Γ. Οι αρχές και τα μονοπάτια της εξάλειψης των αντιλήψεων

Υπάρχουν ακόμα μερικά πράγματα που αφορούν τη διάδοση αντιλήψεων και για τα οποία πρέπει να γίνει συναναστροφή. Λένε κάποιοι: «Πρέπει να ασκηθούμε στην έκθεση και την ανάλυση κατά τη διάρκεια της εκκλησιαστικής ζωής όσον αφορά τη διάδοση αντιλήψεων και να την περιορίσουμε. Ωστόσο, όπως προχωράει η πίστη μας στον Θεό, υπάρχει πιθανότητα να σχηματίσουμε διάφορες αντιλήψεις· αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Όσον αφορά τις αντιλήψεις, λοιπόν, τι είδους μονοπάτι άσκησης πρέπει να ακολουθήσουμε έτσι ώστε να ασκηθούμε σωστά και να μην προκαλέσουμε αναστάτωση και διατάραξη κατά τη διάρκεια της εκκλησιαστικής ζωής, να μην επηρεάσουμε αρνητικά τους άλλους και να μη ζημιώσουμε τη ζωή των άλλων; Ποιος είναι ο σωστός τρόπος δράσης;» Δεν είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν αντιλήψεις; Δεν είναι αναπόφευκτο; (Ναι.) Λένε κάποιοι: «Αντιλήψεις σχηματίζουν μόνο όσοι δεν επιδιώκουν την αλήθεια». Είναι σωστή αυτή η δήλωση; Είναι μόνο εν μέρει σωστή. Όσοι επιδιώκουν την αλήθεια μπορεί κι αυτοί, ενίοτε, να σχηματίζουν αντιλήψεις για τον Θεό όταν αντιμετωπίζουν ειδικές καταστάσεις, επειδή, προτού κατανοήσουν οι άνθρωποι την αλήθεια και τις προθέσεις του Θεού και προτού αποκτήσουν γνώσεις για τον Θεό, σχηματίζουν κάποιες αντιλήψεις για τα λόγια και το έργο του Θεού. Αυτές οι αντιλήψεις είναι παράλογες ανθρώπινες ιδέες που δεν συμβαδίζουν με την αλήθεια. Κάποιες αντιλήψεις μπορεί να συμβαδίζουν με την ηθική, τη φιλοσοφία, την παραδοσιακή κουλτούρα, τις ηθικοπλαστικές θεωρίες και ούτω καθεξής, ενώ, εκ πρώτης όψεως, αυτές οι ιδέες μπορεί να φαίνονται σωστές. Δεν συμβαδίζουν, όμως, με την αλήθεια και μάλιστα έρχονται σε σύγκρουση μαζί της. Αυτό είναι γεγονός. Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι αυτές τις αντιλήψεις; Οι άνθρωποι, προτού επιδιώξουν την αλήθεια, κουβαλούν ήδη μέσα τους πολλές αντιλήψεις· αυτές οι αντιλήψεις είναι έμφυτες. Ενώ βρίσκονται στη διαδικασία επιδίωξης της αλήθειας, γεννιούνται μέσα τους πολλές νέες αντιλήψεις, λόγω των εναλλαγών στο περιβάλλον και των διάφορων πλαισίων· αυτές οι αντιλήψεις είναι επίκτητες. Οι άνθρωποι οφείλουν να αντιμετωπίσουν και τους δύο αυτούς τύπους αντιλήψεων στο ταξίδι της πίστης τους στον Θεό. Υπάρχει, λοιπόν, κάποια λύση για την εξάλειψη των αντιλήψεων; Υπάρχει κάποιο μονοπάτι άσκησης; Λένε κάποιοι: «Εύκολα το χειρίζεται κανείς. Μπορούμε να επαναστατήσουμε ενάντια στις έμφυτες αντιλήψεις μας· δεν χρειάζεται να τις λάβουμε υπόψη. Είμαστε σίγουροι πως, κατά τη διαδικασία επιδίωξης της αλήθειας, αυτές οι αντιλήψεις θα εξαλείφονται και θα απαλλασσόμαστε από αυτές καθώς θα κατανοούμε την αλήθεια. Όσο για τις επίκτητες αντιλήψεις, βασιζόμαστε στον Θεό για να τις εξαλείψει, ενώ ούτε κι αυτές μας περιορίζουν. Μέχρι τώρα, επομένως, δεν έχουμε σχηματίσει μέσα μας αντιλήψεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν, φερ’ ειπείν, σε αντίσταση, καταδίκη ή βλασφημία εναντίον του Θεού». Πώς είναι αυτό ως μέθοδος άσκησης, ως τρόπος αντιμετώπισης και χειρισμού των αντιλήψεων; Μπορεί να εξαλείψει τις αντιλήψεις; Έχει μειονεκτήματα; Πρόκειται για δυναμική και θετική στάση απέναντι στις αντιλήψεις; (Όχι.) Έχει αυτή η στάση την οποιαδήποτε θετική επίδραση στους ανθρώπους; Αν εφαρμόζεις την εξής παθητική μέθοδο: Αγνοείς αυτές τις αντιλήψεις, τις καταχωνιάζεις στο πιο κρυφό μέρος της καρδιάς σου, τις σπρώχνεις βαθιά και, όποτε βγαίνουν στην επιφάνεια, προσεύχεσαι και κατόπιν θεωρείς ότι τις έχεις εξαλείψει, ενώ τις αντιμετωπίζεις με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά που επανεμφανίζονται, χωρίς μετά να τις σκέφτεσαι, κάνοντας πως δεν είναι πρόβλημα και θεωρώντας το εξής: «Όπως και να ’χει, ο Θεός στον οποίο πιστεύω είναι ακόμα ο Θεός μου, είμαι ακόμα δημιούργημα του Θεού και ο Θεός είναι ακόμα ο Δημιουργός μου· αυτό δεν έχει αλλάξει» —είναι αυτός ο πιο αποτελεσματικός τρόπος εξάλειψης των αντιλήψεων; Επιτυγχάνεται έτσι ένα θετικό αποτέλεσμα; Εξαλείφει και εκριζώνει οριστικά τις αντιλήψεις αυτός ο τρόπος άσκησης; Προφανώς και όχι. Όσο μεγάλες ή μικρές κι αν είναι αυτές οι αντιλήψεις, όσο πολλές ή λίγες κι αν είναι, εφόσον υπάρχουν στην καρδιά των ανθρώπων, θα έχουν κάποιον αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή-είσοδό τους και στη σχέση τους με τον Θεό, προκαλώντας αναστάτωση. Ειδικά όταν οι άνθρωποι είναι αδύναμοι, όταν έρχονται αντιμέτωποι με κάποιο περιβάλλον που δεν μπορούν να κατανικήσουν, όταν δεν κατανοούν τις προθέσεις του Θεού, όταν δεν έχουν μονοπάτι άσκησης και δεν γνωρίζουν πώς να ικανοποιήσουν τον Θεό, καθώς και όταν νιώθουν πως δεν έχουν ελπίδα σωτηρίας, αυτές οι αντιλήψεις αναδύονται γρήγορα από μέσα τους, κυριαρχούν στις σκέψεις τους, καταλαμβάνουν την καρδιά τους, ενώ μπορεί να παίξουν ρόλο ακόμα και στην απόφασή τους να μείνουν ή να φύγουν και να επηρεάσουν το μονοπάτι που θα διαλέξουν. Είναι πιθανό να υπάρχει μια αντίληψη που δεν σε απασχόλησε ποτέ, που ποτέ δεν σε επηρέασε ούτε σε κατέβαλε —πίστευες πάντα πως ήσουν κύριός της και μπορούσες να την ελέγξεις— αφού, όμως, βιώσεις κάποια αποτυχία, έναν αποκλεισμό, αν απαλλαχθείς από τα καθήκοντά σου, αν ο Θεός σε πειθαρχήσει και σε συμμορφώσει με αυστηρότητα ή ίσως ακόμα όταν νιώσεις πως έχεις πέσει στο πηγάδι της αβύσσου, εκείνη τη στιγμή αυτή η αντίληψη παύει να είναι ένα απλό αξεσουάρ για εσένα. Ακόμα κι αν την αγνοήσεις, μπορεί να αναστατώσει και να παραπλανήσει τις σκέψεις σου ή ακόμα και να κυριαρχήσει στις σκέψεις και τις απόψεις σου, στη στάση σου απέναντι στον Θεό, καθώς και στην πίστη σου στον Θεό. Αν δεν έχεις κάποια κατάλληλη μέθοδο ή αρχή άσκησης για να αντιμετωπίσεις αυτές τις αντιλήψεις ή δεν τις κατανοείς ξεκάθαρα, τότε αυτές οι αντιλήψεις θα επηρεάζουν κάθε τόσο τη ζωή-είσοδό σου ή τις τωρινές επιλογές σου. Μπορεί να επηρεάσουν ακόμα και τη σχέση σου με τον Θεό, καθώς και τη στάση σου απέναντι στον Θεό. Όταν, λοιπόν, οι άνθρωποι βρίσκονται μπροστά σε διάφορες αντιλήψεις, σε όποιο πλαίσιο κι αν προκύψουν αυτές, τι είδους στάση και μέθοδο πρέπει να υιοθετήσουν για να τις αντιμετωπίσουν και να τις χειριστούν ώστε να μην υποστούν ζημιές και να επιτύχουν ένα θετικό και ευεργετικό αποτέλεσμα; Γι’ αυτό το ερώτημα απαιτείται σαφής συναναστροφή.

Οι άνθρωποι που ζουν μέσα στη σάρκα έχουν ελεύθερη βούληση και ελεύθερη σκέψη. Όποια κι αν είναι η μόρφωσή τους, το επίπεδό τους ή το φύλο τους, εφόσον έχουν σκέψεις, θα διαμορφώσουν και αντιλήψεις. Αν η διεφθαρμένη διάθεσή σου κυριαρχείται από κάποια αντίληψη, θα αψηφήσεις τον Θεό λόγω αυτής της αντίληψης. Γι’ αυτό και πρέπει να λυθεί το πρόβλημα των αντιλήψεων που έχουν οι άνθρωποι. Αντιλήψεις δεν διαμορφώνουν μόνο όσοι διαδίδουν αντιλήψεις· αυτοί διαδίδουν τις αντιλήψεις τους, εναντιώνονται απερίσκεπτα στον Θεό και διαδίδουν διάφορες απόψεις και κρίσεις γι’ Αυτόν. Ισχύει, όμως, ότι όσοι δεν διαδίδουν αντιλήψεις δεν τις έχουν κιόλας; Όλοι έχουν αντιλήψεις· αυτό είναι γεγονός. Η διαφορά είναι ότι η φύση-ουσία αυτών που διαδίδουν εσκεμμένα αντιλήψεις χαρακτηρίζεται από έμφυτη αποστροφή για την αλήθεια. Επειδή δεν αποδέχονται την αλήθεια και φτάνουν ακόμα και στο σημείο να πιστεύουν πως οι αντιλήψεις τους είναι σωστές και συμβαδίζουν απόλυτα με την αλήθεια, αν οι αντιλήψεις τους έρθουν σε σύγκρουση με την αλήθεια, εκείνοι επιλέγουν, αντί για την αλήθεια, να αποδεχθούν τις αντιλήψεις τους. Σ’ αυτό το σημείο αποτυγχάνουν και γι’ αυτό περιορίζονται και καταδικάζονται. Γιατί, λοιπόν, δεν καταδικάζονται και οι συνηθισμένοι, οι κανονικοί άνθρωποι όταν γεννιούνται μέσα τους αντιλήψεις; Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότεροι από αυτούς μιλούν και ενεργούν με ορθολογισμό και γνωρίζουν μέσα τους ότι οι ανθρώπινες αντιλήψεις δεν συμβαδίζουν με την αλήθεια, αλλά είναι εσφαλμένες· παρότι δεν μπορούν να εξαλείψουν αμέσως τις αντιλήψεις τους, είναι διατεθειμένοι να τις εγκαταλείψουν. Όταν επιλέγουν να αποδεχθούν την αλήθεια, η αλήθεια τότε αντικαθιστά και εξαλείφει τις εσωτερικές αντιλήψεις τους· εγκαταλείπουν τις αντιλήψεις τους, οι οποίες παύουν πια να τους επηρεάζουν, να τους περιορίζουν και να τους ελέγχουν. Αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, παρότι έχουν αντιλήψεις, δεν τις διαδίδουν. Μπορούν ακόμα να κάνουν κανονικά τα καθήκοντά τους, να ακολουθούν κανονικά τον Θεό, να αποδέχονται τα λόγια του Θεού και το έργο του Θεού, να υποτάσσονται στην κυριαρχία και τις διευθετήσεις του Θεού, καθώς και να υποτάσσονται στη σωτηρία του Θεού. Αναγνωρίζουν πάντα ότι οι ίδιοι είναι δημιουργήματα και ότι ο Θεός είναι ο Δημιουργός. Όποιες αντιλήψεις κι αν τρέφουν στην καρδιά τους, μπορούν και διατηρούν μια κανονική σχέση με τον Θεό, διατηρούν τη σχέση δημιουργήματος και Δημιουργού, καταφέρνουν να μην παρατήσουν τα καθήκοντά τους, καταφέρνουν να μην απαρνηθούν το όνομα του Θεού, ενώ και η πίστη τους στον Θεό παραμένει απαράλλαχτη. Όλα αυτά ισχύουν· αν, ωστόσο, οι αντιλήψεις τελικά δεν εξαλειφθούν, μπορούν και πάλι να οδηγήσουν τους ανθρώπους στην καταστροφή και τον όλεθρο. Γι’ αυτό πρέπει να συναναστραφούμε κι άλλο πάνω στο ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης και εξάλειψης των αντιλήψεων.

Τι νομίζετε ότι είναι ευκολότερο να εξαλειφθεί: οι έμφυτες αντιλήψεις που έχουν μέσα τους οι άνθρωποι από πριν ακόμα αρχίσουν να πιστεύουν στον Θεό ή οι αντιλήψεις που σχηματίζουν σε ειδικά περιβάλλοντα και πλαίσια αφού αρχίσουν να πιστεύουν στον Θεό; (Οι έμφυτες αντιλήψεις εξαλείφονται ευκολότερα.) Οι φαντασιοκοπίες και οι αντιλήψεις που έχουν οι άνθρωποι για τον Θεό όταν πρωτοαρχίζουν να πιστεύουν σ’ Αυτόν εξαλείφονται ευκολότερα, σε αντίθεση με τις αντιλήψεις που σχηματίζουν ενώ βιώνουν το έργο του Θεού αφότου πιστέψουν σ’ Αυτόν, που δεν εξαλείφονται τόσο εύκολα: —Αυτή είναι μια θεωρητική δήλωση που, όμως, τελικά δεν συνάδει με τα γεγονότα. Τι σημαίνει ότι είναι «θεωρητική»; Σημαίνει πως τέτοιου είδους συμπεράσματα βγάζουν οι άνθρωποι με βάση τη φιλοσοφία και τη λογική. Όταν οι άνθρωποι πρωτοαρχίσουν να πιστεύουν στον Θεό και κατανοήσουν την αλήθεια για τα οράματα, εγκαταλείπουν κάποιες απ’ τις αντιλήψεις τους και τις εξαλείφουν. Στην πραγματικότητα, αυτή η εξάλειψη επιτυγχάνεται μόνο σε επίπεδο δόγματος· μπορεί να φαίνεται ότι αυτές οι αντιλήψεις έχουν εξαλειφθεί, όμως πολλές από τις αντιλήψεις που σχηματίζουν οι άνθρωποι ενώ ακολουθούν τον Θεό σχετίζονται με τις έμφυτες αντιλήψεις τους. Θεωρητικά, μεταξύ των δύο αυτών τύπων αντιλήψεων, οι έμφυτες αντιλήψεις εξαλείφονται ευκολότερα, στην πραγματικότητα, όμως, εφόσον οι άνθρωποι μπορέσουν να αποδεχθούν την αλήθεια και να αγαπήσουν τα θετικά πράγματα, εφόσον φτάσουν να κατανοήσουν την αλήθεια, τότε είναι εύκολο να εξαλείψουν και τους δύο τύπους αντιλήψεων. Για παράδειγμα, υποστηρίζουν κάποιοι πως οι έμφυτες αντιλήψεις εξαλείφονται ευκολότερα· υπάρχει, όμως, η πιθανότητα να συναντήσετε ανθρώπους με στρεβλή κατανόηση οι οποίοι είναι πολύ ξεροκέφαλοι, έχουν εμμονή με ασήμαντες λεπτομέρειες και ερευνούν τη Βίβλο, τα κλασικά πνευματικά έργα και τις ερμηνείες των αναλυτών της Βίβλου. Αυτοί οι άνθρωποι σάς επαναλαμβάνουν συνεχώς τα όσα βρίσκουν και, με όποιον τρόπο κι αν συναναστραφείτε μαζί τους πάνω στην αλήθεια, δεν την αποδέχονται. Δεν μπορούν να αποδεχθούν τα αγνά κηρύγματα, την αλήθεια και τα σωστά λόγια· αυτά τα πράγματα δεν περνάνε μέσα τους όταν τα ακούνε. Αφενός, έχουν πρόβλημα ικανότητας κατανόησης· αφετέρου, δεν αγαπούν τα θετικά πράγματα και την αλήθεια, αλλά τους αρέσει πολύ να είναι ξεροκέφαλοι και να εμμένουν σε ασήμαντες λεπτομέρειες, να παίζουν με τις λέξεις, ενώ τους αρέσουν και οι θεωρίες και η θεολογία. Μπορούν τέτοιοι άνθρωποι να εγκαταλείψουν τις αντιλήψεις τους; (Όχι.) Άνθρωποι σαν κι αυτούς, κρίνοντας από τα γεγονότα, τη διάθεση και τις προτιμήσεις τους, δεν μπορούν να αποδεχθούν την αλήθεια. Στην πραγματικότητα, οι αρχικές αντιλήψεις των ανθρώπων είναι πολύ ρηχές και επιφανειακές, οπότε εξαλείφονται πολύ εύκολα. Αν ένας άνθρωπος έχει κανονικό τρόπο σκέψης και κανονική ικανότητα κατανόησης, όταν συναναστρέφεσαι μαζί του πάνω στην αλήθεια σχετικά με τα οράματα, εφόσον την κατανοήσει, μπορεί εύκολα να εγκαταλείψει τις αντιλήψεις του. Υπάρχει, όμως, ένας τύπος ανθρώπου που δεν έχει κανονικό τρόπο σκέψης, δεν μπορεί να συλλάβει την αλήθεια και δεν αποδέχεται την αλήθεια. Μπορούν τέτοιοι άνθρωποι να εγκαταλείψουν τις αντιλήψεις τους; (Όχι.) Επομένως, δύσκολα εξαλείφονται οι αντιλήψεις τέτοιων ανθρώπων. Αν ένας άνθρωπος έχει κανονική λογική και είναι σε θέση να αποδεχθεί την αλήθεια, τότε όποιες αντιλήψεις κι αν διαμορφώσει για τον Θεό αφότου ξεκινήσει να πιστεύει στον Θεό και σε όποιο περιβάλλον ή πλαίσιο κι αν προκύψουν αυτές οι αντιλήψεις, εκείνος δεν λογομαχεί με τον Θεό. Λέει: «Εγώ είμαι άνθρωπος, έχω διεφθαρμένες διαθέσεις, μπορεί να κάνω λάθος στον τρόπο σκέψης μου και στις ενέργειές μου. Ο Θεός είναι η αλήθεια, ο Θεός δεν σφάλλει ποτέ. Όσο λογικές κι αν είναι οι σκέψεις μου, παραμένουν ανθρώπινες σκέψεις, προέρχονται από ένα ανθρώπινο ον και δεν είναι η αλήθεια. Αν αυτές οι σκέψεις έρχονται σε αντίφαση με τα λόγια του Θεού ή την αλήθεια, τότε αυτές οι σκέψεις, όσο λογικές κι αν φαίνονται, δεν παύουν να είναι λανθασμένες». Μπορεί τη δεδομένη στιγμή να μη γνωρίζει πού ακριβώς βρίσκεται το λάθος αυτών των αντιλήψεων, άρα πώς ασκείται; Κάνει πράξη την υποταγή, δεν πεισμώνει, δεν εμμένει σε ορισμένες λεπτομέρειες και εγκαταλείπει το θέμα, έχοντας την πεποίθηση ότι μια μέρα ο Θεός θα το αποκαλύψει. Τον ρωτάει κάποιος: «Κι αν δεν το αποκαλύψει ο Θεός;» Κι αυτός απαντάει: «Τότε θα υποταχθώ για πάντα. Ο Θεός δεν σφάλλει ποτέ και όσα κάνει ο Θεός δεν είναι ποτέ λανθασμένα. Αν όσα κάνει ο Θεός δεν συμβαδίζουν με τις ανθρώπινες αντιλήψεις, αυτό δεν σημαίνει πως κάνει λάθος ο Θεός, αλλά ότι τα ανθρώπινα όντα δεν μπορούν να τα συλλάβουν ή να τα κατανοήσουν. Επομένως, το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι άνθρωποι είναι να μην εξετάζουν εξονυχιστικά, να μην εμμένουν στις αντιλήψεις τους, να μη χρησιμοποιούν τις αντιλήψεις τους για να βρουν ψεγάδι στον Θεό, ούτε να χρησιμοποιούν τις αντιλήψεις τους ως αιτία κι αφορμή για να μην υποταχθούν στον Θεό και να Τον αψηφήσουν». Έτσι αντιμετωπίζει τις αντιλήψεις του. Κάνει πράξη την αλήθεια όποιος ασκείται έτσι; Πράγματι, έτσι κάνει κάποιος πράξη την αλήθεια. Όταν σχηματίζει αντιλήψεις, δεν συγκρίνει τον Θεό με αυτές ούτε τις χρησιμοποιεί για να εξετάσει εξονυχιστικά τον Θεό, για να επιβεβαιώσει αν ο Θεός είναι αληθινός ή αν υπάρχει. Αντ’ αυτού, εγκαταλείπει τις αντιλήψεις του και αγωνίζεται να αποδεχθεί την αλήθεια και να γνωρίσει τον Θεό. Ωστόσο, παρότι προσπαθεί όσο πιο σκληρά μπορεί να γνωρίσει τον Θεό, και πάλι δεν μπορεί να Τον γνωρίσει. Και τότε τι κάνει; Συνεχίζει να υποτάσσεται. Λέει: «Ο Θεός δεν σφάλλει ποτέ. Ο Θεός είναι πάντα Θεός. Ο Θεός είναι Εκείνος που εκφράζει την αλήθεια. Ο Θεός είναι η πηγή της αλήθειας». Όταν αντιμετωπίζει αυτές τις αντιλήψεις, βάζει πρώτα τον Θεό στη θέση του Θεού και τον εαυτό του στη θέση του δημιουργήματος. Επομένως, ακόμα κι αν δεν έχει παραμερίσει ή δεν έχει εξαλείψει τις αντιλήψεις του, η στάση υποταγής που δείχνει απέναντι στον Θεό δεν αλλάζει. Αυτή η στάση τον προστατεύει και εξασφαλίζει ότι ο Θεός θα συνεχίσει να τον αναγνωρίζει ως δημιούργημα ενώπιόν Του. Είναι εύκολο, λοιπόν, να εξαλειφθούν οι αντιλήψεις ενός τέτοιου ανθρώπου; (Ναι.) Πώς επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο; Ας υποτεθεί ότι κάποιος, μόλις έρθει αντιμέτωπος με μια κατάσταση, λέει τα εξής: «Αν πει κανείς πως όλα όσα κάνει ο θεός είναι η αλήθεια και είναι σωστά, πως ο θεός είναι παντοδύναμος και δεν γίνεται να σφάλλει —δεν είναι λάθος αυτό; Μπορεί να λέγεται ότι ο θεός δεν γίνεται να σφάλλει, όμως πρόκειται απλώς για μια θεωρητική δήλωση. Στην πραγματικότητα, ο θεός κάνει κάποια πράγματα που δείχνουν ότι δεν νοιάζεται και δεν συμβαδίζουν με τα ανθρώπινα αισθήματα. Νομίζω πως αυτό το ζήτημα δεν είναι απόλυτα σωστό. Αν κάτι δεν είναι απόλυτα σωστό, τότε δεν χρειάζεται να υποταχθώ ούτε να το αποδεχθώ, σωστά; Παρότι δεν αρνούμαι το όνομα του θεού ούτε την ταυτότητά του, οι αντιλήψεις που έχω διαμορφώσει πλέον μου έδωσαν περισσότερες γνώσεις και καλύτερη κατανόηση για τον θεό —ακόμα και ο θεός δεν τα κάνει όλα σωστά, ενώ υπάρχουν φορές που σφάλλει. Από δω και στο εξής, λοιπόν, όταν οι άνθρωποι λένε πως ο θεός είναι δίκαιος, τέλειος και άγιος, εγώ δεν θα το πιστεύω. Στο τέλος κάθε τέτοιας δήλωσης θα βάζω ένα μικρό ερωτηματικό. Μπορεί ο θεός να είναι ο δημιουργός κι εγώ να αποδέχομαι την κυριαρχία του, αλλά στο μέλλον πρέπει να επιλέγω τι αποδέχομαι και τι όχι, δεν είναι δυνατόν να υποτάσσομαι τυφλά και χωρίς διαύγεια. Κι αν υποταχθώ ενώ δεν πρέπει; Δεν θα υποστώ κάποια απώλεια; Δεν γίνεται να είμαι αυτός που υποτάσσεται βλακωδώς». Αν αντιμετωπίζει τις αντιλήψεις και τον Θεό μ’ αυτήν τη στάση, θα του είναι εύκολο να εγκαταλείψει τις αντιλήψεις του; Κάνει πράξη την αλήθεια όποιος ασκείται έτσι; (Όχι.) Δεν έχει γίνει προβληματική η σχέση του με τον Θεό; Δεν εξετάζει εξονυχιστικά τον Θεό σε μόνιμη βάση; Γι’ αυτόν, ο Θεός έχει γίνει αντικείμενο εξονυχιστικής εξέτασης, αντί να είναι ο Κυρίαρχος που κυβερνά τη μοίρα του. Παρότι αναγνωρίζει ότι ο ίδιος είναι δημιούργημα υπό το κράτος του Δημιουργού, μ’ αυτά που κάνει ούτε εκτελεί τα καθήκοντα ούτε εκπληρώνει τις υποχρεώσεις ενός δημιουργήματος. Δεν αντιμετωπίζει τον Δημιουργό από την αρχική θέση που έχει ως δημιούργημα, αλλά στέκεται αντιμέτωπος με τον Δημιουργό, εξετάζει εξονυχιστικά τον Δημιουργό και αναλύει τις ενέργειες και τη συμπεριφορά του Δημιουργού, επιλέγοντας σε τι θα υποταχθεί και τι θα αποδεχθεί κατά τη διακριτική του ευχέρεια. Είναι αυτή η στάση κι αυτός ο τρόπος άσκησης οι εκδηλώσεις που οφείλει να έχει όποιος αποδέχεται την αλήθεια; Γίνεται να εξαλειφθούν οι αντιλήψεις του; (Όχι, δεν γίνεται.) Δεν πρόκειται ποτέ να εξαλειφθούν. Αυτό συμβαίνει επειδή η σχέση του με τον Θεό έχει διαστρεβλωθεί· δεν είναι μια κανονική σχέση, δεν είναι η σχέση δημιουργήματος και Δημιουργού. Αντιμετωπίζει τον Θεό ως αντικείμενο εξονυχιστικής εξέτασης, στην οποία Τον υποβάλλει συνεχώς. Αποδέχεται όσα θεωρεί καλά και σωστά, αλλά εσωτερικά αντιστέκεται στον Θεό και Τον αντιμάχεται για όσα δεν συμβαδίζουν με τις ανθρώπινες αντιλήψεις και φαντασιοκοπίες ή με τις ανθρώπινες προτιμήσεις, και αποξενώνεται από τον Θεό. Αποδέχεται την αλήθεια ένας τέτοιος άνθρωπος; Εκ πρώτης όψεως, απουσία συμβάντων και αντιλήψεων σχετικά με τον Θεό, μπορεί να υποταχθεί στα λόγια που λέει ο Θεός. Μόλις, όμως, σχηματίσει αντιλήψεις, η υποταγή του εξανεμίζεται· δεν υπάρχει ίχνος της και δεν εκδηλώνεται. Τι συμβαίνει εδώ; Είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για κάποιον που κάνει πράξη την αλήθεια. Δεν αποδέχεται τον Θεό ως πηγή της αλήθειας ούτε ως την ίδια την αλήθεια. Όσοι δεν αποδέχονται την αλήθεια δυσκολεύονται να εγκαταλείψουν ή να εξαλείψουν τις αντιλήψεις τους, όποτε κι αν προκύψουν.

Κρίνοντας απ’ το περιεχόμενο της παραπάνω συναναστροφής, ποιος τύπος αντιλήψεων νομίζετε πως εξαλείφεται ευκολότερα; Αυτό εξαρτάται από την κατάσταση. Όταν κανείς μπορεί να αποδεχθεί την αλήθεια, έχει λογική και είναι σωστός άνθρωπος, είναι εύκολο να εξαλείψει τις αντιλήψεις του, όποτε κι αν προκύψουν. Όταν κανείς δεν μπορεί να αποδεχθεί την αλήθεια, είναι δύσκολο να εξαλείψει τις αντιλήψεις του, όποτε κι αν προκύψουν. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν είκοσι και τριάντα χρόνια στον Θεό και, ακόμα και τώρα, τίποτα απ’ όσα λένε δεν συμβαδίζει με την αλήθεια· όλα είναι σκέτα λόγια και δόγματα και ανθρώπινες αντιλήψεις. Δεν κατανοούν καμία απολύτως αλήθεια —μπορούν, άραγε, να εγκαταλείψουν τις αντιλήψεις τους όταν προκύψουν; Είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς. Αν δεν αποδεχθούν την αλήθεια, δεν θα μπορέσουν να εγκαταλείψουν τις αντιλήψεις τους. Οι άνθρωποι αναπόφευκτα αποκτούν αντιλήψεις. Στο μυαλό του καθενός μπορεί να γεννηθούν διάφορες αντιλήψεις ανά πάσα στιγμή, είτε έμφυτες είτε επίκτητες. Αντιλήψεις υπάρχουν στις καρδιές όλων, όσα χρόνια κι αν πιστεύουν στον Θεό. Τι πρέπει να γίνει, λοιπόν; Μήπως πρόκειται για πρόβλημα που δεν έχει λύση; Υπάρχει λύση· χρειάζεται να θυμάται κανείς μερικές αρχές. Αυτές οι αρχές είναι ζωτικής σημασίας. Όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με τέτοιες καταστάσεις, να ασκείσαι σύμφωνα με αυτές τις αρχές. Αφού ασκηθείς για ένα διάστημα, θα δεις αποτελέσματα και θα εισέλθεις στην αλήθεια-πραγματικότητα. Όποτε προκύπτουν αντιλήψεις —για όποια αντίληψη κι αν πρόκειται— πρώτα να αναλογίζεσαι και να αναλύεις μέσα σου αν είναι σωστός αυτός ο τρόπος σκέψης. Αν νιώθεις ξεκάθαρα ότι αυτός ο τρόπος σκέψης είναι λανθασμένος και στρεβλός, καθώς και ότι βλασφημεί τον Θεό, τότε να προσεύχεσαι αμέσως, ζητώντας απ’ τον Θεό να σε διαφωτίσει και να σε καθοδηγήσει ώστε να αναγνωρίσεις την ουσία αυτού του προβλήματος, και μετά να συζητάς ό,τι κατανόησες σε μια συνάθροιση. Καθώς αυξάνονται τα βιώματα και η κατανόησή σου, να επικεντρώνεσαι στην εξάλειψη των αντιλήψεών σου. Αν αυτός ο τρόπος άσκησης δεν φέρνει εμφανή αποτελέσματα, πρέπει να συναναστραφείς πάνω σ’ αυτήν την πτυχή της αλήθειας με κάποιον που κατανοεί την αλήθεια, προσπαθώντας να πάρεις βοήθεια απ’ τους άλλους και λύσεις απ’ τα λόγια του Θεού. Μέσα απ’ τα λόγια του Θεού κι από τα βιώματά σου θα επιβεβαιώσεις σιγά σιγά ότι τα λόγια του Θεού είναι σωστά, ενώ θα πετύχεις σπουδαία αποτελέσματα όσον αφορά το θέμα της εξάλειψης των αντιλήψεών σου. Αν αποδεχθείς και βιώσεις τέτοια λόγια και έργο απ’ τον Θεό, θα κατανοήσεις τελικά τις προθέσεις του Θεού και θα γνωρίσεις κάπως τη διάθεση του Θεού, κι έτσι θα έχεις τη δυνατότητα να εγκαταλείψεις και να εξαλείψεις τις αντιλήψεις σου. Δεν θα παρεξηγείς πια τον Θεό ούτε θα είσαι επιφυλακτικός απέναντί Του και δεν θα προβάλλεις παράλογες απαιτήσεις. Αυτά αφορούν τις αντιλήψεις που εξαλείφονται εύκολα. Υπάρχει, όμως, κι ένας άλλος τύπος αντιλήψεων, τις οποίες οι άνθρωποι δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να εξαλείψουν. Για τις αντιλήψεις που δύσκολα εξαλείφονται, υπάρχει μία αρχή που πρέπει να τηρήσεις: Μην τις εκφράζεις και μην τις διαδίδεις, επειδή η έκφραση τέτοιων αντιλήψεων βλάπτει τους άλλους· είναι ένα γεγονός που δείχνει αντίσταση απέναντι στον Θεό. Αν κατανοείς τη φύση και τις συνέπειες της διάδοσης αντιλήψεων, καλύτερα να τα μετρήσεις ξεκάθαρα όλα αυτά μόνος σου και να αποφύγεις τις απερίσκεπτες κουβέντες. Αν πεις: «Αισθάνομαι απαίσια που δεν μπορώ να εκφραστώ ελεύθερα μέσα στην εκκλησία —πάω να σκάσω», πρέπει και πάλι να λάβεις υπόψη αν η διάδοση τέτοιων αντιλήψεων είναι πραγματικά ωφέλιμη για τον εκλεκτό λαό του Θεού. Αν δεν είναι ωφέλιμη και μπορεί να κάνει τους άλλους να αποκτήσουν αντιλήψεις σχετικά με τον Θεό ή ακόμα και να αψηφήσουν και να κρίνουν τον Θεό, τότε δεν βλάπτεις τον εκλεκτό λαό του Θεού; Βλάπτεις τους άλλους· δεν έχει καμία διαφορά απ’ το να μεταδίδεις μια επιδημία. Αν έχεις πράγματι λογική, θα προτιμήσεις να υποφέρεις μόνος σου τον πόνο, παρά να διαδώσεις αντιλήψεις και να βλάψεις τους άλλους. Ωστόσο, αν σου φαίνεται πολύ οδυνηρό να μετράς τις κουβέντες σου, πρέπει να προσευχηθείς στον Θεό. Αν λυθεί το πρόβλημα, δεν είναι καλό αυτό; Αν κρίνεις και παρεξηγείς τον Θεό με τις αντιλήψεις σου ακόμα κι όταν προσεύχεσαι σ’ Αυτόν, τότε το μόνο που κάνεις είναι να δημιουργείς προβλήματα στον εαυτό σου. Πρέπει να προσευχηθείς στον Θεό ως εξής: «Θεέ μου, κάνω κάποιες σκέψεις που θέλω να τις εγκαταλείψω, αλλά δεν μπορώ. Πειθάρχησέ με, Σε παρακαλώ, αποκάλυψέ με μέσα από διάφορα περιβάλλοντα και δώσε μου τη δυνατότητα να παραδεχτώ ότι οι αντιλήψεις μου είναι λανθασμένες. Όπως κι αν με πειθαρχήσεις, είμαι διατεθειμένος να το αποδεχθώ». Αυτή είναι η σωστή νοοτροπία. Αφού προσευχηθείς στον Θεό μ’ αυτήν τη νοοτροπία, δεν θα μειωθεί αυτή η πνιγηρή αίσθηση; Αν συνεχίσεις να προσεύχεσαι και να αναζητάς, λαμβάνοντας διαφώτιση και φώτιση απ’ τον Θεό, αν κατανοήσεις τις προθέσεις του Θεού και φωτιστεί η καρδιά σου, τότε δεν θα νιώθεις πια να πνίγεσαι. Δεν θα έχει λυθεί τότε το πρόβλημα; Οι αντιλήψεις σου, η αντίστασή σου και η επανάστασή σου εναντίον του Θεού ως επί το πλείστον θα εξαφανιστούν· αν μη τι άλλο, δεν θα νιώθεις την ανάγκη να τις εκφράσεις. Αν ούτε αυτό δεν φέρει αποτέλεσμα και το πρόβλημα δεν λυθεί πλήρως, τότε βρες κάποιον με εμπειρία για να σε βοηθήσει να εξαλείψεις τις αντιλήψεις σου. Ζήτησέ του να βρει μερικά αποσπάσματα απ’ τα λόγια του Θεού σχετικά με την εξάλειψη των αντιλήψεων που έχεις και διάβασέ τα δεκάδες, εκατοντάδες φορές· ίσως έτσι να εξαλείψεις πλήρως τις αντιλήψεις σου. Ίσως πουν κάποιοι: «Αν εκφράσω αντιλήψεις κατά τη διάρκεια μιας συνάθροισης με τους αδελφούς και τις αδελφές, κάτι τέτοιο θα είναι διάδοση αντιλήψεων, άρα δεν μπορώ να το κάνω. Αισθάνομαι απαίσια, όμως, να τις κρατάω μέσα μου. Μπορώ να τις συζητήσω με την οικογένειά μου;» Αν τα μέλη της οικογένειάς σου είναι κι αυτά πιστοί αδελφοί και αδελφές, αν σ’ ακούσουν να εκφράζεις αυτές τις αντιλήψεις, θα αναστατωθούν κι αυτοί. Είναι σωστό αυτό; (Όχι.) Αν αυτά που θα πεις είναι πιθανό να έχουν καταστροφικό αντίκτυπο στους άλλους, να τους βλάψουν και να τους παραπλανήσουν, τότε σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τα πεις. Αντ’ αυτού, προσευχήσου στον Θεό να επιλύσει το θέμα. Εφόσον προσευχηθείς, εφόσον φας και πιεις τα λόγια του Θεού με ευσεβή καρδιά, με καρδιά που πεινάει και διψάει για δικαιοσύνη, οι αντιλήψεις σου μπορούν να εξαλειφθούν. Τα λόγια του Θεού περιέχουν όλη την αλήθεια· μπορούν να λύσουν κάθε πρόβλημα. Εξαρτάται μόνο απ’ το αν μπορείς να αποδεχθείς την αλήθεια, αν είσαι διατεθειμένος να κάνεις πράξη τα λόγια του Θεού και αν μπορείς να εγκαταλείψεις τις αντιλήψεις σου. Αν πιστεύεις ότι τα λόγια του Θεού περιέχουν όλη την αλήθεια, κάθε φορά που προκύπτουν προβλήματα, πρέπει να προσεύχεσαι στον Θεό και να αναζητάς την αλήθεια για να τα λύσεις. Αν, αφού προσευχηθείς για ένα διάστημα, συνεχίσεις να μη νιώθεις τη διαφώτιση του Θεού και δεν έχεις λάβει ξεκάθαρα λόγια απ’ τον Θεό για το τι να κάνεις, ωστόσο —χωρίς να το έχεις συνειδητοποιήσει— οι αντιλήψεις σου δεν σε επηρεάζουν πλέον εσωτερικά, δεν αναστατώνουν τη ζωή σου, υποχωρούν σιγά σιγά, δεν επηρεάζουν την κανονική σχέση σου με τον Θεό και, φυσικά, δεν επηρεάζουν την εκτέλεση του καθήκοντός σου, τότε ουσιαστικά η συγκεκριμένη αντίληψη έχει εξαλειφθεί, έτσι δεν είναι; (Ναι.) Αυτό είναι το μονοπάτι της άσκησης.