα «πρωτοποριακό» πράγμα, κι αυτό είναι η δεξιότητά τους στην απομίμηση και την παραποίηση, δηλαδή, στην απάτη. Η ποταπότητά τους είναι εμφανής σε αυτό. Κάποιοι θα πουν: «Γιατί μας παρουσιάζεις μ’ αυτόν τον τρόπο; Δεν νομίζεις ότι αυτό μας απαξιώνει και μας υποτιμά;» Αλήθεια; Κρίνοντας από κάποια από τα πράγματα που κάνουν οι Κινέζοι, μπορεί να ειπωθεί ότι τους ταιριάζει γάντι. Υπάρχουν Κινέζοι, είτε στην αγορά είτε ανάμεσα στον απλό λαό, που κάνουν σωστά τη δουλειά τους; Πολλοί λίγοι, κι εκείνοι που προσπαθούν χάνουν το κουράγιο τους όταν βλέπουν πόσο δυσμενές είναι το κοινωνικό περιβάλλον κι ότι όσοι κάνουν σωστά τη δουλειά τους δεν βγάζουν τίποτα καλό απ’ αυτό. Σταματούν να προσπαθούν και καταθέτουν τα όπλα.

Αυτά τα πράγματα που εμπίπτουν στην ανθρώπινη φύση —οι στάσεις, οι σκέψεις και οι απόψεις που αποκαλύπτουν οι άνθρωποι στο πώς αντιμετωπίζουν τους άλλους ανθρώπους, τα γεγονότα και τα πράγματα —δείχνουν πολλά πράγματα. Τι δείχνουν; Δείχνουν πώς μπορεί να διακρίνει κανείς τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, κατά πόσο είναι ένας αξιοπρεπής κι έντιμος άνθρωπος. Τι σημαίνει να είναι κανείς αξιοπρεπής κι έντιμος; Είναι αξιοπρεπής κι έντιμος όποιος είναι παραδοσιακός; Είναι αξιοπρεπής κι έντιμος όποιος είναι πολιτισμένος και καλότροπος; (Όχι.) Είναι αξιοπρεπής κι έντιμος όποιος ακολουθεί τους κανόνες κατά γράμμα; (Όχι.) Δεν είναι τίποτε από αυτά. Τι σημαίνει, λοιπόν, να είναι κανείς αξιοπρεπής κι έντιμος; Αν κάποιος είναι αξιοπρεπής κι έντιμος, τότε ό,τι κι αν κάνει, το κάνει με μια συγκεκριμένη νοοτροπία: «Είτε μου αρέσει να κάνω αυτό το πράγμα είτε όχι, και είτε εμπίπτει στα ενδιαφέροντά μου είτε είναι κάτι που μ’ ενδιαφέρει ελάχιστα, μου ανατέθηκε να το κάνω και θα το κάνω καλά. Θα ξεκινήσω να το μελετώ από το μηδέν και, πατώντας γερά στο έδαφος, θα καταπιαστώ μ’ αυτό βήμα-βήμα. Στο τέλος, όσο κι αν έχω καταφέρει να προχωρήσω σ’ αυτήν την εργασία, θα έχω κάνει ό,τι καλύτερο μπορώ». Τουλάχιστον, θα πρέπει να έχεις προσγειωμένη στάση και νοοτροπία. Έστω πως, από τη στιγμή που αναλαμβάνεις μια εργασία, την κάνεις τελείως πρόχειρα και δεν σε νοιάζει καθόλου· έστω πως δεν την αντιμετωπίζεις με σοβαρότητα και δεν ανατρέχεις σε σχετικές πηγές, δεν κάνεις λεπτομερείς προετοιμασίες ούτε ζητάς τη συμβουλή άλλων, και, πέρα από αυτό, δεν αφιερώνεις περισσότερο χρόνο για να μελετήσεις το συγκεκριμένο αντικείμενο ώστε να μπορείς να βελτιώνεσαι διαρκώς σ’ αυτό και να κατακτήσεις αυτήν τη δεξιότητα ή αυτό το επάγγελμα, και αντ’ αυτού διατηρείς αδιάφορη στάση απέναντί του και το αντιμετωπίζεις με μια στάση απλώς και μόνο να τα βγάζεις πέρα. Σ’ αυτήν την περίπτωση, υπάρχει πρόβλημα στην ανθρώπινη φύση σου. Δεν δείχνει αυτό ότι απλώς τα κουτσοβολεύεις; Κάποιοι λένε: «Δεν μου αρέσει όταν μου αναθέτεις αυτό το καθήκον». Αν δεν σου αρέσει, μην το αποδέχεσαι· κι αν το αποδεχθείς, τότε θα πρέπει να το προσεγγίσεις με σοβαρή, υπεύθυνη στάση. Τέτοια στάση θα πρέπει να έχεις. Αυτό δεν οφείλουν να έχουν οι άνθρωποι με κανονική ανθρώπινη φύση; Αυτό σημαίνει να είναι κανείς αξιοπρεπής κι έντιμος. Όσον αφορά αυτήν την πτυχή της κανονικής ανθρώπινης φύσης, χρειάζεσαι, τουλάχιστον, προσήλωση, ευσυνειδησία και προθυμία να πληρώσεις ένα τίμημα, καθώς και προσγειωμένη, σοβαρή και υπεύθυνη στάση. Αρκεί να έχεις αυτά τα πράγματα.

Υπάρχουν κάθε λογής άνθρωποι στην εκκλησία. Εκείνοι που αγαπούν την αλήθεια έχουν καλύτερη ανθρώπινη φύση, κι όταν αποκαλύπτουν μια διεφθαρμένη διάθεση, είναι εύκολο να διορθωθούν. Όσοι δεν την αγαπούν έχουν πολύ χειρότερη ανθρώπινη φύση. Αν ένας άνθρωπος δεν αφοσιώνεται και είναι ανεύθυνος στην ανάθεση του Θεού, δεν είναι τότε αναξιόπιστος; Μια τέτοια ανθρώπινη φύση είναι άχρηστη και δεν έχει αξία. Είναι ποταπή. Πιστεύεις στον Θεό. Αν προσεγγίζεις την ανάθεσή σου μ’ επιπόλαια κι ανεύθυνη στάση, είτε πρόκειται για ανάθεση από τον Θεό είτε από την εκκλησία, είναι η στάση σου αυτή που θα έπρεπε να έχει ένας άνθρωπος με κανονική ανθρώπινη φύση; Ορισμένοι μπορεί να πουν: «Δεν παίρνω στα σοβαρά τα πράγματα που μου αναθέτουν να κάνω οι αδελφοί και οι αδελφές, αλλά εγγυώμαι ότι θα πετύχω στα πράγματα που μου αναθέτει ο Θεός. Θα τα αντιμετωπίζω σωστά». Είναι αυτό το σωστό αίσθημα; (Όχι.) Γιατί δεν είναι; Απέναντι σε ποιον θα μπορούσε να είναι ειλικρινής κάποιος που είναι αναξιόπιστος και του λείπει η αρετή, κάποιος που δεν έχει αυτά τα στοιχεία στην ανθρώπινη φύση του; Σε κανέναν. Ακόμη και στις δικές του υποθέσεις, εξαπατά και ενεργεί μηχανικά. Δεν είναι ευτελής και άχρηστος ένας τέτοιος άνθρωπος; Αν κάποιος μπορεί ν’ αφοσιωθεί, ν’ αναλάβει την ευθύνη και να είναι αξιόπιστος στα πράγματα που του αναθέτουν άλλοι άνθρωποι, θα τα πήγαινε άραγε πολύ χειρότερα σε μια ανάθεση που έχει αποδεχθεί από τον Θεό; Αν κάποιος με συνείδηση και λογική κατανοεί την αλήθεια, τότε δεν θα τα πάει χειρότερα σε μια ανάθεση που έχει αποδεχθεί από τον Θεό και στην εκτέλεση του καθήκοντός του. Σίγουρα θα τα πάει πολύ καλύτερα από εκείνους που δεν έχουν συνείδηση και τους λείπει η αρετή. Αυτή είναι η διαφορά στον χαρακτήρα τους. Κάποιοι λένε: «Δεν θα το έπαιρνα στα σοβαρά αν μου ζητούσες να φροντίσω έναν σκύλο ή μια γάτα, αλλά αν μου ανέθετες ένα σημαντικό ζήτημα για τον οίκο του Θεού, σίγουρα θα το έκανα καλά». Ισχύει αυτό; (Όχι.) Γιατί όχι; Είτε ένα ζήτημα είναι σημαντικό είτε ασήμαντο, ό,τι κι αν του ανατεθεί, αν ένας άνθρωπος έχει σωστή οπτική, σωστές προθέσεις, ευγενείς αρετές και ακεραιότητα, και είναι αξιόπιστος και ηθικός στη διαγωγή του, κάτι τέτοιο είναι πολύτιμο και διαφορετικό. Τέτοιοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν όλα τα ζητήματα με βάση το ήθος και την αξιοπιστία τους. Θα ήταν ειλικρινές αν κάποιος ανήθικος κι αναξιόπιστος άνθρωπος έλεγε: «Αν ο Θεός μού αναθέσει απευθείας κάτι, σίγουρα θα το χειριστώ καλά»; Θα ήταν κάπως υπερβολικό και δόλιο. Πώς μπορείς να είσαι αξιόπιστος απέναντι στους άλλους, αν δεν έχεις συνείδηση και λογική; Τα λόγια σου ηχούν κενά —είναι ένα κόλπο. Κάποτε, ο οίκος του Θεού είχε δύο μικρά σκυλιά, για να φυλάνε ένα μέρος. Ανατέθηκε σε κάποιον να τα φροντίζει, κι εκείνος τα φρόντιζε και τους φερόταν σαν να ήταν δικά του. Αυτός ο άνθρωπος δεν αγαπούσε πολύ τα σκυλιά, αλλά τα φρόντιζε καλά. Όταν αρρώσταιναν, τα φρόντιζε, ενώ τα έπλενε και τα τάιζε ακριβώς στην ώρα τους. Μπορεί να μην του άρεσαν τα σκυλιά, αλλά αντιμετώπισε τη φροντίδα αυτών των σκυλιών ως ανάθεση και ευθύνη του. Δεν υπάρχει εκεί κάτι που θα πρέπει να εντοπίζεται στην ανθρώπινη φύση; Είχε ανθρώπινη φύση, οπότε έκανε καλά αυτό το καθήκον. Αργότερα, κάποιος άλλος ανέλαβε τη φροντίδα των δύο σκυλιών, και μέσα σ’ ένα μήνα ήταν θλιβερό πόσο βάρος έχασαν. Τι είχε συμβεί; Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ούτε το παρατήρησε όταν αρρώστησαν τα σκυλιά και η κακή τους διάθεση επηρέασε την όρεξή τους. Έτσι κατέληξαν να χάσουν τόσο βάρος. Έτσι τους φρόντιζε αυτός ο άνθρωπος. Υπάρχει κάποια διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους; (Ναι.) Πού; (Στην ανθρώπινη φύση τους.) Εκείνος που φρόντιζε σωστά τα σκυλιά κατανοούσε περισσότερες αλήθειες; Όχι απαραίτητα. Κι εκείνος που δεν τα φρόντιζε επαρκώς δεν είναι απαραίτητο ότι πίστευε στον Θεό για μικρότερο διάστημα. Τότε γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά μεταξύ τους; Επειδή είναι διαφορετικός ο χαρακτήρας τους. Κάποιοι άνθρωποι είναι αξιόπιστοι. Όταν δίνουν σε κάποιον τον λόγο τους, θα είναι σε θέση να λογοδοτήσουν στο τέλος, είτε τους αρέσει να κάνουν κάτι είτε όχι. Όταν αναλαμβάνουν μια εργασία, είναι σίγουρο ότι θα τη φέρουν σε πέρας, βήμα-βήμα. Είναι αντάξιοι της εμπιστοσύνης που τους δείχνουν οι άλλοι κι ανταποκρίνονται στην καρδιά τους. Έχουν συνείδηση κι αξιολογούν όλα τα πράγματα σύμφωνα μ’ αυτήν. Κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν συνείδηση. Θα δώσουν τον λόγο τους και μετά δεν θα κάνουν τίποτα για να τον κρατήσουν. Δεν λένε: «Πίστεψαν σ’ εμένα. Πρέπει να κάνω αυτό το πράγμα καλά, για να μη χάσω την εμπιστοσύνη τους». Δεν έχουν τέτοια καρδιά και δεν σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο. Δεν είναι αυτό διαφορά στην ανθρώπινη φύση; Πείτε Μου, ο άνθρωπος που έκανε καλά το καθήκον του, το θεώρησε επίπονο; Δεν το θεώρησε ούτε πολύ κοπιαστικό ούτε επίπονο. Δεν έστυψε το μυαλό του προσπαθώντας να σκεφτεί πώς θα κάνει καλά το καθήκον του και δεν προσευχόταν συχνά γι’ αυτό. Ήξερε βαθιά μέσα του ποιο θα ήταν το σωστό, οπότε ανέλαβε αυτό το φορτίο. Εκείνος που δεν ήταν πρόθυμος ν’ αναλάβει το φορτίο αποδέχθηκε επίσης το καθήκον, κι αμέσως μετά το θεώρησε μπελά. Όταν γάβγιζαν τα σκυλιά, ενοχλούνταν και τα μάλωνε: «Γαβγίζεις, ε; Γάβγισε άλλη μία φορά και θα σε πεθάνω στις κλωτσιές!» Δεν υπάρχει εδώ διαφορά στην ανθρώπινη φύση; Υπάρχει, και είναι μεγάλη. Κάποιοι άνθρωποι, όταν τους αναθέτεις κάτι, το βρίσκουν εκνευριστικό, ενοχλούνται και νιώθουν ότι δεν τους αφήνεις πολλή ελευθερία. «Κι άλλη δουλειά; Έχω ήδη πολλές να κάνω· δεν λουφάρω εδώ πέρα!» Κι έτσι, βρίσκουν κάθε είδους προφάσεις για να το αποφύγουν, για να δικαιολογηθούν που δεν εκπλήρωσαν την ευθύνη τους. Δεν έχουν συνείδηση ή λογική ούτε εξετάζουν τον εαυτό τους. Αντιθέτως, βρίσκουν προφάσεις και δικαιολογίες για να αιτιολογήσουν το ότι έχουν ανεπαρκή ανθρώπινη φύση. Έτσι συμπεριφέρονται οι άνθρωποι με ανεπαρκή ανθρώπινη φύση. Μπορεί, λοιπόν, ένας τέτοιος άνθρωπος να εισέλθει στην αλήθεια-πραγματικότητα; (Όχι.) Γιατί όχι; Δεν αγαπά την αλήθεια και δεν αγαπά τα θετικά πράγματα. Έτσι δεν είναι; Δεν έχει ούτε κανονική ανθρώπινη φύση ούτε την πραγματικότητα των θετικών πραγμάτων. Δεν έχει αυτήν την ουσία μέσα του. Ποια είναι, λοιπόν, η σχέση ανάμεσα στην αλήθεια και στην κανονική ανθρώπινη φύση; Τι πρέπει να εμπεριέχει η ανθρώπινη φύση κάποιου ώστε να εισέλθει στην αλήθεια-πραγματικότητα και να κάνει πράξη την αλήθεια; Κατ’ αρχάς, πρέπει να έχει συνείδηση και λογική. Ό,τι κι αν κάνει, πρέπει να έχει τη σωστή στάση, το σωστό σκεπτικό και τη σωστή οπτική. Μόνο μ’ αυτά μπορεί κάποιος να έχει κανονική ανθρώπινη φύση, και μόνο αν έχει κανονική ανθρώπινη φύση, μπορεί ν’ αποδεχθεί και να κάνει πράξη την αλήθεια.